Idee republikańskie i ich znaczenie dla rozwoju aktywności obywatelskiej

• Authors: Gierszewski Dorota

Title variants

EN

Republican ideas and their importance for the development of citizen’s activity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest opis i analiza myśli republikańskiej w konfrontacji ze współczesną polską rzeczywistością. Obecnie ważną kwestię stanowi rosnące zafascynowanie założeniami republikańskimi i doszukiwanie się w nich udziału w uzupełnianiu elementów myśli liberalnej oraz próby przekształcania istniejących aktualnie demokracji. Autorka prezentuje ideę republikańską wplecioną w całościową wizję społeczeństwa ze szczególnym uwzględnieniem roli obywatela w tworzeniu wspólnoty. Pokazuje także, w jaki sposób nieformalna edukacja dorosłych może przyczynić się do wzmacniana uczestnictwa w sferze publicznej i budowania tym samym stabilności demokratycznego ładu społecznego. Problematyka ta jest istotna z punktu widzenia określenia kierunku rozwoju współczesnej demokracji i społeczeństwa obywatelskiego.

EN

The aim of this article is to describe and analyze the republican thought in the confrontation with contemporary Polish reality. Nowadays, an important issue constitutes the growing fascination with republican assumptions as well as discovering their contribution to completion of the elements of liberal thought and attempts to convert current democracies. The author presents the republican idea included in the overall vision of society with special emphasis on the role of the citizen in creating community. Additionally, it shows how informal adult education can amplify the participation in the public sphere, thereby leading to the stability of democratic social order. This issue is crucial for the determination of the direction of the development of modern democracy and civil society.

Keywords

PL

republikanizm; dobro wspólne; cnoty obywatelskie; aktywność obywatelska; nieformalna edukacja obywatelska dorosłych

EN

republicanism; common good; citizenship; activity of citizens; informal adult civic education

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Rocznik Andragogiczny
• Year: 2014
• Volume: Tom 21
• Pages: 143-156

Contributors

author

Gierszewski Dorota

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Arendt H. (2000), Kondycja ludzka, tłum. A. Łagodzka, Wyd. Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Arystoteles (1982), Etyka Nikomachejska, tłum. D. Gromska, PWN, Warszawa.
• Arystoteles (2004), Polityka, tłum. L. Piotrowicz, PWN, Warszawa.
• Czech-Włodarczyk C. (2012), Neoliberalizm a edukacja obywatelska, Wydawnictwo UAM, Poznań.
• Domański H., A. Rychard, P. Śpiewak (2005), Polska jedna czy wiele?, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
• Fukuyama F. (1997), Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN, Warszawa.
• Geisler R. (2008), Cnoty obywatelskie jako struktury kognitywne w rozwoju regionalnym, Śląskie Wydawnictwo Naukowe, Tychy.
• Geodecki T., Gorzelak G. i in. (2012), Kurs na innowacje. Jak wyprowadzić Polskę z rozwojowego dryfu?, Fundacja GAP, Kraków.
• Gierszewski D.(2013), Civic education as a foundation of strong democratic society, [in:] M. Radovan, M. Kościelniak (eds.), Lifelong Learning Today. New Areas, Contexts, Practices, JU Press, Kraków.
• Habermas J. (1993), Obywatelstwo a tożsamość narodowa. Rozważania nad przyszłością Europy, IfiS PAN, Warszawa.
• Habermas J. (1994), Trzy normatywne modele demokracji, [w:] T. Buksiński (red.), Filozofia w dobie przemian, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, Poznań.
• Krasnodębski Z. (2010), Republikanizm po komunizmie – utopie czy alternatywa?, [w:] J. Kloczkowski (red.), Władza w polskiej tradycji politycznej, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków.
• Malewski M. (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
• Melosik Z., Przyszczypkowski K. (red.) (1998), Wychowanie obywatelskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne, Wydawnictwo Edytor, Toruń–Poznań.
• Podrez E. (2010), Kompromis a dobro wspólne, [w:] D. Probucka (red.), Dobro wspólne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
• Potulicka E. (1993), Nowa prawica a edukacja, cz. I: Geneza reformy edukacji w Anglii i Walii z roku 1988, Wydawnictwo Edytor, Poznań–Toruń.
• Potulicka E. (1996), Nowa prawica a edukacja, cz. II: Reforma edukacji wg modelu demokracji rynkowej oraz z perspektywy demokracji liberalno-etycznej i socjaldemokratycznej, Wydawnictwo Edytor, Poznań–Toruń.
• Potulicka E., Rutkowiak J. (2010), Neoliberalne uwikłania edukacji, Impuls, Kraków. Przyszczypkowski K. (1999), Edukacja dla demokracji: strategie zmian a kompetencje obywatelskie, Wydawnictwo Edytor, Toruń–Poznań.
• Przyszczypkowski K. (1998), Postawy obywatelskie Polaków. Studium empiryczne, [w:] Z. Melosik, K. Przyszczypkowski (red.), Wychowanie obywatelskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne, Wydawnictwo Edytor, Toruń–Poznań.
• Szahaj A. (2000), Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitaystami a „sprawa polska”, Wydawnictwo Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Walzer M. (2007), Sfery sprawiedliwości. Obrona pluralizmu i równości, tłum. M. Szczubiałka, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Gajek M., Arystoteles przeciwko liberałom, [w:] Rzeczy wspólne, październik 2010, dostępny na: http://www.rzeczywspolne.pl/2010/10/arystoteles-przeciwko-liberalom/ (dostęp: 12.12.2014).
• Legutko R., Demokracja i republika, „Nowa Konfederacja – Internetowy Miesięcznik Idei”, nr 3/2014, dostępny na: http://www.nowakonfederacja.pl/demokracja-republika/ (dostęp: 02.12.2014).
• M.P., Dz. U. Z 26.03.2013, Nr 61, poz.378, Monitor Polski dostępny na: http://www.monitorpolski.gov.pl/mp/2013/378/1 (otwarcia wielokrotne 2014).
• Pettit P., Republicanism: a Theory of Freedom and Government, Oxford 1997, za: P. Marczewski, Nie-dominacja jako niezależność socjoekonomiczna. Neorepublikańskie argumenty za bezwarunkowym dochodem podstawowym, „Praktyka Teoretyczna” nr 2 (12)/2014, dostępny na: http://www.praktykateoretyczna.pl/PT_nr12_2014_Dochod_podstawowy/02.Marczewski.pdf (dostęp: 9.12.2014).
• Viroli M., Republicanism, New York 2002, za: M. Gajek, Polityka jako ćwiczenie cnót obywatelskich: republikańskie rozumienie polityki, dostępny na: http://www.researchgate.net/publication/261180080_Polityka_jako_wiczenie_cnt_obywatelskich_republikaskie_rozumienie_polityki (dostęp: 12.12.2014).

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.12775/RA.2014.010