Dziedzictwo kultury wartości w poglądach uczniów Szkoły Lwowsko-Warszawskiej jako wzorzec dla młodzieży szkół zawodowych

• Authors: Kust Izabella

Title variants

EN

Legacy of the culture of values in the views of the followers of the Lviv-Warsaw School as a model for vocational school students

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Istotą kształcenia zawodowego jest wychowanie i przygotowanie człowieka do pracy. Wychowanie młodzieży w szkołach zawodowych pozostaje w ścisłym związku z etyką, rozważaniami o podmiotowości człowieka, również w kontekście przygotowania do wykonywania zawodu, funkcjonowania na rynku pracy i przyszłego życia osobistego, rodzinnego. Rozważaniami nad naturą człowieka zajmuje się filozofia. Kreowane przez przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej poglądy na temat wartości człowieka są wciąż aktualne, stanowiąc niekwestionowany wzór do naśladowania w procesie kształcenia i wychowania. Celem artykułu jest ukazanie aktualności myśli filozofów, logików, przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej: Tadeusza Kotarbińskiego, Izydory Dąmbskiej, Kazimierza Ajdukiewicza w odniesieniu do uniwersalnych wartości. Prawdy uniwersalne, takie jak: prawda, dobro, piękno, obowiązek, powinność, moralność, mądrość, sprawiedliwość, odpowiedzialność są głównymi drogowskazami etycznego postępowania. Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej jest przedmiotem zainteresowań naukowców, autorów wielu rozpraw, budzi szacunek i respekt współczesnych badaczy. Wychowanie do wartości uniwersalnych jest zadaniem szkoły ogólnokształcącej oraz szkoły zawodowej. W dobie komercjalizacji, rywalizacji, odniesienie do wartości jest szczególnie ważne, ponieważ jest istotą działania, myślenia i refleksji człowieka.

EN

This article aims to prove that the ideas of philosophers, logicians and representatives of the Lviv-Warsaw School: Tadeusz Kotarbiński, Izydora Dąmbska, Kazimierz Ajdukiewicz are still topical as far as universal values are concerned. The focus of philosophy is to reflect on human nature. The views presented by the representatives of the Lviv-Warsaw School on the value of man are still valid and constitute an unquestionable model to follow in education processes. Universal values, such as the truth, good, beauty, duty, responsibility, obligation, morality, wisdom, justice and accountability are the main lodestars for ethical conduct. The phenomenon of the Lviv-Warsaw School is the subject of interest of many researchers, the topic of several dissertations, and is respected by contemporary researchers. Education promoting universal values is the responsibility of general and vocational schools alike. The essence of vocational education and training is to educate and train individuals for work. Education of young people at vocational schools touches upon the question of ethics, reflections on human subjectivity, also in the context of vocational education and training, functioning in the labour market and future personal and family life. Disinterestedness and ideological zeal as timeless values, despite changing interpersonal and social relations and modern trends, pose a challenge and impose an obligation for educational circles. Promoting and conveying the idea of values is manifested in activities such as pro bono and voluntary work. Such actions serve as an evidence for the imperative to convey the idea and the public need to support and to act on behalf of inalienable, timeless values. The quality of both professional and personal life depends to a large extent on the adopted system of values. The awareness and values observed by individuals strengthen the sense of their dignity and self-esteem. Subjectivity is extremely important in education and work. A person who is the subject of activity feels appreciated, fulfils himself or herself as an employee, acts in a responsible manner and strives to perform the entrusted tasks. He or she feels satisfied with his/her job, is creative, and inspires others to take action.

Keywords

PL

wartości etyczne; relacje mistrz–uczeń; osobowość nauczyciela; mentor; opiekun spolegliwy; wychowanie; młodzież szkoły zawodowej

EN

model; authority; mentor; ethical values; faithfulness to ideals; personality; master-pupil relationship; trustworthy guardian; education; vocational school students

