Polityczny wymiar sztuki – estetyczny wymiar polityki

• Authors: Barbara Tryka

Title variants

EN

Political Dimension of Art - Aesthetical dimension of Politics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule Autorka omawia zagadnienie sztuki zaangażowanej, która zyskuje coraz mocniejszą pozycję we współczesnej kulturze. Artyści zaangażowani, podobnie jak ruchy awangardowe, swe ideowe podstawy czerpie z myśli lewicowej. Jako taka stanowi ważny element lewicowej polityki. Dzieje się tak, ponieważ głównie środowiska lewicowe podkreślają pozytywną wartość tych praktyk, dążąc do zminimalizowania negatywnych skojarzeń powstałych wokół związku sztuki i polityki. Celem artystów zaangażowanych jest przekształcanie otaczającego świata zgodnie z ich takimi ideami, jak poprawa warunków społecznych czy kształtowanie świadomości społecznej. Znaczenie sztuki dla polityki podkreśla m.in. francuska filozofka o orientacji postmarksistowskiej Chantal Mouffe. Jej zdaniem działania artystyczne zawsze w pewnym stopniu mają znaczenie polityczne. W teoriach estetycznych również usiłuje się obronić tezę, że między sztuką a polityką istnieje trwała relacja, przykładem jest np. koncepcja estetyki relacyjnej Nicolasa Bourriauda lub Jacques’a Rancière’a koncepcja estetyki jako polityki.

EN

In this paper the Author presents the matter of ‘engaged art’ which is being appreciated in contemporary culture. ‘Engaged artists,’ similar to avant-garde movement, are rooted in leftist ideology. This art is an important element of leftist politics. Leftist groups stress the positive value of that art by underplaying negative associations of art and politics. The ‘engaged artists’ purpose is to change the world according to their ideas like improvement of social conditions and creating the social awareness. The importance of art to politics is emphasised by post-Marxist philosopher Chantal Mouffe. In her theory, artistic activity always has a political meaning. On the other hand, in aesthetics theories like Nicolas Bourriaud’s relational aesthetics or Jacques Rancière’s conception of aesthetics as politics, a kind of permanent relation between art and politics is maintained.

Keywords

PL

sztuka zaangażowana; estetyka relacyjna; estetyka jako polityka; kontestacja; porządek symboliczny

EN

engaged art; esthetics as politics; relational aesthetics; contestation; symbolic order

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2014
• Volume: 5
• Issue: 4
• Pages: 067-086

Contributors

author

Barbara Tryka

• Katedra Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II;

References

• Bourriaud Nicolas: Estetyka relacyjna. tł. Ł. Białkowski. Kraków: MOCAK 2012.
• Bürger Peter: Teoria awangardy. Tł. J. Kita-Huber. Kraków: Universitas 2006.
• Dziamski Grzegorz: Awangarda po awangardzie. Od awangardy do postmodernizmu. Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora 1995.
• Eagleton Terry: Iluzje postmodernizmu. Tł. P. Rymarczyk. Warszawa: Spacja 1998.
• Erbel J., Sadura P. (red.): Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej 2012.
• Gazda Grzegorz: Awangarda. W: Grzegorz Dziamski (red.). Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Od awangardy do postmodernizmu. Warszawa: Instytut Kultury 1996.
• Home Stewart: Gwałt na kulturze. Utopia, awangarda, kontrkultura. Od lettryzmu do Class War. Tł. E. Mikina. Warszawa: Signum 1993.
• Krytyki politycznej przewodnik lewicy: idee, daty i fakty, pytania i odpowiedzi. Oprac. Zespół „Krytyki Politycznej”. Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej 2007.
• Kurant Agnieszka, Dawicki Oskar, Ronduda Łukasz, Simon Janek, Bendyk Edwin: Manifest Nooawangardy http://www.obieg.pl/wydarzenie/13677 (dostęp 02.09. 2014).
• Mouffe Chantal: Agonistyczne przestrzenie publiczne i polityka demokratyczna, tł. J. Maciejczyk, „Recykling Idei: media społecznie zaangażowane”, http://recyklingidei.pl/mouffe-agonistyczne-przestrzenie-publiczne-polityka-demokratyczna (dostęp 10.03.2014).
• Mouffe Chantal: Polityczność. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej 2008.
• Pracownia sztuki zaangażowanej „Rewiry”, http://www.rewiry.lublin.pl/#pg=30978799662528 53590 &ver=2013 (dostęp 21.02.2014).
• Rancière Jaques: Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka. Tł. M. Kropiwnicki, J. Sowa. Kraków: Korporacja Ha!art 2007.
• Rancière Jaques: Estetyka jako polityka. Tł. J. Kutyła, P. Mościcki, Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej 2007.
• Szlinder Maciej: Pojęcie dyskursu w teorii hegemonii Ernesto Laclau i Chantal Mouffe. „Homo Communicativus. Filozofia – komunikacja – język – kultura” 1(6):2011 s. 21-22.
• Wołodźko Agnieszka: Sztuka partycypacyjna w krajach skandynawskich w latach 1990-2010. Poznań 2013, Praca doktorska, http://www.laznia.pl/czytelniaart,140,agnieszka_wolodzko_ sztuka_ partycypacyjna_w_krajach_skandynawskich_w_latach_1990_2010.html (dostęp 15.03. 2014).
• Zydorowicz Jacek: Polska sztuka krytyczna po 1989 roku. Postmodernizm oporu czy signum temporis z opóźnionym zapłonem? „Kultura Współczesna” 2004 nr 2 (40).
• Żmijewski Artur: Drżące ciała. Rozmowy z artystami. Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej 2008.
• Żmijewski Artur: Stosowane Sztuki Społeczne. „Krytyka Polityczna” 2006 nr 11-12 s. 14-24.