KOŚCIÓŁ PARAFIALNY PW. ŚWIĘTYCH APOSTOŁÓW PIOTRA I PAWŁA W GRODZISKU W DEKANACIE UNIEJOWSKIM

• Authors: Jarno-Cichosz Katarzyna

Title variants

EN

THE PARISH CHURCH OF SAINT APOSTLES PETER AND PAUL IN GRODZISK IN THE UNIEJÓW DEANERY

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Kościół parafialny pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzisku to ciekawy przykład wzniesionego na początku XVII wieku z fundacji szlacheckiej obiektu sakralnego wyróżniającego się na tle krajobrazu architektonicznego regionu szczególnymi okolicznościami powstania. Obiekt wzniesiony został staraniem Jana Rudnickiego, kasztelana sieradzkiego, który zdecydował się na budowę świątyni pod koniec swojego życia, w podeszłym wieku, wiedząc, że oprócz pięciu córek nie doczeka się już żadnego potomka. Początkowo kościół posiadał skromniejszą formę – dzisiejszy wygląd zyskał w wyniku kilku kolejnych przebudów, które zostały przeprowadzone w XIX wieku. W XVII wieku świątynia ograniczała się jedynie do prostokątnej nawy, półkoliście zamkniętego prezbiterium oraz zakrystii. Stanowi ona przykład udanego połączenia form architektonicznych zakorzenionych w średniowieczu, nadal niezwykle popularnych na terenie dekanatu uniejowskiego, z elementami renesansowego wnętrza. Omawiany obiekt świadczy o pozycji i zamożności fundatora oraz jego trosce, by nawet po śmierci ostatniego Rudnickiego pamięć o tej rodzinie nie uległa zatarciu.

EN

Saint Apostles Peter and Paul’s Church in Grodzisk is an interesting example of a church founded by a nobleman. It was erected at the beginning of the 17th century by the castellan of Sieradz, Jan Rudnicki, who had five daughters and no male heir. He decided to build a temple when he reached an old age and knew that he would not have any more children. Originally,, the church had a much more modest form than today. Its present appearance is the result of several reconstructions carried out in the 19th century. Initially it only had a rectangular nave, a semicircular closed chancel and a sacristy. It is an example of a successful combination of architectural forms rooted in the Middle Ages, still very popular in the Uniejów deanery, with Renaissance elements inside. The church is a testimony to the position and wealth of its founder and his concern to commemorate the family and ensure that it will be remembered long after the death of the last Rudnicki.

Keywords

PL

Grodzisko; kościół; parafia

EN

church; parish

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Uniejowski
• Year: 2016
• Volume: 5
• Pages: 41-50

Dates

published

2016-11-30

Contributors

author

Jarno-Cichosz Katarzyna

• mgr historii i historii sztuki, doktorantka w Katedrze Historii Sztuki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Uniwersytet Łódzki, ul. Uniwersytecka 3, 90-137 Łódź.

References

• Archiwum Diecezji Włocławskiej:
• Archiwum Arcybiskupów Gnieźnieńskich, Wizytacja 5, Wizytacja 8, Wizytacja 9, Wizytacja 13, Wizytacja 48, Wizytacja 72, Wizytacja 88, Wizytacja 137.
• Akta par. Grodzisko 4.
• Akta par. Grodzisko 5.
• Akta par. Grodzisko 6.
• Gryglewski P., De Sacra Antiquitate. Odwołania do przeszłości w polskiej architekturze sakralnej XVI wieku, Warszawa 2012.
• Gryglewski P., Vetusta monumenta. Szlacheckie mauzoleum od poł. XV w. do XVII w., Łódź 2002.
• Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, red. J. Z. Łoziński, t. 5, z. 26, Warszawa 1957.
• Librowski S., Repertorium akt wizytacji kanonicznych dawnej archidiecezji gnieźnieńskiej, Akta, Biblioteki i Muzea Kościelne, t. 37, 1978.
• Maluśkiewicz P., Województwo konińskie, Warszawa 1983.
• Niesiecki K., Korona Polska, t. 3, Lwów 1740.
• Słownik geografi czny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1881, t. 2.
• Urzędnicy województwa łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.18778/2299-8403.05.03