Uwarunkowania podejmowania roli agresora lub ofiary – prezentacja modelu badań

• Authors: Hanna Liberska , Marzanna Farnicka

Title variants

EN

The conditions for taking the role of aggressor or victim – presentation of the research model

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In some periods of development (transition from late childhood to adolescence and from early to late adolescence), apart from individual changes, an individual experiences additional developmental pressure connected with graduating from primary and starting a middle school which requires adaptation to the new educational and school friend environment and sometimes psychical processes and functioning restructuring. Due to that, the research model and the discussed changes occurring in that period may not only help to better understand the phenomenon of readiness for aggression, acting like and maintaining the role of a victim or a perpetrator of the aggressive behaviors, but also indicate other processes connected with the forming identity (volitional processes, satisfaction of own needs, activating reflexivity, etc.).

Keywords

EN

research model; readiness for aggression; identity; transitions

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
• Journal: Polskie Forum Psychologiczne
• Year: 2013
• Volume: 18
• Issue: 2
• Pages: 245-255

Contributors

author

Hanna Liberska

• Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

author

Marzanna Farnicka

• Katedra Seksuologii, Poradnictwa i Resocjalizacji, Uniwersytet Zielonogórski

References

• Anderson, C.A., Bushman, B.J. (2002). Human Aggression. Annual Review of Psychology, 53, 27-51.
• Archer, J. (2010). What is Indirect Aggression in Adults? W: K. Osterman (red.), Indirect and Direct Aggression (s. 3-16). Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Archer, J., McDaniel, P. (1995). Violence and gender: Differences and similarties across societ. W: B.R. Ruback, N.A. Weiner (red.), Interpersonal violent behaviors (s. 63-87). New York: Springer.
• Bandura, A., Walters, R.H. (1968). Agresja w okresie dorastania. Wpływ praktyk wychowawczych i stosunków rodzinnych. Warszawa: PWN.
• Bem, S. L. (1981a). Gender schema theory: A cognitive account of sex typing source. Psychological Review, 88, 354.
• Bem, S.L., Andersen, S.M. (1981b). Sex typing and androgyny in dyadic interaction: Individual differences in responsiveness to physical attractiveness. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 74.
• Berkowitz, L. (1993). Aggression: Its causes, consequences, and control. Philadelphia: Temple University Press.
• Berzonsky, M. (1988). Self-theorists, identity status, and social cognition. W: D. Lapsley, F. Power (red.), Self, ego, and identity: integrative approaches (s. 243-262). New York: Springer-Verlag.
• Berzonsky, M. (1989). Identity style: conceptualization and measurement. Journal of Adolescent Research, 4, 267-281.
• Berzonsky, M. (2011). A Social-Cognitive Perspective on Identity Construction. W: K. Bjorkqvist, K.M.J. Lagerspetz, A. Kaukiainen (1992). Do Girls Manipulate and Boys Fight? Developmental Trends in Regard to Direct and Indirect Aggression. Aggressive Behavior, 18, 117-127.
• Berzonsky, M., Adams, G. (1999). Reevaluating the identity status paradigm: still useful after thirty-five years. Developmental Review, 19, 557-590.
• Berzonsky, M.D. (2009). Forming a Personal Sense of Identity in the Contemporary World: Challengegs and Difficulties. Psychologia Rozwojowa, 14, 4, 9-20.
• Borecka-Biernat, D. (2006). Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
• Brzezińska, A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Dominiak-Kochanek, D., Frączek, A., Konopka, K. (2012). Styl wychowania w rodzinie a aprobata agresji w życiu społecznym przez młodych dorosłych. Psychologia Wychowawcza, 1-2, 66-85.
• Erikson, E.H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Frączek, A. (1985). Moral approval of aggressive acts. A Polish-Finnish comparative Study. Journal of Cross-Culturall Psychology, 16, 41-54.
• Izdebski, P., Dziedzic, W. (2011). Cyberbullying – electronic violence. W: H. Liberska (red.), Current psychosocial problems in traditional and novel approaches (s. 149- 168). Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