• Journal: Szkoła - Zawód - Praca
• Year: 2019
• Issue: 18
• Pages: 90-110

Contributors

author

Kust Izabella

• Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

References

• Ajdukiewicz K., Język i poznanie, t. II, PWN, Warszawa 1985.
• Ajdukiewicz K., Zarys logiki. Książka pomocnicza dla nauczyciela, PZWS, Warszawa 1953.
• Bober I., Filozofia kultury Izydory Dąmbskiej, WSP, Kielce 1992.
• Brożek A., O patriotyzmie, świecie wartości i … kobietach w Szkole Lwowsko- Warszawskiej, Rozmowa z Dariuszem Łukasiewiczem, [w:] A. Brożek, A. Chybińska (red.), Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, Academicon, Lublin 2016.
• Brożek A., O logice i filozofii w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. W 30 lat po publikacji Filozoficznej Szkoły lwowsko-warszawskiej. Rozmowa z Janem Woleńskim, [w:] A. Brożek, A. Chybińska (red.), Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, Lublin 2016.
• Chałas K., Wychowanie ku wartościom. Elementy teorii i praktyki, t. 1, Jedność, Lublin– Kielce 2003.
• Dąmbska I., Zarys historji filozofji greckiej, Filomata, Lwów 1935.
• Denek K., Wartości w kontekście edukacji i nauk o niej, [w:] W. Furmanek, A. Długosz (red.), Wartości w pedagogice. Urzeczywistnianie wartości, UR, Rzeszów 2015.
• Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. II, G‒Ł, [red. prowadzący Encyklopedii E. Różycka], Żak, Warszawa 2003.
• Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. VII, V‒Ż, [red. prowadzący Encyklopedii E. Różycka], Żak, Warszawa 2008.
• Furmanek W., Podstawy wychowania technicznego, WSP, Rzeszów 1987.
• Furmanek W., Edukacja a przemiany cywilizacyjne, FOSZE, Rzeszów 2010.
• Furmanek W., Miłość zagubiona wartość współczesnej pedagogiki, FOSZE, Rzeszów 2011.
• Furmanek W., Humanistyczna pedagogika pracy. Praca a jakość życia człowieka, UR, Rzeszów 2016.
• Furmanek W., Szkoła w społeczeństwie wiedzy, [w:] Problemy edukacji w społeczeństwie wiedzy, „Chowanna” 2012, t. 2 (39).
• Jedynak A., Ajdukiewicz. Wiedza Powszechna, Warszawa 2003.
• Jeruszka U., Kwalifikacje zawodowe. Poglądy teoretyczne a rzeczywistość, IPiSS, Warszawa 2006.
• Kawula S., Pedagogika i wychowanie według wartości, [w:] M. Guziuk-Tkacz, A Józefowicz, A.J. Siegień- Matyjewicz (red.), Współczesne konteksty pedagogiki międzykulturowej, UWM, Olsztyn 2014.
• Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1982.
• Kotarbiński T., Żyć zacnie, T. Duralska-Macheta (wybór), Nasza Księgarnia, Warszawa 1989.
• Kotarbiński T., Myśli i słowa, J. Kotarbińska, L. Kiejzik, T. Huńczak (oprac.), WSP, Zielona Góra 1991.
• Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, D. Miller (red.), PAN, Ossolineum, Wrocław – Warszawa- Kraków 2000.
• Kuliniak R., Leszczyna D., Pandura M., Ratajczak Ł. (oprac.), Korespondencja Izydory Dąmbskiej z Romanem Witoldem Ingardenem, Marek Derewiecki, Kęty 2018.
• Kust I., Znaczenie wychowania estetycznego w rozwoju człowieka, [w:] K. Pankowska (red.) Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej, Żak, Warszawa 2010.
• Kust I., Jak szkoła może pomóc uczniowi w odkrywaniu pasji? Analiza przypadku, [w:] D. Bis, K. Braun, ks. M. Jeziorański (red.), Opowiem Wam o swojej pasji: słowem, obrazem, dźwiękiem…, Zeszyty Naukowe. Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, z.19, KUL, Academicon, Lublin 2015.
• Michalak-Dawidziuk J., Lifelong learning – potrzeba współczesnego rynku pracy czy całożyciowa autokreacja człowieka? [w:] I. Paszenda, R. Włodarczyk (red.), Transgresje w edukacji, t. 2, Impuls, Kraków 2014.
• Michalak-Dawidziuk J., Awans zawodowy nauczyciela jako proces dynamicznych zmian – współczesna praktyka i perspektywa przyszłości, [w:] J. Madalińska-Michalak, N.G. Pikuła (red.), Edukacyjne konteksty współczesności ‒ z myślą o przyszłości, Impuls, Kraków 2018.
• Michalak J.M., Odpowiedzialność jako element kwalifikacji profesjonalnych nauczyciela, [w:] S.M. Kwiatkowski (red.), Kwalifikacje zawodowe na współczesnym rynku pracy, IBE, Warszawa 2004.
• Michałowski S., Pedagogia wartości, DEBIT, Bielsko Biała 1993.
• Schrade U., Etyka – główne systemy. Podręcznik dla uczniów szkół średnich, DSP Unia– Press, Warszawa 1992.
• Suchodolski (red.), Pedagogika: podręcznik dla kandydatów dla nauczycieli, PWN, Warszawa 1982.
• Sygulska K., Funkcje wartości w życiu człowieka, [w:] E. Włodek, A. Mirski (red.), Pedagogika wobec wyzwań współczesności. Człowiek – wartości – wychowanie, Ignatianum, Kraków 2016.
• Thomas H., Sugestia w wychowaniu, [w:] K. Twardowski, Myśl, mowa i czyn, cz. II, A. Brożek, J. Jadacki (red.), Copernicus Center Press, Kraków 2014.
• Tillman D., Colomina P.Q. (współpr.) Gill C., Hawkes N., Wiliams P. (tłum.) R. Zawadzki, Wychowanie w duchu wartości. Przewodnik. Program edukacyjny, WSiP, Warszawa 2004.
• Twardowski K., Etyka, Adam Marszałek, Toruń 1994.
• Twardowski K., Myśl, mowa i czyn, cz. I, A. Brożek, J. Jadacki (red.), Copernicus Center Press, Kraków 2013.
• Twardowski K., Myśl, mowa i czyn, cz. II, A. Brożek, J. Jadacki (red.), Copernicus Center Press, Kraków 2014.
• Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, t. 4 T‒Z, S. Dubisz (red.), Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2003.
• Woleński J., Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, PWN, Ossolineum, Warszawa 1985.