"Liber manualis" księżnej Dhuody z Septymanii (ok. 803-843) jako instrukcja i świadectwo kontemplacji Boga

• Authors: Małgorzata Chudzikowska-Wołoszyn

Title variants

EN

"Liber Manualis" of Dhuody the Duchess of Septymania (ok. 803-843) as a guide and certificate of the contemplation of God

DE

"Liber Manualis" von Dhuody Herzogin von Septymania (ok. 803-843) als Leitfaden und Zeugnis der Kontemplation Gottes

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wszystko co obecny czytelnik wie na temat frankońskiej erudytki z Septymanii, zawdzięcza pozostawionemu przez nią bardzo oryginalnemu dziełu — Liber manualis (Handbook). Utwór ten autorka zadedykowała swemu synowi Wilhelmowi. Na unikatowość dzieła wpływa fakt, iż Dhuoda jest jedyną kobietą na przestrzeni dziesięciu wieków, która przekazała historii tak bardzo osobiste świadectwo swej twórczości. Opracowała dzieło w gatunku, który był bardzo popularny pośród uczonych karolińskich, tzw. speculum — zwierciadło. Jednocześnie gatunek ten posiada sięgającą starożytności bogatą tradycję literacką. Asumptem do skomponowania Podręcznika stały się dramatyczne okoliczności, w których znalazła się młoda arystokratka. Brutalna polityka wewnętrzna odebrała jej ukochanych synów. Fizyczna rozłąka z najbliższymi stała się dla Dhuody źródłem niewypowiedzianej tęsknoty i cierpienia. Dydaktyczne dzieło, które w obliczu tak wielkich wzruszeń zdecydowała się napisać, stało się czymś w rodzaju duchowego łącznika pomiędzy kochającą matką, a przebywającymi z dala synami. Duchowy testament, który stworzyła Dhuoda, stanowi efekt głębokich przemyśleń na temat chrześcijańskiej miłości. Jest moralną i religijną instrukcją dla dzieci. Praca frankońskiej arystokratki stała się pierwszym, tak osobistym, świadectwem medytacji Boga przez osobę świecką. Zawiera liczne rady dotyczące spraw doczesnych i duchowych. Jest to niezwykle pomysłowe dzieło, które księżna upiększyła matczynymi, moralizatorskimi radami opartymi na chrześcijańskiej prawdzie o miłosierdziu. Analiza traktatu podpowiada, iż jedynym źródłem siły i nadziei Dhuody była miłość do Boga. Bardzo głęboka i dojrzała. Zdaniem autorki, wszystkie prawe zachowania człowieka są wypracowane dzięki uwielbieniu Boga. Taką zasadę starała się przekazać potomnym. Dhuoda nie tylko sama kontempluje Boga, podpowiada także jak zbliżać się do sacrum. Liber manualis daje nam więc możliwość przelotnego wejrzenia w serce i duszę bardzo nieszczęśliwej, ale jednocześnie głęboko wierzącej, kobiety żyjącej w wiekach średnich.

EN

Everything what modern reader know about frankish erudite from Septimania owe to Liber Manualis (Handbook) a original masterpiece left by her. She dedicated this masterpiece to her son William. This work is very unique because Dhuoda was the only woman in distance of century who gave to the history so individual testimony of her writing. She compiled this work in genre which was very popular among carolingian scholars as speculum – the mirror and at the same time this genre holds a wealthy antiquity literature tradition. The impulse for her to compiled this Handbook was a dramatic circumstance in which she had found. The brutal interior policy took her sons away. The physical separation with family for Dhuoda turned out into a source to unspoken longing and suffering. Didactic masterpiece which she decided to write had become some kind of spiritual link between loving mother and her sons. Spiritual testament created by Dhuoda it’s a result of deep consideration about Christian love. It’s a moral and religious instruction for her children. The masterpiece of frankish aristocrat had become a first so individual evidence to a meditation of God by a layman. It contain a numerous tips about earthly and spiritual issues. It’s extremely creative masterpiece which the duchess prettified with a maternal and didactic issues based on christian truth about mercy. The analysis of a tractete tell us that the only source of Dhuoda strength and hope was love to God. According to author every righteous behaviour of a man are elaborate thanks to adoration of God and that kind of rule she tried to give to descendants. Dhuoda not only contemplate the God by herself but she also prompt how to get closer to sacrum. Liber manualis gives us the fleeting possibility to look into a heart and a soul very miserable but at the same time deeply believe in God women living in the Middle Ages.

DE

Alles, was der Leser um die fränkische Herzogin von Septymania weiss, dass ist möglich dank seiner sehr originellee Arbeit – Liber Manualis (Handbook). Die Autorin widmete dieses Werk ihrem Sohn William. Die Einzigartigkeit dieser Arbeit besteht darin, dass Dhuoda die einzige Frau über zehn Jahrhunderten ist, die das persönliche Zeugnis von seiner Arbeit gab. Sie entwickelte ihre Arbeit in einem Genre, das sehr beliebt bei den karolingischen Gelehrten war, sogenannte „speculum“ – ein Spiegel. Zur gleichen Zeit, hat diese Art eine reiche Tradition aus dem alten Literatur. Die dramatischen Umstände waren sehr wichtig für dieses Werk: brutale Innenpolitik nahm ihre geliebten Söhne, physikalische Trennung vom geliebten Menschen ist eine Quelle der unbeschreiblichen Sehnsucht von Dhuoda. Das Werk, das sie im Angesicht großer Emotionen entschieden hat zu schreiben, war wie eine geistige Verbindung zwischen einer liebenden Mutter und den Kinder. Das geistliche Testament, das Dhuoda schrieb, ist das Ergebnis der tiefen Reflexion über die christliche Liebe. Es ist eine moralische und religiöse Unterweisung für die Kinder. Die Arbeit der fränkischen Frau war das erste persönliche Laienzeugnis von der Meditation des Gottes. Es enthält eine Reihe von Tipps für die weltlichen und geistlichen Probleme. Die Analyse des Werkes legt nahe, dass die einzige Quelle der Kraft und Hoffnung für Dhuoda die Liebe zu Gott war. Liber manualis gibt uns die Möglichkeit des Einblickes in das Herz und in die Seele der sehr unglücklich, aber tief religiösen Frau, die im Mittelalter lebt.

Keywords

PL

Dhuoda z Setymanii; literatura karolińska; historia literatury wczesnośredniowiecznej; speculum principis; literatura parenetyczna

EN

Dhuoda of Setymanii; Carolingian literature; the history of early medieval literature; speculum principis; moralistic literature

DE

Dhuoda der Setymanii; karolingische Literatur; die Geschichte der Literatur des frühen Mittelalters; speculum-principien; moralisierende Literatur

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Studia Warmińskie
• Year: 2012
• Issue: 49
• Pages: 341-357

Contributors

author

Małgorzata Chudzikowska-Wołoszyn

• Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Kurta Obitza 1, 10-725 Olsztyn