Subiektywność – obiektywność poznania. Refleksje metodologiczne w kontekście badania wzorów doświadczeń zawodowych absolwentów pedagogiki

• Authors: Danuta Urbaniak-Zając

Title variants

EN

Subjectivity – objectivity of cognition. Methodological afterthoughts in the context of research on the models of professional experiences of pedagogy graduates

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule sformułowana została teza, że znaczenie „subiektywności” i „obiektywności” nie jest oczywiste i trudno jest utrzymywać w badaniach empirycznych ich „ontologiczne” rozumienie. Uzasadnieniem dla zwrócenia uwagi na tę - wydawać się może - oczywistą kwestię jest nadal występujące (zwłaszcza wśród osób bardzo powierzchownie znających jakościową metodologię) przekonanie, że badania ilościowe dążą do obiektywnego poznanie, natomiast badania jakościowe – odwrotnie – do pokazania indywidualnej, subiektywnej perspektywy doświadczeń ludzkich. Argumentuję przywołując przykład podobnie brzmiących wypowiedzi absolwentek pedagogiki, które to wypowiedzi poddane interpretacji badacza okazały się mieć zdecydowanie różne znaczenia (podobne słowa inny sens strukturalny). Przybliżam również (w ogromnym skrócie) metodę obiektywnej hermeneutyki, sygnalizując podstawowe założenia oraz rozwiązania techniczne stosowane podczas interpretacji. Mimo, że odwołuję się do materiału empirycznego nie przedstawiam wyników badań (nie omawiam wybranego zagadnienia), lecz zwracam uwagę na trudności z rekonstrukcją subiektywnych znaczeń i sensów.

EN

This article formulates a thesis that the meaning of ‘subjectivity’ and ‘objectivity’ is not obvious and it is difficult to preserve in empirical research their ‘ontological’ understanding. The justification behind drawing attention to this – seemingly – obvious issue is still occurring (especially among people superficially familiar with quality methodology) conviction, that quantity research aspire to objective cognition, unlike, quality research – aspires to the presentation of an individual, subjective perspective of human experiences. I argue by recalling an example of alike sounding statements by graduates of pedagogy, which were subject to a researcher interpretation and they turned out to have significantly different meanings (similar words, different structural sense). I also introduce here (in short) the method of objective hermeneutics, signalling the basic assumptions and technical solutions applied while interpreting data. Although, I refer to empirical material, I do not present research results (I do not discuss the chosen issue) however, I pay attention to the difficulties with the reconstruction of subjective meanings and senses.

Keywords

PL

badania jakościowe; interpretacja; obiektywna hermeneutyka; subiektywność; obiektywność poznania

EN

quality research; interpretation; objective hermeneutics; subjectivity of cognition; objectivity of cognition

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2015
• Volume: 41
• Issue: 1
• Pages: 19-31

Contributors

author

Danuta Urbaniak-Zając

• Uniwersytet Łódzki

References

• Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.) (2009), Metody badan jakościowych, PWN, Warszawa.
• Habermas J. (1999), Teoria działania komunikacyjnego, t. 1, PWN, Warszawa.
• Kaniowski A.M. (1999), Wstęp. Rehabilitacja i transformacja filozofii praktycznej, [w:] J. Habermas, Teoria działania komunikacyjnego, t. 1, PWN, Warszawa.
• Oevermann U. (2002), Klinische Soziologie auf der Basis der Methodologie der objektiven Hermeneutik – Manifest der objektiv hermeneutischen Sozialforschung, www.ihsk.de (marzec 2002).
• Reichertz J. (1995), Die objektive Hermeneutik – Darstellung und Kritik, [w:] Bilanz qualitativer Forschung. Band II: Methoden, red. E. König, P. Zedler, Deutschen Studien Verlag, Weinheim.
• Szacki J. (1989), Obiektywizm i subiektywizm w socjologii, [w:] Racjonalność. Nauka. Społeczeństwo, red. H. Kozakiewicz, E. Mokrzycki, M.J. Siemek, PWN, Warszawa.
• Szkudlarek T. (1992), Obiektywizm i subiektywizm pedagogiczny a całościowe myślenie o wychowaniu, [w:] Pytanie, dialog, wychowanie, red. J. Rutkowiak, PWN, Warszawa.
• Urbaniak-Zając D., Kos E. (2013), Badania jakościowe w pedagogice. Wywiad narracyjny i obiektywna hermeneutyka, PWN, Warszawa.