Reformacja jako proces ‚uetycznienia’ świata. Heglowska hermeneutyka reformacji w Wykładach z fi lozofi i dziejów

• Authors: Kloc-Konkołowicz Jakub

Title variants

EN

Reformation as the Process of the ‚Ethicization’ of the World. Hegel’s Hermeneutics of Reformation in Lectures on the Philosophy of History

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja najważniejszych twierdzeń Hegla na temat reformacji, przedstawionych w jego Wykładach z filozofi i dziejów. Zdaniem Hegla, emancypacyjny sens reformacji nie wypełnia się wyłącznie w dziele uwolnienia ludzkiej subiektywności od przemożnej władzy tego, co zewnętrzne. Uwolnione z więzów zewnętrznego autorytetu podmioty nie tylko aktywnie przekształcają świat, ale traktują podejmowane w nim praktyki i budowane w nim instytucje jako wyraz tej samej prawdy i tego samego dobra, które odkrywają w swoim wnętrzu. Koncepcja refl eksyjnego uetycznienia świata skonfrontowana zostaje z interpretacją Maxa Webera, wiążącego zjawisko reformacji z uwolnieniem dynamiki ekonomiczno-instrumentalnej racjonalności. Pójście tropem Heglowskiej hermeneutyki reformacji pozwala natomiast rozumieć tę ostatnią nie tylko jako źródło racjonalno-technicznej organizacji nowoczesnego świata, lecz także jako źródło jego do głębi etycznego charakteru.

EN

The aim of the article is to reconstruct the main claims made by Hegel about reformation as presented in his Lectures on the Philosophy of History. According to Hegel, the emancipatory meaning of reformation fulfils itself not simply in the act of setting the human subjectivity free from the overwhelming power of the external. Th e subjects, liberated from the bonds of the external authority, then not only actively transform the world, but also conceive of the practices they undertake as expression of the same truth and good they discover in themselves. Th is concept of the refl exive ‘ethicization’ of the world is confronted with the interpretation of Max Weber who connects the phenomenon of reformation with the unleashing of the dynamics of economic-instrumental rationality. Contrary to that, following in Hegel’s footsteps enables us to understand reformation not only as the source of the rational-technical organization of the modern world, but also as the source of its deeply ethical nature.

Keywords

PL

reformacja; hermeneutyka; wolność; racjonalność; etyczność; subiektywność

EN

reformation; hermeneutics; freedom; rationality; ethics; subjectivity

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2017
• Volume: 04
• Pages: 847-864

Dates

published

2017

Contributors

author

Kloc-Konkołowicz Jakub

References

• Descartes, René. 1958. Medytacje o pierwszej filozofi i. Przeł. M. i K. Ajdukiewiczowie. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
• Habermas, Jürgen. 1999. Teoria działania komunikacyjnego. Tom I, przeł. A.M. Kaniowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1970. „Enzyklopädie der Philosophischen Wissenschaft en im Grundrisse (1830): Dritter Teil. Die Philosophie des Geistes. Mit den mündlichen Zusätzen“ W Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Werke, t. 10. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1958a. Wykłady z fi lozofi i dziejów. T. I, tłum. J. Grabowski i A. Landman. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1958b. Wykłady z fi lozofi i dziejów. T. II, tłum. J. Grabowski i A. Landman., Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1969. Zasady fi lozofi i prawa. Tłum. A. Landman. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
• Siemek, Marek J. 1998. Hegel i filozofia. Warszawa: Oficyna Naukowa
• Weber, Max. 1994. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Tłum. J. Miziński. Lublin: Wydawnictwo TEST
• Weber, Max. 1984. Szkice z socjologii religii. Tłum. J. Prokopiuk i H. Wandowski. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza“