Między propagandą a rzeczywistością – obraz hoteli pracowniczych na przykładzie regionu Kujaw i Pomorza 1950–1980

• Authors: Kujawa Jakub

Title variants

EN

Between propaganda and reality – the image of workers’ hostels in the Kujawy and Pomerania region in 1950–1980

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Współcześnie pojęcie hotelu robotniczego, a w mniejszym stopniu domu młodego robotnika kojarzy się z peerelowskimi zakładami pracy. W PRL rozwój pracowniczej przestrzeni hotelowej związany był głównie z migracją ludności ze wsi do ośrodków miejsko-przemysłowych. Migranci zarobkowi szukali pracy w dużych miastach wojewódzkich lub w rozbudowywanych okręgach przemysłowych (np. Górny Śląsk). Nie inaczej było w przypadku regionu Kujaw i Pomorza, gdzie największy napływ ludności notowano w miastach silnie uprzemysłowionych, to jest Bydgoszczy, Toruniu, Włocławku, Grudziądzu i Inowrocławiu. Artykuł porusza problematykę organizacji i kontroli życia społecznego w hotelach zakładowych. Obraz robotników przebywających w miejscach zbiorowego zakwaterowania pokazany jest na tle programów ideowo-wychowawczych tudzież skali ich realizacji. W tekście zaprezentowano także codzienność hotelową odartą już z przekazu propagandowego, odsłaniająca rzeczywistą jakość wypoczynku pracowniczego w opisywanych miejscach.

EN

At present, the concept of a workers’ hostel (hotel robotniczy) and to a lesser extent of a young worker’s home (dom młodego robotnika) is closely associated with the communist period of the People’s Republic of Poland. It is often identified with large construction sites and dynamic labour fluctuation, as well as mismanagement, notorious untidiness, and noisy drinking bouts and brawls. In the conditions of state socialism, workers’ hostels were to fulfil the role of a substitute for a permanent flat for out-of-town workers until they were allotted their own home. The actual situation was more complex, which resulted primarily from the difficult state in the house building sector. This article presents the problems of organization and control of social life in factory hostels. The image of a worker staying in collective lodgings is presented in the light of ideological and educational programmes as well as the scale of their implementation. Moreover, the daily life in hostels is presented, devoid of their propaganda messages, creating the actual quality of labour rest in the described places.

Keywords

PL

hotele zakładowe; zakłady pracy; migracja; życie codzienne; ideologizacja i polityzacja; warunki socjalno-bytowe; własne mieszkanie

EN

worker’s hostels; workplace; migration; everyday life; ideologisation and; politicisation; social and living conditions; own place

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2020
• Issue: 1(14)
• Pages: 148170

Contributors

author

Kujawa Jakub

• Wydział Historii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Źródła archiwalne
• Archiwum Państwowe w Bydgoszczy (AP By)
• Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy (PWRN By), sygn. 836, 2599, 2604, 2624.
• Pomorskie Zakłady Budowy Maszyn w Bydgoszczy (PZBM), sygn. 195, 446.
• Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Bydgoszczy (PMRN By), sygn. 1214.
• Pomorskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłowego w Bydgoszczy (PZBP By), sygn. 199, 477, 846.
• Bydgoskie Zjednoczenie Budownictwa w Bydgoszczy (BZB), sygn. 997.
• Akty prawne
• DzU 1976, nr 29, poz. 129.
• DzU 1976, nr 25, poz. 149.
• DzU 1960, nr 45, poz. 274.
• DzU 1955, nr 127, poz. 1627.
• DzU 1951, nr 52, poz. 688.
• Opracowania
• Balcerzak B., 1977, Warunki życia młodzieży i młodych małżeństw w hotelach pracowniczych, Warszawa.
• Chciałbym mieć w końcu własny kąt, 1980–1981, ,,Elana”, nr 474–476.
• Criminale-tango przy ul. Hutniczej, 1964, ,,Kielnią i Piórem”, nr 2.
• Frąckiewicz L., 1979, Hotel pracowniczy mieszkaniem, Warszawa.
• Frąckiewicz L., 1980, Hotel pracowniczy mieszkaniem [w:] Materiały konferencji naukowo-praktycznej ,,Kultura w hotelach pracowniczych”, Katowice – Bielsko-Biała, 22–23 V 1980 r., Cieszyn.
• Gajewski Z., 1972, Społeczne uwarunkowania picia alkoholu w hotelach robotniczych, Warszawa.
• Hotele robotnicze 1971, 1972, Warszawa.
• Jarosz D., 2003, ,,Masy pracujące przede wszystkim”. Organizacja wypoczynku w Polsce 1945–1956, Kielce.
• Kamosiński S., 2007, Mikroekonomiczny obraz przemysłu Polski Ludowej w latach 1950–1980 na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego, Poznań.
• Kosiński K., 2008, Historia pijaństwa w czasach PRL, Warszawa.
• Kościecha C., 1970, Upowszechnienie kultury w środowisku robotniczym (na przykładzie kluczowych zakładów pracy województwa bydgoskiego), ,,Rocznik Kulturalny Kujaw i Pomorza”, nr 6.
• Łysko M., 2003, Zasady obsady personalnej kolegiów karno-administracyjnych Polski Ludowej, ,,Miscellanea Historico-Iuridica”, nr 12.
• Makarenko A., 1949, Poemat pedagogiczny, t. 1–3, Warszawa.
• Mój dom: hotel, 1977, ,,Głos Zachemu”, nr 17.
• Nicki H., 1953, Organizacja hotelu robotniczego, Warszawa.
• O bilet do hotelu robotniczego, 1967, ,, Elana”, nr 7.
• Przedborski J., 1956, Hotele robotnicze, Warszawa.
• Słabek H., 2004, Obraz robotników polskich w świetle ich świadectw własnych i statystyki (1945–1989), Warszawa–Kutno.
• Wychowawca w młodzieżowym hotelu robotniczym w ZSRR, 1952, Warszawa.
• Zadania Rady Zakładowej w dziedzinie bytowo-mieszkaniowej i zaopatrzenia pracowników, 1954, Warszawa.