Zmiana klina podatkowego w Polsce w odpowiedzi na kryzys COVID-19

• Authors: Augustynowicz Ewelina

Title variants

EN

Changing the tax wedge in Poland in response to the COVID-19 crisis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W reakcji na negatywne konsekwencje pandemii COVID-19 polski rząd zaproponował pakiet reform w programie zwanym „Polskim Ładem”. Reformy te dotyczyły zmian w systemie podatkowym, były skutkiem zmniejszonych wpływów budżetowych oraz wzrostu wydatków na skutek pandemii COVID -19. Kontrowersje związane z programem „Polski Ład” doprowadziły do jego kilkakrotnych nowelizacji, a zarazem licznych zmian w kształtowaniu klina podatkowego w wynagrodzeniach. Celem artykułu jest analiza skutków „Polskiego Ładu” i jego modyfikacji dla rozmiaru klina podatkowego w wynagrodzeniach pracowników oraz odpowiedź na pytanie, czy wprowadzone reformy, zgodnie z intencją ustawodawcy, doprowadziły do bardziej progresywnego opodatkowania wynagrodzeń w Polsce. Podstawą refleksji badawczej była analiza porównawcza rozkładów klinów podatkowych w czterech systemach podatkowo-składkowych: przed wprowadzeniem „Polskiego Ładu” (rok 2021), zgodnie z jego wstępnymi założeniami, zgodnie z ustawą „Polskiego Ładu” oraz zgodnie z „Polskim Ładem 2.0”. Badano 14 wariantów wynagrodzenia brutto. Wyniki przeprowadzonej analizy potwierdziły, że cel zawarty w uzasadnieniu do projektu „Polskiego Ładu” został osiągnięty. Porównanie rozkładów klinów podatkowych potwierdziło, że każdy z systemów w ramach „Polskiego Ładu” i jego modyfikacji zakładał wzrost progresywności w opodatkowaniu wynagrodzeń względem 2021 roku. System podatkowo-składkowy w ramach „Polskiego Ładu 2.0” należy uznać za cechujący się największą progresywnością opodatkowania wynagrodzeń pośród badanych systemów.

EN

In response to the negative consequences of the COVID-19 pandemic, the Polish government proposed a number of reforms, placing them in a program called the “Polish Deal”. These reforms, in particular those concerning changes in the tax system, were the result of reduced budget revenues and increased expenditure as a result of the COVID-19 pandemic. Controversies related to the "Polish Deal" program have led to several amendments and, at the same time, numerous changes in shaping the tax wedge in wages. The purpose of the article is to analyze the effects of the “Polish Deal” and its modifications on the size of the tax wedge in workers’ salaries, and to answer the question of whether the introduced reforms, in accordance with the legislator's intention, led to more progressive taxation of salaries in Poland. The basis for answering the research question was a comparative analysis of the distribution of tax wedges in four tax and contribution systems: before the introduction of the “Polish Deal” (2021), in accordance with its initial assumptions, in accordance with the “Polish Deal” law and in accordance with the “Polish Deal 2.0”. Fourteen variants of gross remuneration were analyzed. The results of the analysis confirmed that the goal included in the justification for the “Polish Deal” project had been achieved. A comparison of tax wedge distributions confirmed that each of the systems under the “Polish Deal” and its modifications assumed an increase in progressivity in payroll taxation, relative to 2021. The tax and contribution system under the “Polish Deal 2.0” should be considered to have the highest progressivity in payroll taxation among the analyzed systems.

Keywords

PL

wynagrodzenie brutto; obciążenia podatkowo-składkowe; Polski Ład; koszt zatrudnienia; analiza porównawcza

EN

gross pay; tax and contribution burden; Polish Deal; cost-per-hire; comparative analysis

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2024
• Volume: 32
• Issue: 3
• Pages: 135-153

