Nauczyciel kresowy – realizator polityki oświatowej państwa polskiego w województwach północno-wschodnich Rzeczypospolitej w latach 1919-1939

• Authors: Smolarczyk Andrzej

Title variants

EN

Borderland teacher – implementer of the educational policy of the Polish state in the north-eastern provinces of the Republic of Poland in the years 1919-1939

RU

Пограничный учитель - проводник образовательной политики Польского государства в северо-восточных воеводствах Речи Посполитой Польши в 1919-1939 гг.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Funkcjonowanie systemu oświatowego w województwach północno-wschodnich w latach 1919-1939 opierało się na działalności nauczycieli, głównie szkół powszechnych. Od ich liczebności i jakości zależało skuteczne oddziaływanie szkoły. Odpowiednie wykształcenie i przygotowanie merytoryczne, cechy indywidualne (zaangażowanie, życzliwość, komunikatywność, empatia) decydowały o skutecznej edukacji, ale też o skutecznej misji politycznej. W publikacji przedstawiono rolę i znaczenie nauczycieli w polityce polonizacji mniejszości narodowych oraz szerzeniu prestiżu i autorytetu państwa polskiego wśród dzieci i młodzieży na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej.

EN

The functioning of the education system in the north-eastern provinces of Poland between 1919 and 1939 depended on the activities of teachers, mostly those working in primary schools. The effective impact of schooling stemmed from their number and quality. Outcomes of education and advancements of the political mission were determined by their proper education and expertise, but also individual traits such as commitment, kindness, communication skills and empathy. The article presents the significance of teachers in the Polonization policy directed toward national minorities and the spread of prestige and authority of the Polish state among children and youth in the north-eastern territories of the Second Polish Republic.

RU

Функционирование системы образования в северо-восточных воеводствах в 1919-1939 гг. основывалось на деятельности учителей, в основном начальных школ. Эффективное влияние школы зависело от их количества и качества. Соответствующее образование и предметная подготовка, индивидуальные характеристики (целеустремленность, доброта, коммуникабельность, сочувствие) определили эффективное образование, но также и эффективную политическую миссию. В публикации представлена роль и значение учителей в политике полонизации национальных меньшинств и в распространении престижа и авторитета польского государства среди детей и молодежи на северо-восточных территориях Второй Речи Посполитой Польши.

Keywords

PL

nauczyciele; szkolnictwo; system oświatowy; II Rzeczypospolita; województwa północno-wschodnie.

EN

teachers; education; education system; the Second Polish Republic; north-eastern provinces

RU

учитель; образование; система образования; II Речь Посполитая; Польша; северо-восточные воеводства

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Wschodni Rocznik Humanistyczny
• Year: 2020
• Volume: XVII (2020)
• Issue: 2: Rozejm w Dywilinie (1618) na tle epoki, pod red. A. Góraka
• Pages: 231-250

Dates

published

2020

Contributors

author

Smolarczyk Andrzej

• Politechnika Białostocka

References

• Europa Nieprowincjonalna. Przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej w latach 1772-1999, red. K. Jasiewicz, Warszawa-Londyn 1999.
• Falski M., Kwestie podstawowe w organizacji szkolnictwa powszechnego, Warszawa 1936.
• Gierowska-Kałłaur J., Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920), Warszawa 2003.
• Gierowska-Kałłaur J., Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich – kadra i procesy decyzyjne, [w:] Europa Nieprowincjonalna. Przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej w latach 1772-
• 1999, red. K. Jasiewicz, Warszawa-Londyn 1999.
• Kulpa J., Kształcenie nauczycieli szkół powszechnych w Polsce w latach 1918 – 1939, Wrocław₋Warszawa₋Kraków 1963.
• Obrębski J., Studia etnosocjologiczne. Polesie, Warszawa 2007.
• Rowski L., Kobiety w szkolnictwie, „Przyjaciel szkoły. Dwutygodnik nauczycielstwa polskiego”, Poznań 1935.
• Ściebora W., Rozwój organizacji szkolnictwa powszechnego w powiecie kobryńskim, Brześć 1932.
• Trzebiatowski K., Szkolnictwo Powszechne w Polsce w latach 1918 – 1932, Wrocław 1970.
• Walasek S., Szkolnictwo powszechne na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej (1915-1939), Kraków 2006.
• Wysłouch S., Stosunki narodowościowe na terenie województw wschodnich [Wilno 1939/40], Warszawa 2013.
• Zarzecki L., Szkolnictwo i oświata na ziemiach wschodnich (w okresie od 1 X 1919 do 1 XII 1920), [w:] Encyklopedia Wychowawcza, t. IX, zeszyt 9, Warszawa 1932.
• Zarzecki L., Szkolnictwo i oświata na ziemiach wschodnich (w okresie od 1-go października 1919 r. do lipca 1920), „Przegląd Narodowy”, 1921, nr 1.

Identifiers

DOI

10.36121/asmolarczyk.17.2020.2.231