Przemiany demograficzne a rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce

• Authors: Inglot-Brzęk Elżbieta

Title variants

EN

The Demographic Changes and the Evolution of Higher Education System in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst przedstawia wpływ czynników demograficznych na zmiany zachodzące w szkolnictwie wyższym w Polsce. Głównymi bodźcami warunkującymi owe zmiany są wyże i niże demograficzne. Wyż demograficzny doprowadził w latach 1990–2007 do boomu edukacyjnego na poziomie szkolnictwa wyższego. Wśród pozytywnych aspektów charakteryzujących ten okres należy wymienić powstanie i dynamiczny rozwój niepublicznych szkół wyższych, ułatwiony dostęp do edukacji na poziomie szkolnictwa wyższego, wzrost współczynnika skolaryzacji i odsetka osób z wykształceniem wyższym. Słabą stroną procesu umasowienia kształcenia jest zbyt wysoki odsetek studentów kształcących się w trybie niestacjonarnym i pojawienie się na rynku pracy nadmiernej liczby absolwentów kierunków pedagogicznych, humanistycznych i społecznych, przy jednoczesnym ich deficycie na kierunkach technicznych i ścisłych. Jednak po latach rozkwitu szkolnictwa wyższego przypuszcza się, że prognozowany na lata 2017–2027 niż demograficzny wywoła prawdopodobnie upadek wielu uczelni wyższych. Należy pamiętać, że zaprezentowane analizy mają ograniczony, jednostronny charakter. Odwołanie się do czynników demograficznych daje zawężone pole wnioskowania. Wprawdzie rozmiary populacji stwarzają potencjał (lub jego brak), jednak dopiero konkretne warunki społecznogospodarcze mogą doprowadzić do jego wykorzystania lub zaprzepaszczenia.

EN

The article concentrates on demographic factors influence on changes taking place in higher education system in Poland. The main impulses determining these changes are population explosions and busts. The population explosion has led to education boom in higher education in years 1990–2007. Dynamic evolution of non-public colleges, facilitation of access to higher education, the growth of percentage of people with higher education must be mentioned among positive aspects characterizing this period of time. On the contrary, too many students on extra-mural studies, too many graduates after pedagogy, social sciences and humanities are negative aspects of the same process. However, predicted baby bust during 2017–2027 years may cause a collapse of many colleges. One must remember that presented analysis are one-sided and limited. The exploitation of demographic data gives narrow analysis field. The population size makes potential (or its lack), but especially specific socio-economic conditions may result in this potential use or ruin.

Keywords

PL

szkolnictwo wyższe; transformacja; Polska

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2012
• Volume: 26
• Pages: 216-229

Contributors

author

Inglot-Brzęk Elżbieta

• Katedra Nauk Społecznych Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie

References

• Bilans kapitału ludzkiego w Polsce, Raport podsumowujący pierwszą edycję badań realizowana w 2010 roku, 2011, PARP, Warszawa, http://bkl.parp.gov.pl/system/files/Downloads/20110616070718/Bilans_Kapitalu_Ludzkiego_-_Raport_podsumowujacy.pdf?13082008744 (stan na dzień 15.12.2011).
• Boni M., Szafraniec K., Arak P. (red.), 2011, Młodzi 2011, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.
• Demograficzne tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do 2020 roku, 2011, Warszawa, http://www.perspektywy.pl/ pdfy/demograficzne_tsunami_instytut_sokratesa.pdf (stan na dzień 20.12.2011).
• Czapiński J., Panek T. (red.), 2011, Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków, http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2011.pdf (stan na dzień15.12.2011).
• Frąckiewicz R., 2002, Polityka społeczna. Zarys wykładu wybranych problemów, Katowice.
• Magierek D., 2009, Polityka edukacyjna a polityka społeczna [w:] Wprowadzenie do polityki społecznej, red. R. Gabryszak, D. Magierka, Warszawa.
• Holzer J., 2003, Demografia, PWE, Warszawa.
• Jałowiecki B., 2002, Reguły działania w społeczeństwie i w nauce. Szkice socjologiczne, Scholar, Warszawa.
• Niż zabije prywatne szkoły wyższe, „Gazeta Wyborcza”, http://m.wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,117915,10845116,Niz_zabije_prywatne_szkoly_wyzsze__Za_9_lat_studentow.html (stan na dzień 20.12.2011).
• Notatka na temat szkół wyższych w Polsce, GUS, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_e_not_nt_szkol_wyzszych_w_Polsce.pdf (stan na dzień 12.12.2011).
• Orczyk J., 2008, Polityka społeczna – uwarunkowania i cele, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Po jakich studiach łatwo znaleźć pracę, „Nowiny24”, 10.05.2010, http://www.nowiny24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20100510/DLASTUDENTA/209256434 (stan na dzień05.12.2011).
• Roczniki Statystyczne, GUS, za lata 1989–2010.
• Szkolnictwo Wyższe. Dane podstawowe, MEN, za lata 1990–2009.
• Szkoły wyższe i ich finanse, GUS, za lata 2001–2010.