Nowy kościół parafialny w Niegowici projektu Bogdana Tretera i przemiany jego otoczenia

• Authors: Piotr S. Szlezynger

Title variants

EN

The new parochial church in Niegowić and the changes of its historic surroundings

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The locality, which was founded in the Middle Ages in the valley of the Raba river, is also known for the 1913 architectural competition for a new manor house of the then owner, Zdzisław Jan Włodek. In the 1940s the 18th-century wooden church was replaced by a new one, made of stone, and designed by Bogdan Treter. Treter was also the one who designed the Włodek family country residence. Niegowić lies on the socalled papal trail – a walking trail which attracts visitors. The author aimed to describe a typical old Polish countryside landscape with a church and a manor house, bearing in the mind the development prospect of pilgrimage tourism. The goal of the article was to stress the role of Niegowić as a tourist destination.

Keywords

PL

Niegowić; kościół parafialny; Treter; projekt; Jan Paweł II; realizacja; problematyka konserwatorska

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2013
• Issue: 1-4
• Pages: 145-166

Dates

published

2013

Contributors

author

Piotr S. Szlezynger

• historyk architektury, konserwator zabytków, profesor nadzwyczajny, od 1977 r. zaangażowany w prace konserwatorskie w Wiśniczu. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych, w tym siedmiu książek z wyżej wymienionych dziedzin.

