Inteligenty i zdolny rzemieslnik to przyszłość państwa ludowego- państwo i Kościół w procesie wychowania młodzieży w latach 1945-1951 na przykładzie prywatnego salezjańskiego męskiego gimnazjum krawieckiego we Wrocławiu

• Authors: Musiał Marcin

Title variants

EN

"An intelligent and talented worker is the people's republic furute". The state and the Church in the process of youth education in 1945-1951 in the example of private Salesian male tailoring gymnasium in Wroclaw

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Problem relacji państwo-Kościół w realiach powojennej Polski wielokrotnie poddawano wielopłaszczyznowym analizom. Za jeden ze szczególnie istotnych obszarów tej nierównej rywalizacji, przez wzgląd na szerokie możliwości indoktrynacji, można niewątpliwie uznać edukację oraz związaną z nią praktykę wychowawczą. W artykule, patrząc z tego właśnie punktu widzenia, poddaje się obserwacji działalność salezjańskiego prywatnego męskiego gimnazjum krawieckiego we Wrocławiu, które, jak się wydaje, stanowi transparentny przykład wzajemnego ścierania się i z czasem zwalczania władzy komunistycznej i Kościoła katolickiego. Przyglądając się funkcjonującym w placówce młodzieżowym grupom i organizacjom, a także sposobom realizacji narzucanego przez kuratorium programu wychowawczego, można zauważyć swego rodzaju taktykę kierownictwa szkoły do wybierania „mniejszego zła”. Połączona ona była z aktywnymi działaniami na rzecz dopasowania katolickiej placówki szkolno-wychowawczej do realiów PRLu, które okazały się jedynie krótkotrwałym rozwiązaniem. Władze dążyły bowiem sukcesywnie do zupełnej likwidacji szkolnictwa katolickiego i w pierwszej możliwej okazji, zrealizowały swe zamierzenia, również w przypadku wrocławskich salezjanów, kończąc raptem kilkuletnią historię gimnazjum krawieckiego.

EN

The problem of state – Church relationships in the reality of pre-war Poland has been subject to multifaceted analyses many times. Education and connected with it educational practice can be undoubtedly recognised as an important sphere of this unequal rivalry because of wide possibilities of indoctrination. The article – from this particular point of view – looks at the activity of private Salesian tailoring gymnasium in Wroclaw, which seems to be a transparent example of the clash and – with the passage of time – combat between the communist authorities and the Catholic Church. When looking at the youth groups and organisations functioning in the school, as well as the means of realising the educational programme imposed by the education board, one can see a particular practice of the school’s management to choose “the lesser evil”. It was connected with dynamic activities to conform a catholic school to the reality of the Polish People’s Republic, which turned to be only short-term solutions. The authorities strove successively to the total dismantling of Catholic school system and accomplished their goal at the first opportunity, also in case of the Salesians in Wroclaw by ending the short history of the tailoring school.

Keywords

PL

edukacja; gimnazjum krawieckie; kuratorium; program wychowawczy; praktyka wychowawcza; salezjanie; PRL; Wrocław; relacje państwo-Kościół

EN

education; tailor's gymnasium; board of education; educational program; educational practice; Salesians; PRL; Wrocław; accounts state-church

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2016
• Volume: 126
• Pages: 417-439

Contributors

author

Musiał Marcin

References

• OPRACOWANIA
• Białas S., Organizacja szkolnictwa w Polsce, Kraków 1950.
• Głowacka-Sobiech E., Harcerstwo polskie w latach 1944-1956, [w:] Oblicze ideo-logiczne szkoły polskiej 1944-1956, red. E. Walewander, Lublin 2002.
• Kosiński K., O nową mentalność. Życie codzienne w szkołach 1945-1956, Warszawa 2000.
• Kryńska E. J., Szkolne organizacje młodzieżowe w latach 1944-1956, [w:] Oblicze ideologiczne szkoły polskiej 1944-1956, red. E. Walewander, Lublin 2002.
• Kwiek J., Wychowanie religijne w harcerstwie w latach 1945-1959, [w:] Oblicze ideologiczne szkoły polskiej 1944-1956, red. E. Walewander, Lublin 2002.
• Lesiakowski K., Powszechna Organizacja „Służba Polsce” (1948-1955), t. I, Łódź 2008.
• Lewandowski Cz., Kierunki tak zwanej ofensywy ideologicznej w polskiej oświacie, nauce i szkołach wyższych w latach 1944-1948, Wrocław 1993.
• Lewko M., Czemu służył teatr zakładowy?, [w:] 75 lat działalności salezjanów w Polsce. Księga pamiątkowa, red. R. Popowski, S. Wilk, M. Lewko, Łódź-Kraków 1974.
• Musiał M., Kompleks kościelno-klasztorny pw. św. Antoniego w parafii św. Mikołaja we Wrocławiu po 1945 roku. Studium monograficzno-inwentaryzatorskie, 2011, mps.
• Ślęczka R. Szkolnictwo zawodowe Krakowa w latach 1945-1961, Kraków 2003.
• Tatoń A., Rozwój i struktura szkolnictwa zawodowego w Polsce Ludowej w latach 1945-1961, „Chowanna. Czasopismo pedagogiczne” R. V (XVI) 1961, nr 4.
• Woś M., Personalistyczna koncepcja wychowania salezjańskiego, [w:] Państwo a wychowanie. Idee – mity – stereotypy, red. A. Dymer i T. Sikorski, Szczecin 2005.