Stany Ja uczniów a spostrzeganie przez nich wybranych elementów obrazu własnego życia rodzinnego

• Authors: Grabowska Joanna

Title variants

EN

Ego states of the Students and Their Perception of Chosen Elements of the Image of Own Family Life

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza wzajemnych związków pomiędzy obrazem rodziny pochodzenia a ujawnianymi stanami Ja osób badanych w ramach koncepcji analizy transakcyjnej. Przedstawiono zarys teorii Erica Berne’a opisujący analizę struktury stanów Ja: Rodzic Krytyczny, Rodzic Opiekuńczy, Dziecko Naturalne i Dziecko Przystosowane oraz Dorosły, wraz z zawartym w nim stanem Ethos i Pathos. Zaprezentowano przegląd literatury w zakresie związków rodziny pochodzenia z cechami jednostki podlegającymi jej oddziaływaniom w ujęciu systemowym typologii i relacji rodzinnych. Główne założenia badawcze dotyczące związków pomiędzy wybranymi parametrami rodziny a wynikającymi z koncepcji analizy transakcyjnej stanami Ja osób badanych potwierdziły się w zakresie związku pomiędzy spostrzeganym poziomem spójności i komunikacji w rodzinie oraz takimi stanami Ja, jak Pathos. Istotne statystycznie związki ze stanami Ja uzyskano dla wybranych właściwości matek i ojców. Ciekawym wynikiem jest obraz stanów Ja badanej młodzieży w postaci egogramu. Uzyskany profil wyników wykazuje wysoką zgodność z postulowanym w literaturze AT optymalnym dla funkcjonowania człowieka rozkładem stanów Ja. Przedstawione wnioski dotyczą badań porównawczych i praktycznych implikacji uzyskanych wyników dla procesu edukacji i wychowania oraz relacji nauczyciel–uczeń.

EN

The aim of the paper is to analyse mutual relations between the perception of a biological family and ego states revealed by participants of a study conducted within the framework of Transactional Analysis. The analysis begins with the outline of Eric Berne’s concept regarding the structure of ego states: the Critical Parent, the Nurturing Parent, the Natural Child, the Adapted Child, the Adult, and Ethos and Pathos states. Next the paper reviews subject literature focused on the relations between a biological family and the features of a family member exposed to its influence from the perspective of family system typology and family relations. The main research assumptions regarding relations between selected parameters of a family and ego states described by TA were confirmed in the area of relations between the perceived level of consistency and communication in the family and the Pathos ego state. Statistically significant relations between ego states were obtained for selected features of mothers and fathers. The illustration of ego states of adolescents taking part in the study in the form of an egogram was an interesting outcome of the study. The results to a great extent confirm the distribution of ego states optimal for the functioning of an individual proposed in the TA literature. Conclusions suggest further comparative studies and practical implications of the results obtained for the educational process and teacher-student relations.

Keywords

PL

analiza transakcyjna; stany Ja; spostrzeganie obrazu swojej rodziny przez uczniów

EN

transactional analysis; ego states; students’ perception of their family

• Publisher: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Edukacyjna Analiza Transakcyjna
• Year: 2017
• Issue: 6
• Pages: 191–212
• Physical description: artykuł naukowy

Contributors

author

Grabowska Joanna

• Zespół Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie

References

• 1. Barrow, G. (2007). Transactional Analysis, Pastoral Care and Education. Educational Transactional Analyst, 21–25.
• 2. Berne, E. (1987). W co grają ludzie? Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: PWN.
• 3. Berne, E. (1994). Seks i kochanie. Warszawa: Książka i Wiedza.
• 4. Berne, E. (2008). Dzień dobry… i co dalej? Psychologia ludzkiego przeznaczenia. Poznań: REBIS.
• 5. Braun-Gałkowska, M. (2003). Psychoprofilaktyka życia rodzinnego. W: I. Janicka, T. Rostowska (red.), Psychologia w służbie rodziny. Łódź: KUL.
• 6. Brzezińska, A., Bardziejewska, M., Ziółkowska, B. (red.) (2002). Szanse rozwoju w okresie dorastania. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• 7. Domachowski, W. (1991). Analiza transakcyjna jako metoda psychoterapii. W: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa: PWN.
• 8. Gębuś, D., Pierzchała, A. (2016). Twórczy nauczyciele, pomysłowi uczniowie. Częstochowa: Wydawnictwo AJD.
• 9. Góźdź, J., Wysocka, E. (2013). Postawy życiowe młodzieży i ich wybrane społeczno-demograficzne korelaty w perspektywie AT. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 2, 69–86.
• 10. Harwas-Napierała, B. (2010). Rodzina w kontekście współczesnych zagrożeń. W: T. Rostowska, A. Jarmołowska (red.), Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego (s. 11–21). Warszawa: Difin.
• 11. Hay, J. (2010). Analiza Transakcyjna dla trenerów. Kraków: Grupa Doradczo--Szkoleniowa TRANSMISJA.
• 12. Harris, T. (1987). W zgodzie z tobą i z sobą. Praktyczny przewodnik po analizie transakcyjnej. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• 13. Jagieła, J, (2012). Słownik analizy transakcyjnej. Częstochowa: Wydawnictwo AJD.
• 14. Jagieła, J. (red.) (2011). Analiza transakcyjna w edukacji. Częstochowa: Wydawnictwo AJD.
• 15. Jagieła J. (2017). Wyznaczniki działań edukacyjnych. Perspektywa edukacyjnej analizy transakcyjne. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, 26 (2), 107–123. http://dx.doi.org/10.16926/p.2017.26.31.
• 16. James, M., Jongeward, D. (1994). Narodzić się, by wygrać. Analiza transakcyjna na co dzień. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
• 17. Liberska, H., Janicka, I. (2014). Psychologia rodziny. Warszawa: PWN.
• 18. Łęski, Z. (2016). Duch w maszynie… Kim jest dla nas komputer? Częstochowa: Wydawnictwo AJD.
• 19. Ogryzko-Wiewiórowska, M. (2005). Rodzina w oczach młodego człowieka. W: M. Ziemska (red.), Rodzina współczesna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• 20. Pankowska, D. (2010). Nauczyciel w perspektywie analizy transakcyjnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• 21. Pierzchała, A. (2013). Pasywność w szkole. Diagnoza zjawiska z punktu widzenia Analizy Transakcyjnej. Częstochowa: Wydawnictwo AJD.
• 22. Plopa, M., Połomski, P. (2010). Kwestionariusz relacji rodzinnych. Wersja dla młodzieży. Warszawa: Vizja Press & IT.
• 23. Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny: teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• 24. Rogoll, R. (2013). Aby być sobą. Wprowadzenie do analizy transakcyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 25. Rostowska, T. (red.) (2009). Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań. Warszawa: Difin SA.
• 26. Ryś, M. (1998). Konflikty w rodzinie. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
• 27. Ryś, M. (2001). Systemy rodzinne. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
• 28. Satir, V. (2000). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańsk: GWP.
• 29. Stewart, I., Joines, V. (2016). Analiza transakcyjna dzisiaj. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
• 30. Strojnowska, B. (1978). Analiza transakcyjna w zastosowaniu do małżeństw, Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne, 2, 44–55.
• 31. Temple, S. (1999). Functional Fluency for Educational Transactional Analysts. Transactional Analysis Journal, 3 (29), 164–174. https://doi.org/10.1177/036215379902900302.
• 32. Wójcik, E. (1990). Analiza transakcyjna pomocą w dojrzewaniu osobowości. Z pomocą rodzinie, 1–2 (32–33), 37–58.