Problem tożsamości i poetyka współczesnych sztuk wizualnych. Poetycka reinterpretacja dziedzictwa

• Authors: Rafał Solewski

Title variants

EN

The Problem of Identity and the Poetics of Contemporary Visual Arts. Poetic Reinterpretation of Heritage

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł wprowadza w problematykę tożsamości osobowej podkreślając szczególnie rolę poszukiwania początku i punktu odniesienia. Analizy prac artystek działających na przełomie XX i XXI wieku (Louise Bourgeois, Kary Walker, Eleanor Antin, Marty Deskur i Joan Jonas) ukazują, jak sztuka przedstawia powracanie do własnego dziedzictwa biologicznego i kulturowego („archiwów”) oraz wyraża napięcie między reinterpretacją i reprojektowaniem w odniesieniu do tożsamości konstruowanej w oparciu o takie powracanie. Ostatecznie poetyckość reinterpretacji okazuje się podpowiedzią metafizycznego punktu odniesienia.

EN

The article introduces the problem of personal identity studying in particular the role of searching the beginning and the reference point. An examination of the artists working at the turn of the century (Louise Bourgeois, Kara Walker, Eleanor Antin, Marty Deskur and Joan Jonas) presents how art shows return to personal biological and cultural heritage (“archive”) and expresses the tension between reinterpretation and re-projecting in the identity constructed on the basis of such return. Finally, poetic reinterpretation appears to suggest a metaphysical point of reference.

Keywords

EN

identity; heritage; contemporary; art; poetics

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
• Year: 2015
• Issue: 7 "Re: Reprezentacja – Rekonstrukcja – Reinterpretacja"
• Pages: 44-52

Contributors

author

Rafał Solewski

• Wydział Sztuki, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

References

• Bauman Zygmunt. 2007. Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, Jacek Łaszcz (przeł.). Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
• Foucault Michel. 2002. Porządek dyskursu, Maciej Kozłowski (przeł.). Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
• Gadamer Hans-Georg. 1992. Koniec sztuki?. W Dziedzictwo Europy, Andrzej Przyłębski (przeł.), 41–54. Warszawa: Aletheia.
• Giddens Anthony. 2010. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Anna Szulżycka (przeł.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gołębiewska Maria. 1996. Koncepcja różni Derridy a mitologika nauk humanistycznych. W Różnica i różnorodność. O kulturze ponowoczesnej – szkice krytyczne, Aldona Jawłowska (red.), 19–23. Poznań: Fundacja Humaniora.
• Kołakowski Leszek. 1996. O tożsamości zbiorowej, Stefan Amsterdamski (przeł.). W Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy w Castel Gandolfo, Krzysztof Michalski (red.), 45–55. Kraków: Znak.
• Lyotard Jean-François. 1997. Filozofia i malarstwo w epoce eksperymentu, Michał Paweł Markowski (przeł.). W Postmodernizm. Antologia przekładów, Ryszrad Nycz (red.), 62–80. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński.
• Marion Jean-Luc. 2007. Będąc danym. Esej z fenomenologii donacji, Wojciech Starzyński (przeł.). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Marquard Odo. 2007. Całościowe dzieło sztuki i system tożsamości. Nawiązanie do Heglowskiej krytyki Schellinga. W Aesthetica i anaesthetica. Rozważania filozoficzne, Krystyna Krzemieniowa (przeł.), 185–206. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Olechnicki Krzysztof i Paweł Załęcki. 1997. Słownik socjologiczny. Toruń: Graffiti BC.
• Ricoeur Paul. 1996. Pamięć – zapomnienie – historia, Jacek Migasiński (przeł.). W Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy w Castel Gandolfo, Krzysztof Michalski, (red.), 22–43. Kraków: Znak.
• Ricoeur Paul. 2005. O sobie samym jako innym, Bogdan Chełstowski (przeł.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Skarga Barbara. 1997. Tożsamość i różnica. Kraków: Znak.
• Taylor Charles. 1996. Źródła współczesnej tożsamości, Andrzej Pawelec (przeł.). W Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy w Castel Gandolfo, Krzysztof Michalski (red.), 9–14. Kraków: Znak.
• Bourgeois Louise. 1998. Destruction of the Father/Reconstruction of the Father: Writings and Interviews, 1923–1997, Marie-Louise Bernadac and Hans-Ulrich Obrist (ed.). London: MIT Press in association with Violette Editions.
• Brogowski Leszek. 1995. „Louise Bourgeois. Kłopoty z ojcem i zmagania z rzeźbą”. Magazyn Sztuki (5) : 226 i nast.
• “Eleanor Antin, Artist Talk + Screening”. Electronic Arts Intermix (EAI), May, 2009. Dostęp 4 stycznia 2013. http://www.eai.org/pressreleases/05_09_antin_pr.html.
• Fusaro Joe. (2009). Myths, metaphors and more. Interview with Eleanor Antin. Part 2. 15 Jan. Dostęp 7 stycznia 2013. http://blog.art21.org/2009/01/14/myths-metaphors-andmore-interview-with-eleanor-antin-part-1/; http://blog.art21.org/2009/01/15/interview-with-eleanor-antin-part-2/.
• Grajewska Anna. 2008. „Marta Deskur. Autorytet, rodzina, religia”. Exit 1 (73) : 4676–4687.
• Jagodzińska Katarzyna. 2008 „Towarzyskie Jeruzalem Marty Deskur”. Arteon 1 (93) : 34.
• “Kara Walker. The Melodrama of «Gone with the Wind»”, ART21. Dostęp 22 kwietnia 2008. http://www.pbs.org/art21/artists/walker/clip2.html.
• Louise Bourgeois: Geometria pożądania = geometry of desire. 2003. Jolanta Pieńkoś (red.). Warszawa: Zachęta Państwowa Galeria Sztuki.
• „Marta Deskur” (2009). Dostęp 22 grudnia 2009. http://www.krakow.pl/kultura/krakow_miasto_artystow/?id=022.html.
• Jonas Joanna. 1972. “Organic Honey’s Visual Telepathy”. Electronic Arts Intermix. Dostęp 2 kwietnia 2013. http://www.eai.org/title.htm?id=2475. [tam: o roli podświadomość przy nakładaniu kolejnych warstw-kostiumów-masek-stereotypów-ról na siebie w sztuce Joan Jonas, także o charakterystycznym przenoszeniu uniwersalnych narracji we współczesną codzienność, np. w The Shape, the Scent, the Feel of Things (kształt, zapach, odczucie rzeczy)].
• Solewski Rafał. 2007. Synteza i wypowiedź. Poezja i filozofia w sztukach wizualnych na przełomie XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
• Walker Hamza. (2004). „Joan Jonas. Lines in the Sand and the Shape, the Scent, the Feel of Things”, The Renaissance Society at the University of Chicago May 02 – June 14. Dostęp 8 lipca 2013. http://www.renaissancesociety.org/site/Exhibitions/Essay.Joan-Jonas-Lines-in-the-Sand-and-The-Shape-the-Scent-the-Feel-of-Things.13.html.
• Witkowska Ewa. 2003. „Kara Walker: Historie wydobyte z cienia”. Artmix (4). Dostęp 22 kwietnia 2008. http://www.free.art.pl/artmix/archiw_4/1002ew.html.