Po drugiej stronie granicy – filmowy los prowincji górnośląskiej

• Authors: Guzek Mariusz

Title variants

EN

On the Other Side of the Border: The Film Fate of the Upper Silesian Province

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pisanie o specyfice regionalnej kultury filmowej jest nieraz trudniejsze niż próba ujęcia kinematografii narodowej, a jeśli jest to region o tak skomplikowanej tożsamości, jak Śląsk w pierwszej połowie XX w., to zadanie takie stanowi prawdziwe wyzwanie metodologiczne. Wiąże się bowiem z czasochłonnymi kwerendami umożliwiającymi podjęcie wysiłku rekonstrukcyjnego; wymaga też rozpoznania kwestii wynikających z różnego rodzaju napięć: narodowościowych, politycznych, geopolitycznych, wreszcie towarzyskich czy rodzinnych. Urszuli Biel udało się zrealizować to wszystko z naddatkiem. Jej książka Kultura filmowa prowincji górnośląskiej. Kina, właściciele, widzowie (2020) stanowi dopełnienie projektu sprzed dwóch dekad – publikacji Śląskie kina między wojnami (2002). Obie pozycje tworzą niemal kompletną narrację, co w rodzimej regionalistyce filmoznawczej jest zjawiskiem bez precedensu.

EN

Writing about the specificity of regional film culture is sometimes more difficult than a monographic attempt to embrace national cinematography. In the case of a region with such a complex identity as Silesia in the first half of the last century, this task is a real methodological challenge. The author must perform time-consuming research and gather material enabling a reconstructive effort; he or she should also recognize the issues resulting from a specific type of tensions: national, political, geopolitical, and finally social and family tensions. Urszula Biel managed to do all this and much more in her book Kultura prowincji górnośląskiej. Kina, właściciele, widzowie [The Culture of the Upper Silesian Province: Cinemas, Owners, Viewers] (2020). This study complements a project from two decades ago, i.e. the publication of Śląskie kina między wojnami [Silesian Cinemas Between the Wars] (2002), creating an almost complete narrative, which has no precedent in the history of regional film studies in Poland.

Keywords

PL

niemiecka kultura filmowa; Śląsk

EN

German film culture; Silesia

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2021
• Issue: 114 Zanieczyszczenie, brud, skaza
• Pages: 226-232

Contributors

author

Guzek Mariusz

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

• https://orcid.org/0000-0002-2407-4499

References

• Biel, U. (1996). Na pograniczu. W: A. Gwóźdź (red.), Nie tylko filmy, nie same kina… Z dziejów X Muzy na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim (ss. 255-259). Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
• Biel, U. (2002). Śląskie kina między wojnami, czyli przyjemność upolityczniona. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
• Biel, U. (2018). Górny Śląsk: Land im Not czy Źrenica Polski? Filmowy wizerunek regionu lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. W: A. Gwóźdź (red.), Filmowe przestrzenie Górnego Śląska. Z dziejów X Muzy na Górnym Śląsku (ss. 51-69). Katowice: Regionalny Instytut Kultury w Katowicach.
• Biel, U. (2020). Kultura filmowa prowincji górnośląskiej. Kina, właściciele, widzowie. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacja.
• Lichecka, M. (2021, 6 marca). Do pałacu kinowego po marmurowych schodach. Rozmowa z Urszulą Biel, historyczką kina, szefową gliwickiego kina Amok. Nowiny.gliwice.pl. https://www.nowiny.gliwice.pl/do-palacu-kinowego-po-marmurowych-schodach-rozmowa-z-urszula-biel-historyczka-kina-szefowa-gliwickiego-kina-amok
• Waluś, S. (2004). Opolskie kina. Gazeta Wyborcza. Gazeta Opole, (200), s. 4.