INNE UMYSŁY

• Authors: Arkadiusz Gut , Przemysław Gut

Title variants

EN

OTHER MINDS

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W prezentowanym artykule rozważamy problem poznania innych umysłów. W sposób systematyczny rozwijamy argument wobec tych teorii, której modelowym przykładem jest teoria poznania przez analogię. Sięgamy do idei filozoficznych i psychologicznych, których sens sprowadza się do twierdzenia, że procesy metakognitywne, tak kluczowe dla procesów samoświadomych (w ramach których realizuje się odniesienie do siebie, wiedza na temat własnych stanów mentalnych i własnego „ja”), wyłaniają się i wykształcają w silnym związku z procesem atrybucji stanów mentalnych innym podmiotom. Rozwijając tak sformułowane stanowisko spinamy w jedną całość różne wątki i tradycje filozoficzne, przemieszczając się historycznie od Augustyna, Kartezjusz do Strawsona czy Davidsona. Następnie, łączymy dyskurs filozoficzny z ustaleniami poczynionymi w psychologii rozwojowej, które pokazują, że atrybucje stanów mentalnych sobie samemu wyłaniają się w logicznym czasowym związku z atrybucjami trzeci-osobowymi. Następnie, ustalenia psychologiczne łączymy z dyskusją filozoficzną nad warunkami konceptualnymi dotyczącymi atrybucji stanów mentalnych. Jednocześnie pokazujemy, że kluczową sprawą w konstrukcji argumentu przeciw teorii uznającej prymat pierwszej osoby jest odniesienie się do tzw. kognitywnych warunków nabywania języka i jego funkcjonowania, co odnajdujemy w pracach Kartezjusza a współcześnie w publikacja psychologów kognitywnych.

EN

In presented paper we consider the problem of knowledge of other minds. We develop a systematic argument against this theory that has come to known as argument from analogy. We look to the philosophical and psychological ideas whose meaning boils down to the claim that metacognitive processes so critical for self-awareness, self-knowledge emerge and develop in a strong connection with the process of attribution of mental states to others. We spin in one position some philosophical traditions, dating historically from Augustine, Descartes to Strawson and Davidson. Then, we combine philosophical discourse with the findings provided in developmental psychology, which show that children’s attributions of their own mental states emerge in a strong correlation with the attribution of mental states to others. Next, we combine those psychological findings with philosophical discussion of the conceptual conditions for the attribution of mental states. At the same time, we show that a key issue in the design of an argument against the theory which recognizes the primacy of the first person or uses in some sense the argument from analogy in solving the problem of other minds, is to refer to cognitive conditions for the acquisition of language and its functioning which we find historically in Descartes’ works and recently in works of cognitive psychologists.

Keywords

PL

umysł; Alter-Ego problem; psychologia rozwojowa; Augustyn; Kartezjusz

EN

mind; problem of other minds; developmental psychology; Augustine; Descartes

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2012
• Volume: 60
• Issue: 4
• Pages: 123-146