References

• Archiwum Metropolitalne w Krakowie (AMKr) sygn. APA 213, rękopiśmienne inwentarze, m.in. z lat 1690, 1787, 1798;
• Archiwum Metropolitalne w Krakowie (AMKr) sygn. Inw. 144: Inwentar der Latinischen Pfarrkirche zu Niegowice... 1851, korespondencja do roku 1970, k. 45 pismo starosty bocheńskiego nr L.VI/21/30 (1931).
• Biblioteka Narodowa (BN) sygn. akc. 12177, S. Świerzyński, Spis obrazów przeze mnie malowanych jako też dochodów i wydatków malarskich i rysunkowych tudzież dochód i lekcye przeze mnie udzielanych, k. 19 v i 42, poz. 314: malowałem w lipcu i sierpniu 1872 r., blejtram o wymiarach 2 łokcie i 17 cali wysokości i 1 łokieć 10.5 cala szerokości, całość za 7 zł pol. i 50 groszy, za obraz otrzymałem 400 zł pol. płatne w 3 ratach.
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) Dawna karczma-budowa domu parafialnego, kompletny projekt architektoniczny (1934) Józefa Merendy z Podgórza (Kraków) w skali 1:100, obliczenia konstrukcyjne, pozwolenie na budowę i pozwolenie na użytkowanie;
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) Złota Księga Budowy Domu Parafialnego (cegiełki);
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) Kronika Parafii, (1893-2012);
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) ks. Teofil Długosz, Opracowanie historyczne parafii dedykowane z okazji jubileuszu 50-lecia kapłaństwa Czcigodnemu i kochanemu ks. prałatowi Kazimierzowi Buzale, szambelanowi papieskiemu, w dowód głębokiej czci (...) dawnemu proboszczowi w Niegowici, mpis oprawiony, datowany: 12.07.1949 r.;
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) Liber mortuorum, T. I (1784-1847), II od 1848 r.;
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) Liber copulationum pro loco Niegowić (1785-1847);
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) Kosztorys budowlany kościoła w Niegowici 6.03.1930 r., autorzy: Stanisław Filipkiewicz, Juliusz Kolarzowski, Bogdan Treter;
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) Projekt architektoniczny kościoła w Niegowici, teczka formatu A-4, oprawiona, podpisy: inż. Bogdan Treter arch. dypl., pieczątki pozostałych dyplomowanych architektów inżynierów S. Filipkiewicza i J. Kolarzowskiego, Biuro w Krakowie, Rynek Gł. 8 na każdym ozalidowym rysunku. Projekt został zaakceptowany w 1930 i ponownie: stwierdza się, że plany wzorowo wykonano. Konserwator Metropolitalny Krakowski [...] użyto przy
• dochodzeniach komisyjnych na miejscu, Niegowić, 3.08.1949;
• Archiwum Parafialne w Niegowici (AP) Teczka korespondencji, kopie pism: Pr. 1313/1 (1928), z Kurii 10.04.1930, ks. K. Buzały, bez sygn., l. 20-40. XX w.
• Archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Krakowie (NID) sygn. MK748, fotografie Mariana Korneckiego, 1973;
• Archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Krakowie (NID) Kwestionariusz Ministerstwa Kultury z 1957 r., oryg. w Tekach Ciołka (NID Warszawa);
• Archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Krakowie (NID) sygn. 5488, Niegowić, inwentaryzacja architektoniczna kościoła parafialnego, 03.1969, oprac. Zespół PKZ/O Kraków, pod kierunkiem arch. Leszka Stachowskiego.
• Archiwum Narodowe w Krakowie (APKr) Teki Schneidra, teka 1138 Niegowić;
• Archiwum Narodowe w Krakowie (APKr) Teki Tret. 35, rysunek fasady, kredka 27.05.30, węgiel, papier naklejony na tekturze;
• Archiwum Narodowe w Krakowie (APKr) Teka Tret 77: Niegowić, kościół, 3 rysunki naklejone na tekturę, niedatowane, 1253/5,8, 8;
• Archiwum Narodowe w Krakowie (APKr) sygn. SOKC 40.I.A.7 1937, Akta spadkowe Włodków, (po Romanie Janie z Niegowici), 17A6/1928 (po Zdzisławie Romanie), T. 23, 24-70;
• Archiwum Narodowe w Krakowie (APKr) Plan katastralny, 1847 r., w skali 1:2880, Dorf Niegowca kreis Bochnia, sekcja III, Niegowić;
• Archiwum Narodowe w Krakowie (APKr) Tret 76, Niegowić, 6 rysunków na kalce, elewacje, przekroje, aksonometria, rzut, bez daty, podpisu i skali;
• Archiwum Narodowe w Krakowie (APKr) Tret. 45, Korespondencja Kazimiery Treterowej.
• Archiwum Rodzinne Włodków (AWD) sygn. AWD, Księgi Wieczyste Sądu Rejonowego w Krakowie Lwh 621, 618 (Marszowice), Lwh 613 (Klęczany)
• Archiwum Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie (Arch. MWKZ)
• Fototeka, Niegowić, kościół drewniany, fot. nr 1-97;
• teczka Niegowić, Protokół Komisji Konserwatorskiej odbytej w dniu 5.09.1947 r. w sprawie wyboru miejsca pod nowy kościół parafialny w Niegowici, mpis, brak danych.
• Bigo J., Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Gallicyi, Wielkim Księstwie Krakowskim i Księstwie Bukowińskim z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytorialnych kraju, Lwów 1918.
• Boniecki A., Herbarz polski, Warszawa 1901, t. I, II.
• Długosz J., Liber beneficiorum, t. I, Kraków 1863, t. II, Kraków 1864, t. III, Kraków 1864.
• Dokumenty Sądu Ziemskiego Krakowskiego 1302-1453, Perzanowski Z. (oprac.), Warszawa-Wrocław-Kraków 1971.
• Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Szablowski J. (red.), woj. krakowskie, pow. Bochnia, Dutkiewicz J. (oprac.), Warszawa 1951.
• Kodeks dyplomatyczny Katedry na Wawelu p.w. Św. Wacława, Kraków 1874.
• Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Gallicyi, Wielkim Księstwie Krakowskim i Księstwie Bukowińskim z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytorialnych kraju, ułożył Jan Bigo, Lwów 1904.
• Niesiecki K., Herbarz polski, Lipsk 1841, t. VI.
• Polski Słownik Biograficzny, t. I, Warszawa 1935.
• Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi i Wlk. Księstwie Krak., Kraków 1905.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII, Warszawa 1898.
• Stupnicki H., Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Gallicyi i Lodomeryi i Wlk. Księstwa Krakowskiego, Lwów 1855.
• Umgebungs-Karte von Krakau, Wien 1879, skala 1:75 000.
• Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7 województwo krakowskie, Warszawa 1971.
• Strona internetowa: http://wwwmapofPolandpl/skawica.zdjecia [2010]
• Boniecki A., Kalendarium z życia Karola Wojtyły, Kraków 1979.
• Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków-Warszawa 1982.
• Fabiański M., Purchla J., Przewodnik po architekturze Krakowa, Kraków 2000 i 2012.
• Gaczoł A., Kraków, ochrona zabytkowego miasta, rzeczywistość czy fikcja, Kraków 2009.
• Gadomski J., Gotyckie malarstwo tablicowe, Małopolska 1470-1500, cz. I, Warszawa-Kraków 1995.
• Grabowski L., Gdów i jego okolice – odchodzący świat (część III) Wiatońce, Niegowić, Marszowice, Kraków 2010.
• Jaroszewski A., Sztuka w XX-leciu międzywojennym, [w:] Materiały sesji SHS, Warszawa 1982.
• Katalog prac Bogdana Tretera i Stanisława Łobosa, wstęp Adolf Szyszko-Bohusz, TPSP, Kraków 1946.
• Lubaś W., Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa krakowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968.
• Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.
• Łoziński J.Z., Miłobędzki A., Atlas zabytków architektury w Polsce, Warszawa 1967.
• Miłobędzki A., Architektura ziem polskich, Kraków 1998.
• Miłobędzki A., Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1963, 1980, 1989.
• Pawiński J., Polska XVI w. pod względem geograficznym, statystycznym, III, Warszawa 1886.
• Pieńkowska H., Zabytki na turystycznych trasach woj. krakowskiego, Kraków 1975, trasa 22.
• Spiechowicz-Jędrys A., Niegowić, papieska parafia pw. Wniebowzięcia NMP, Kraków 2010.
• Szlezynger P.S., Kościół w Niegowici, historia, problematyka konserwatorska, „Ochrona Zabytków” 2009, nr 4.
• Szlezynger P.S., Szlachecki dwór w Niegowici, „Ochrona Zabytków” 2010, nr 1-4.
• Treterowa K., Bogdan Treter, karty z jego życia, Wrocław-Kraków 1972.
• Walicki M., Malarstwo polskie, gotyk, renesans, Warszawa 1961.
• Włodek J.M., Jan Włodek legionista, dyplomata, uczony, Kraków 2009.
• Wojtyła K., Dar i tajemnica, autobiografia, Kraków 1996.
• Wroński S.J., Bazylika MB Bolesnej w Limanowej, Limanowa 2001.

Identifiers

ISSN

0029-8247