The iconographic programme of the Poor Clares’ church in Cracow

• Authors: Kurzej Michał

Title variants

PL

Program treściowy wystroju kościoła Klarysek w Krakowie

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Zasadnicze przekształcenie wnętrza kościoła św. Andrzeja miało miejsce w latach 1701–1702 za rządów Anny Elżbiety Tyrawskiej, według koncepcji opracowanej przez nią wspólnie z ks. Sebastianem Piskorskim. Dekorację sztukatorską wykonał Baltazar Fontana, a malarską najprawdopodobniej Innocenty Monti. Jej treść ułożono w dwa przeplatające się ze sobą programy, adresowane odpowiednio do zgromadzonych na chórze zakonnic i wiernych znajdujących się w korpusie kościoła. Ich wspólnym elementem jest krucyfiks na łuku tęczowym, który widziany z empory wpisuje się w cykl przedstawień pasyjnych na ścianach chóru. Towarzyszą im wizerunki franciszkańskich czcicieli Chrystusa – śś. Franciszka i Antoniego oraz bł. Salomei, a także św. Marii Magdaleny. Natomiast krucyfiks oglądany z dołu prezentuje się jako symbol triumfu Zbawiciela, towarzyszą mu przedstawienia chwały ukrzyżowanych apostołów Piotra i Andrzeja, a w prezbiterium – chwała ss. Klary, Salomei i Kingi, zestawiona z koronacją Marii przez św. Trójcę w sposób inspirowany wizją Mariny de Escobar. Oba programy łączy też postać założycielki klasztoru – bł. Salomei, której żywot, z zaakcentowaniem pobożności chrystologicznej, namalowano na arkadach empor, przypominając, że w klasztorze znajdują się jej relikwie. W ten sposób wystrój krakowskiego kościoła zachęcał też wiernych do odwiedzenia założenia pielgrzymkowego w Grodzisku, które służyło popularyzacji kultu Salomei.

EN

The main transformation of St. Andrew’s church interior took place in 1701–1702 during the rule of Abbess Anna Eliżbieta Tyrawska, according to a concept developed by her together with priest Sebastian Piskorski. Stucco decoration was made by Baldassare Fontana, while the wall paintings are most likely by Innocenzo Monti. Its contents were arranged in two interwoven programmes, addressed respectively to the nuns assembled in the choir in the gallery and the faithful in the main space of the church. Their common element is the rood, which seen from the galleries is part of a series of representations of the Passion on the walls of the choir, accompanied by images of Franciscan worshippers of Christ – St. Francis, St. Anthony and the Blessed Salomea as well as St. Mary Magdalene. On the other hand, the crucifix viewed from below presents itself as a symbol of the triumph of the Saviour, accompanied by a depiction of the glory of the crucified Apostles Peter and Andrew. On the vault of the chancel is a depiction of the glory of nuns: St. Clare, St. Kinga and the Blessed Salomea. They are juxtaposed with the coronation of the Virgin by the Holy Trinity in a manner inspired by the vision of Marina de Escobar. The figure of the Blessed Salomea, foundress of the monastery which houses some of her relics, connects both programmes. Episodes of her Vita, showing her Christological piety, were painted on the arcades of the galleries. In this way, the interior decoration of the Cracow church encouraged the faithful to visit the pilgrimage destination in Grodzisko, designed to promote the cult of Salomea.

Keywords

PL

program treściowy; kościół klarysek w Krakowie; Innocenty Monti; Baltazar Fontana

EN

iconographic programme; Poor Clares’ church in Cracow; Innocente Monti; Baldassare Fontana

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2016
• Volume: 22
• Pages: 189-210

Dates

issued

2016-12-31

Contributors

author

Kurzej Michał

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Archiwum Klasztoru SS. Klarysek w Krakowie, Najstarsza kronika klasztoru św. Jędrzeja, 1596–1747, A34.
• Archiwum Klasztoru SS. Klarysek w Krakowie, Inwentarz kościelnego skarbu, 1718, B1.
• Argentan de L. F., Conferences theologiques et spirituelles sur les Grandeurs de la Tres-Sainte Vierge Marie Mere de Dieu, vol. 1, Rouen 1680.
• Bałus W., Architektura sakralna w Krakowie i Podgórzu, [in:] W. Bałus et al., Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX, cz. 1, Kraków 2004, p. 100–101 (Ars Vetus et Nova, 12).
• Karpowicz M., Baldasar Fontana 1661–1733. Un berniniano ticinese in Moravia e Polonia, Lugano 1990.
• Krasny P., Chrystus w grobie, [in:] Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Kraków 1999, p. 91–92.
• Kurzej M., Kazimierz Kaliski i syn – rzeźbiarze krakowscy ostatniej tercji wieku XVII, “Rocznik Krakowski” (2011) 77, p. 45.
• Kurzej M., Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2012.
• Małkiewicz A., Przemiany artystyczne kościoła św. Andrzeja w epoce nowożytnej (wieki XVI–XVIII), [in:] Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Kraków 1999, p. XXIV.
• Marraccy H., Polyanthea Mariana, Coloniae Agrippinae 1684.
• Olszewski A., Włodarek A., Matka Boska z Dzieciątkiem II, [in:] Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Kraków 1999, p. 74–75.
• Ostrowski J. K., Flores Vitae B. Salomeae. Nieznany cykl graficzny Jerzego Eleutera Szymonowicza-Siemiginowskiego, “Biuletyn Historii Sztuki” 35 (1973), p. 49.
• Piskorski S., Kazania na dni pańskie, Kraków 1706.
• Ptak W., XVIII-wieczna polichromia kościoła św. Andrzeja w Krakowie, master’s thesis written in IHSiK UPJPII under the suprvision of K. Kuczman in 2014.
• Puente de la L., Mirabilis vita venerabilis virginis Marinae de Escobar…, transl. M. Hanel, pt. 1, Pragae.
• Różycka Bryzek A., Matka Boska Hagiosoritissa, [in:] Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Kraków 1999, p. 43.
• Sander E., Ksienie klasztoru Klarysek pw. św. Andrzeja apostoła w Krakowie w XVII–XVIII wieku, “Pietas et Studium” 2 (1999).
• Wiśniewski J., Miasto Skała i Grodzisko w Olkuskiem, Mariówka 1934.
• Zapletalová J., Působení Innocenza Montiho v Krakově, [in:] Barok i barokizacja. Materiały sesji Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków 3–4 XII 2004, red. K. Brzezina, J. Wolańska, Kraków 2007, p. 211 (Ars Vetus et Nova, 28, red. W. Bałus).

Identifiers

ISSN

0867-8294

DOI

10.15633/fhc.2079

URI

http://czasopisma.upjp2.edu.pl/foliahistoricacracoviensia/article/view/2079