Contributors

author

Augustynowicz Ewelina

• Wydział Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Attinasi M.G., Berardini F., De Stefani R., Osterloh S., 2016, The Effects of Labour Income Taxes on Labour Market Performance: An Empirical Analysis, https://www.bancaditalia.it/pubblicazioni/altri-atti-convegni/2016-current-issuesfiscal-policy/Attinasi_Berardini_DeStefani_Osterloh.pdf (dostęp: 15.09.2024).
• Deresz A., Podstawka M., 2017, Zróżnicowanie obciążeń podatkowych podatników uzyskujących wynagrodzenia ze stosunku pracy oraz przedsiębiorców, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 488.
• Drozdowski E.K., 2018, Zasada zdolności płatniczej a polski system podatkowy, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Dziemianowicz R.I., 2007, Efektywność systemu opodatkowania rolnictwa, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Kasprowicz-Stępień A., 2007, Klin podatkowy jako jedna z barier rozwoju rynku pracy w Polsce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, nr 754.
• Kijanka A., Kowalska-Musiał M., 2020, Analiza wielkości i struktury płacowego klina podatkowego w Polsce w latach 2005‒2020, „Zeszyt Naukowy.pl / Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie”, nr 54.
• Neneman J., 2021, „Polski Ład” a dobry system podatkowy, „Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji”, nr OE-373, https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/6065/plik/oe-373.pdf (dostęp:14.09.2024).
• Pietrewicz M., 1995, Polityka fiskalna, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
• Polarczyk K., 2007, Klin podatkowy a bezrobocie, „Infos, Biuro Analiz Sejmowych” nr 17.
• Polarczyk K., 2008, Opodatkowanie wynagrodzeń za pracę (składki i PIT) w państwach Unii Europejskiej, „Analizy Biura Analiz Sejmowych”, nr 6.
• Stiglitz J., 2004, Ekonomia sektora publicznego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tansöker R.L., 2018, Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Vergi Takozu Açısından Değerlendirilmesi, „Yönetim Bilimleri Dergisi”, nr 15(30), https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/661478 (dostęp: 15.09.2024).
• Zimčík P., 2017, Tax Wedge in OECD Countries – A New Evidence [w:] Proceedings of the International Scientific Conference “Economic Policy in Global Environment”, red. V. Nálepová, J. Šťastná, Vysoká škola sociálně správní, Ostravice.
• Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2021 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia z dnia 18 listopada 2020 r., MP 2020, poz. 1061.
• Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2022 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia z dnia 4 listopada 2021 r., MP 2021, poz. 1056.
• Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych z dnia 7 stycznia 2022 r., DzU 2022, poz. 28.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniające rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków z dnia 16 marca 2021 r., DzU 2021, poz. 489.
• Ustawa budżetowa na rok 2023 z dnia 15 grudnia 2022 r., DzU 2023, poz. 256.
• Ustawa o Funduszu Solidarnościowym z dnia 23 października 2018 r., t.j. DzU 2024, poz. 296.
• Ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy z dnia 13 lipca 2006 r., t.j. DzU 2023, poz. 1087.
• Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r., t.j. DzU 2024, poz. 226.
• Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r., t.j. DzU 2024, poz. 475.
• Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r., t.j. DzU 2024, poz. 497.
• Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 r., t.j. DzU 2024, poz. 146.
• Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw z 9 czerwca 2022 r., t.j. DzU 2022, poz. 1265.
• Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z 29 października 2021 r., t.j. DzU 2021, poz. 2105.
• 10 kluczowych projektów, https://www.gov.pl/web/polski-lad/10-kluczowych-projektow (dostęp: 27.07.2023).
• Ciechoński T., 2021, Ulga dla klasy średniej. Zarobisz za mało, będziesz musiał dopłacić podatek, https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/8251888,ulga-dla-klasy-sredniejwzor-limit-doplata-podatku-zwrot.html (dostęp: 27.07.2023).
• Godusławski B., 2021, Kwota wolna wzrośnie do 30 tys. zł. Podatkowe szczegóły Polskiego Ładu, https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/8164376,polski-nowy-ladpis-kwota-wolna-progi-podatki.html (dostęp: 29.07.2023).
• Już trzeba łatać buble w Polskim Ładzie. Pierwsza nowelizacja za nami, https://businessinsider.com.pl/gospodarka/podatki/polski-lad-juz-po-pierwszej-nowelizacji-adopiero-podpisal-go-prezydent/5f002le (dostęp: 28.07.2023).
• O programie, https://www.gov.pl/web/polski-lad/o-programie (dostęp: 27.07.2023).
• Projekt ustawy z dnia 8 września 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, druk nr 1532, Sejm IX kadencji, M. Morawiecki , https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/A8566521AD17EECEC125874A006F1417/%24File/1532.pdf (dostęp: 27.07.2023).
• Samcik M., 2021, „Polski Ład”: kogo naprawdę dotknie? Czy odczuje go klasa średnia? I o co tak naprawdę chodzi twórcom „Polskiego Ładu”? Trzy kluczowe pytania, https://subiektywnieofinansach.pl/o-co-chodzi-prawicy-klasa-srednia-out-od-kiedyzagladam-pod-kolderke-polskiego-ladu/ (dostęp: 27.07.2023).
• Szymański D., 2021, PiS może uderzyć w klasę średnią. „Arena walki politycznej”, https://businessinsider.com.pl/firmy/podatki/reforma-systemu-podatkowego-pisw-nowym-ladzie-uderzenie-w-klase-srednia/zxh8pqq (dostęp: 27.07.2023).
• Uzasadnienie projektu z dnia 26 lipca 2021 r. ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12349409/12805420/12805421/dokument514949.pdf (dostęp:17.07.2023).
• Uzasadnienie z dnia 22 kwietnia 2022 r. do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2186, Sejm IX kadencji, M. Morawiecki, https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/9BB4048850585F73C125882C005FE607/%24File/2186.pdf (dostęp: 27.07.2023).
• Z czego wynikają niższe wynagrodzenia w Polskim Ładzie? Wyjaśniamy, https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/z-czego-wynikaja-nizsze-wynagrodzenia-w-polskim-ladzie-wyjasniamy/xs1rs4l (dostęp: 28.07.2023).