Młodopolskie osobliwości leksykalne w publicystyce Władysława Orkana na przykładzie cyklu „Listy ze wsi”

• Authors: Waśkowski Krzysztof

Title variants

EN

Modernist lexical peculiarities in Władysław Orkan’s journalism from the example of the cycle ”Letters from a Village”

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest leksyka publicystyki Władysława Orkana, wyekscerpowana z cyklu Listy ze wsi, zawierającego wykładnię społecznych przekonań zagórzańsko-podhalańskiego pisarza. Analizie leksykologicznej poddano duży zbiór indywidualizmów leksykalnych, a zatem słów nienależących do polszczyzny ogólnej i gwarowej. Interpretacja słowotwórcza i semantyczna pozwoliła skonstatować, że bogato zaświadczone niestandardowe jednostki leksykalne zostały użyte na skutek splotu różnych czynników: indywidualizmu artystycznego, kreatywności językowej twórcy, dążenia do odświeżania środków ekspresji, zróżnicowania genologicznego tekstów, a przede wszystkim wierności wobec poetyki młodopolskiej formacji literackiej.

EN

The subject of this article is lexis of the Władyslaw Orkan’s journalistic writing chosen from his cycle Letters from a Village, which includes the interpretation of author’s social beliefs. In this article a broad compilation of lexical individualism was analysed lexicologically. By lexical individualism I mean words which are not a part of the general Polish language or local dialect. Word-formative and semantic interpretation have shown that the above-mentioned non-standard lexical units were used as a result of the concatenation of many different factors: artistic individualism, the author’s linguistic creativity, pursuance of refreshment of the measures of expression, genology differentiation of the texts, but above all faithfulness to the poetics of the Young Poland literary movement.

Keywords

PL

słownictwo; indywidualizm; neologizm; okazjonalizm; styl; modernizm

EN

vocabulary; individualism; neologism; occasionalism; style; modernism

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2019
• Volume: LXVII
• Pages: 373-388

Contributors

author

Waśkowski Krzysztof

• Podhalańska Państwowa Uczelnia Zawodowa w Nowym Targu

References

• Chruścińska Krystyna, 1978, O formacjach potencjalnych i okazjonalnych, w: M. Szymczak, red., Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 69–79.
• Dużyk Józef, 1980, Władysław Orkan, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
• Grzegorczykowa Renata, Puzynina Jadwiga, 1979, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Kaproń-Charzyńska Iwona, 2005, Derywacja ujemna we współczesnym języku polskim. Rzeczowniki i przymiotniki, Top Kurier, Toruń.
• Kaproń-Charzyńska Iwona, 2014, Pragmatyczne aspekty słowotwórstwa. Funkcja ekspresywna i poetycka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Kleszczowa Krystyna, 2003, Staropolskie derywaty przymiotnikowe i ich perspektywiczna ewolucja, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Kobylińska Józefa, 1990, Gwara w utworach Władysława Orkana, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków.
• Mlekodaj Anna, 2011, O języku, stylu i gatunku „Listów ze wsi” Władysława Orkana, w: B. Faron, red., współpraca A. Ogonowska, Wokół Władysława Orkana. Aspekty literackie, kulturowe i medialne, Wydawnictwo Abaton, Kraków, s. 185–193.
• Nycz Ryszard, 1989, Język modernizmu: doświadczenie wyobcowania, „Pamiętnik Literacki”, R. LXXX, z. 1, s. 205–220.
• Ochmann Donata, 2004, Nowe wyrazy złożone o podstawie zdezintegrowanej w języku polskim, Księgarnia Akademicka, Kraków.
• Orkan Władysław, 1970, Listy ze wsi i inne pisma społeczne, w: S. Pigoń, red., Władysław Orkan – dzieła, t. XIII, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Pigoń Stanisław, 1958, Władysław Orkan. Twórca i dzieło, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Podraza-Kwiatkowska Maria, 1975, Próby przełamywania konwencji językowej, w: tejże, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 299–334.
• Waśkowski Krzysztof, w druku, Przyczyny i konsekwencje heterogeniczności gatunkowej „Listów ze wsi” Władysława Orkana.