• Juffer, F., Stams, G.J., van Ijzendoorn, M.H. (2004). Adopted children’s problems behavior is significantly related to their ego resiliency ego control and sociometric status. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 699-706.
• Katzer, C., Fetchenhauer, D., Belschak, F. (2009). Cyberbullying: Who are the victims? Journal of Media Psychology, 21, 25-36.
• Krahe, B. (2006). Agresja Gdańsk: GWP.
• Krahe, B., Fenske, I. (2002). Predicting aggressive driving behavior. The role of macho Personality, age and power of car. Aggressive Behavior, 28, 21-29.
• Lagerspetz, K.M.J., Westman, M. (1980). Moral approval of aggressive acts: a preliminary investigation. Aggressive Behavior, 6, 119-130.
• Liberska, H. (2011). Teorie rozwoju psychicznego. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 71-126). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Liberska, H., Matuszewska, M. (2003). Niektóre społeczne uwarunkowania agresji u młodzieży. Psychologia Rozwojowa, 2-3, 97-107.
• Liberska, H., Matuszewska, M., Freudenreich, D. (2013). Percepcja postaw rodzicielskich matek i ojców a zachowania agresywne dorastających córek i synów. W: D. Borecka-Biernat (red.), Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. Uwarunkowania oraz możliwości ich przezwyciężania (s. 78-98). Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Loeber, R., Hay, D. (1997). Key Issues in The Development of Aggression and Violence from Childhood to Early Adulthood. Annual Review of Psychology, 48, 371-410.
• Niemczyński, A. (1988). Procesy rozwojowe człowieka w ciągu życia indywidualnego W: M. Tyszkowa (red.), Rozwój psychiczny w ciągu życia (s. 222-232). Warszawa: PWN.
• Obuchowska, I. (1996). Drogi dorastania. Psychologia rozwojowa okresu dorastania dla rodziców i wychowawców. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Obuchowska, I. (2001). Rozwojowa funkcja agresji. W: M. Binczycka-Anholcer (red.), Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne (s. 65-72). Warszawa-Poznań: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
• Obuchowski, K. (1985). Adaptacja twórcza. Warszawa: KiW.
• Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2011). Dorastanie. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 130-143). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Osterman, K., Bjorkqvist, K. (1998). The Mini Direct Indirect Aggression Inventory. Finland: Abo Akademii.
• Ramirez, J.M. (1985). Similarities in Attitudes toward Interpersonal Aggression in Finland, Poland and Spain. The Journal of Social Psychology, 131, 737-739.
• Ramirez, J.M. (1993). Acceptability of Aggression in Four Spanish Regions and Comparison With Other European Countries. Aggressive Behavior, 19, 185-197
• Ramirez, J.M., Andreu, J.M., Fujihara, T., Musazadeh, Z., Saini, S. (2007). Justification of aggression in several Asian and European countries with different religious and cultural background. International Journal of Behavioral Development, 31, 9-15.
• Reykowski, J. (1997). Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tremblay, R. (2000). The development of physical aggression from early childhood to adolescence. Wykład przedstawiony podczas VIIth Biennial Conference of the EARA, Jena, Gerany, 31.05-04.06.2000 r.
• Trempała, J. (2000). Modele rozwoju psychicznego, czas i zmiana. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej.
• Trempała, J. (2011). Mechanizm zmiany rozwojowej. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 50-70). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tyszkowa, M. (1986). Zachowanie się dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych. Warszawa: PWN.
• Tyszkowa, M., Przetacznik-Gierowska, M. (1996). Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Van Geert, P. (2001). Fish, foxes, and talking in the classroom: introducing dynamic systems concepts and approaches. W: H. Bosma, S. Kunnen (red.), Identity and emotion. Development through self-organization (s. 64-88). Cambridge: Cambridge University Press.
• Wojciszke, B. (2011). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Worchel, P. (1958). Personality factors in the readiness to express aggression. Journal of Clinical Psychology, 14, 4, 355-359.
• Wójcik, D. (1977). Środowisko rodzinne a poziom agresywności młodzieży przestępczej i nieprzestępczej. Warszawa: Ossolineum.