Contributors

author

Arkadiusz Gut

• Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

author

Przemysław Gut

• Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

References

• Apperly I.: Mindreaders. The Cognitive basis of Theory of Mind, Hove: Psychology Press 2011.
• Astington J.W.: The Future of Theory of Mind Research: Understanding Motivational States, the Role of Language, and Real-World Consequences, „Child Development” 72 (2001), s. 685-687.
• Augustyn: De Trinitate, tł. M. Stokowska, Kraków 1996, s. 273-274.
• Avramides A.: Other Minds, London 2001.
• Baier A.: Kartezjańskie osoby, tł. M. Szuster, [w:] J. Górnicka-Kalinowska (red.), Filozofia podmiotu, Warszawa 2001.
• Białecka-Pikul M.: Co dzieci wiedzą o umyśle i myśleniu?, Kraków 2002.
• Bloom P.: How Children Learn the Meaning of Words, Cambridge 2000.
• Carruthers P.: How we know our own minds: The relationship between mindreading and metacognition, „Behavioral and Brain Sciences” 32 (2009), s. 1-62.
• Chomsky N.: Language and Mind, New York 1972.
• Cottingham J.: Cartesian reflections, Oxford 2008.
• Davidson D.: Myśl i mowa, tł. B. Stanosz, [w:] B. Stanosz (red.), Język w świetle nauki, Warszawa 1980, s. 340-362.
• Davidson D.: Zwierzęta racjonalne, tł. C. Cieśliński, [w:] D. Davidson, Eseje o prawdzie, języku i umyśle, Warszawa 1992, s. 234-250.
• Evans G.: The Varieties of Reference, Oxford 1982
• Frith U., Happe F.: Theory of mind and self-consciousness: What is it like to beautistic? „Mind and Language” 14 (1999), s. 1-22.
• Gopnik A., Meltzoff A.N.: Words, thoughts, and theories, Cambridge 1996.
• Gopnik A., Meltzoff A.N., Kuhl P.K.: Naukowiec w kołysce, tł. E. Haman, P. Jackowski, Poznań 2004.
• Gopnik A.: The illusion of first-person knowledge of intentionality, „Behavioral and Brain Sciences” 16 (1993), s. 1-14.
• Góméz J. C.: Some thoughts about the evolution of LADS, with special reference to TOM and SAM, [w:] P. Carruthers, J. Boucher (red.), Language and thought, Cambridge 1998, s. 76-93.
• Griffin D.R.: Umysły zwierząt. Czy zwierzęta mają świadomość?, tł.. M. Ślosarska, A. Tabaczyńska, Gdańsk 2004.
• Gut A.: O treści i nabywaniu pojęcia przekonania (Od testów fałszywego przekonania do testów na intensjonalność), [w:] J. Bremer, A. Chuderski (red.), Pojęcia, Kraków 2012, s.111-138.
• Gut A.: Kognitywne podstawy komunikacji, „Przegląd Filozoficzny” 2010, nr 3 (75), s. 331-337.
• Gut A.: Samoświadomość, dialog, mowa wewnętrzna oraz inne umysły, [w:] P. Oleś, M. Puchalska-Wasyl (red.), Ja-dialogowe, Warszawa 2011, s. 325-360.
• Haman M.: Dziecięca teoria umysłu jako podstawa porozumiewania się, [w:] B. Bokus, M. Haman (red.), Z badań nad kompetencją komunikacyjną dzieci, Warszawa 1992, s. 229-251.
• Ingarden R.: O poznawaniu cudzych stanów psychicznych, [w:] R. Ingarden, U podstaw teorii poznania, Warszawa 1970.
• Judycki S.: Intersubiektywność i czas. Przyczynek do dyskusji nad późną fazą poglądów Edmunda Husserla, Lublin 1990, s. 247-273.
• Kartezjusz: Medytacje o pierwszej filozofii wraz z zarzutami uczonych mężów i dopowiedziami autora, tł. M. i K. Ajdukiewiczowie, S. Swieżawski, Warszawa 1958.
• Kartezjusz: Rozprawa o metodzie, tł. W. Wojciechowska, Warszawa 1981.
• Kartezjusz: Zarzuty i odpowiedzi późniejsze. Korespondencja z Hyperaspistesem, Arnauldem, More’em, tł. J. Kopania, Kęty 2005.
• Kopania J.: Descartes i Kant o użyteczności poznawczej języka naturalnego, Warszawa 1996.
• Malle B.F.: The relation between language and theory of mind in development and evolution, [w:] T. Givon, B.F. Malle (red.), The evolution of language out of pre-language, Amsterdam 2002, s. 265-284.
• Merlau-Ponty M.: Fenomenologia percepcji, Warszawa 2001.
• Mitchell P.: Acquiring a conception of mind: A review of psychological research and theory, Hove 1996.
• Perner J.: Understanding the representational mind, Cambridge 1991.
• Scheler M.: Istota i i formy sympatii, tł. A. Węgrzecki, Warszawa 1980.
• Stępień A.B.: Rodzaje bezpośredniego poznania, [w:] A.B. Stępień, Studia i szkice filozoficzne, Lublin 1999, s. 140-143.
• Strawson P.F.: Osoby, tł. B. Chwedeńczuk, [w:] J. Górnicka-Kalinowska (red.), Filozofia podmiotu, Warszawa 2001, s. 13-40.
• Taylor M.: Rozwój poznania społecznego z perspektywy teorii umysłu, [w:] B. Bokus, G. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka, Gdańsk 2007, s. 268-308.
• Villiers J. de, Villiers P.A. de: Linguistic determinism and the understanding of false beliefs, [w:] P. Mitchell, K. Riggs (eds.), Childern Reasoning and the mind, Hove 2000, s. 191-228.
• Wallis M.: Wyraz i życie psychiczne, [w:] M. Wallis, Przeżycie i wartość, Kraków, 1969, s. 106-171.
• Wegner D.: The illusion of conscious will, London 2002.
• Wellman H.M.: The Child’s theory of mind, Cambridge 1990.
• Węgrzecki A.: O poznawaniu drugiego człowieka, Kraków 1992.

Notes

PL

Tom dedykowany śp. Arcybiskupowi Profesorowi Józefowi Życińskiemu

EN

Volume Dedicated to the Late Archbishop Professor Józef Życiński