Polak-katolik w oglądzie socjologicznym (analiza wyników badań i wybranych problemów debaty publicznej)

• Authors: Domagała Bożena

Title variants

EN

Pole-Catholic in Sociological View (Analysis Results of Sociological Researchs and Selected Options of Public Debate)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednym z wymiarów wielkiej zmiany społecznej i kulturowej zapoczątkowanej w roku 1989 pod hasłem modernizacji Polski i jej okcydentalizacji jest zmiana tożsamości religijnej i narodowej Polaków. Przez ostatnie dwa wieki kształtowania się nowoczesnego narodu były one tak splecione, iż traktowano je synonimicznie. Problem ma wymiar historyczny i teoretyczny zarazem. Historyczny bo splątana tożsamość Polaka-katolika odnosi do szczególnej sytuacji narodu, jak wobec upadku swej państwowości szukał możliwości narodowego samookreślenia i tożsamości w kulturze. Teoretyczny, ponieważ należy odnieść się do tych teorii socjologicznych, które postrzegają religię jako korelat narodowej tożsamości i jako wartość rdzenną narodowej kultury. A także takich, które kładą nacisk na nieuchronność procesów sekularyzacji i laicyzacji jako swoistych progów nowoczesności.

EN

One of the dimension to the great social and cultural change started in 1989 in Poland under the banner of modernization and westernization was the change of re-ligious and national identity of Poles. For the last two centuries of the modern nation the religious and national identity of Poles became so close that they were considered as one. This issue has a theoretical and an historical aspect. The theoretical aspect refers to sociological theories perceiving religion as a correlate of national identity and a core value of national culture. The practical aspect emphasizes the inevitability of the process of secularization as a threshold to modernity.

Keywords

PL

naród; tożsamość; religia; katolicyzm; sekularyzacja

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Humanistyka i Przyrodoznawstwo
• Year: 2018
• Issue: Numer 24
• Pages: 267-280

Contributors

author

Domagała Bożena

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych Polska

References

• Babiński G. (2003), Etniczność i religia – formy, płaszczyzny i poziomy powiązań, [w:] Etniczność a religia, A. Posern-Zieliński (red.), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 9-18. Czarnowski S. (1956), Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego, [w:] Tenże, Dzieła, t.1, Warszawa: 87-107. Domagała B. (2008), Ukraińcy na Warmii i Mazurach. Studium procesów asymilacji, Wydawnictwo OBN, Olsztyn. Geertz C. (1992), Religia jako system kulturowy, [w:] Racjonalność i styl myślenia, E. Mokrzycki (red.), Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa: 498-550. Grabowska M. (2018), Bóg a sprawa polska. Poza granicami teorii sekularyzacji, SCHOLAR, Warszawa. Gzyl P. (2018), Kler – gdzie oglądać, recenzja? Kiedy premiera filmu „Kler” w Krakowie? (Multikino, Cinema City), URL = https://gazetakrakowska.pl/kler-gdzie-ogladac-recenzja-kiedy-premiera-filmu-kler-w-krakowie-multikino-cinema-city/ar/13527672 [dostęp z dnia: 28.09.2018]. Koseła K. (2003), Polak i katolik. Splątana tożsamość, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa. Koseła K. (2009), Przemiana postaw i tożsamości polskiego społeczeństwa, URL = https://klauzura.katolik.pl/pliki/prof-kkosela.pdf [dostęp z dnia: 15.08.2018]. Łepkowski T. (1989), Uparte trwanie polskości: nostalgie, nadzieje, wartości, Aneks, Londyn. Łuczewski M. (2012), Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń. Mariański J. (2011), Katolicyzm polski, ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne, Wydawnictwo WAM, Kraków. Michnik A. (2014), „Kościół, lewica, dialog – 40 lat później” – Adam Michnik i ks. Adam Boniecki – rozmowa, URL = https://www.youtube.com/watch?v=yoOeKjU2h48 [dostęp z dnia: 20.05.2018]. Michnik A. (1977), Kościół, lewica, dialog, Instytut Literacki, Paryż. Nijakowski L. (2014), Polak-katolicki poganin, „Znak” 11/714: 20-26. Nowicka E. (1992), O związkach polskości z katolicyzmem w społecznej świadomości Polaków, [w:] Religia a obcość, E. Nowicka (red.), Wydawnictwo UW, Warszawa: 117-138. Smolicz J. (1990), Język jako wartość rdzenna, [w:] Oblicza polskości, A. Kłoskowska (red), Wydawnictwo UW, Warszawa: 201-213. Walicki A. (2009), Trzy patriotyzmy, [w:] Dzieła wybrane, Naród, nacjonalizm, patriotyzm, t. 1, A. Mencwel (red.), Universitas, Kraków: 343-395.

Identifiers

DOI

10.31648/hip.2620