Polskie bibliografie dziedzinowe jako źródło danych do badań biblio- i naukometrycznych

• Authors: Swoboda Izabela

Title variants

EN

Polish Field Bibliographies as a Source of Data for Bibliometric and Scientometric Research

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Bibliografie dziedzinowe pełnią funkcje dokumentacyjne wobec własnej dyscypliny i tym samym stanowią podstawowy warsztat pracy dla badaczy, naukowców, ale też źródło informacji dla dydaktyków, studentów i praktyków. Potencjalnie – ze względu na stosunkowo wysoką kompletność, krytyczny dobór materiałów, profesjonalne indeksowanie treści dokumentów, fachowo przygotowany ujednolicony zestaw metadanych rejestrowanych dokumentów – stanowią wartościowe źródło dla badań biblio- i naukometrycznych. Przyjmuje się, że ich potencjał biblio- i naukometryczny wzrasta dzięki przeniesieniu tradycyjnych (drukowanych) spisów bibliograficznych w środowisko cyfrowe. Przeprowadzone badanie miało na celu określenie przydatności polskich bibliografii dziedzinowych (i innych dziedzinowych baz danych, które pełnią ich funkcje) jako źródła danych do analiz biblio- i naukometrycznych piśmiennictwa. Eksploracją objęto kilkanaście bibliografii dziedzinowych i dziedzinowych baz danych dokumentujących polski dorobek naukowy. Analiza zawartości dostępnych bibliografii i dziedzinowych bibliograficznych baz danych pozwoliła na zebranie danych empirycznych i informacji niezbędnych do realizacji przyjętych celów badania. Badanie pozwoliło na identyfikację niedociągnięć elektronicznych wersji bibliografii dziedzinowych i dziedzinowych baz danych oraz wskazanie pożądanych cech tych narzędzi, ważnych przede wszystkim z perspektywy badań biblio- i naukometrycznych. Wiele z tych parametrów podnosi również wartość informacyjną baz bibliograficznych i może przyczynić się do nobilitacji bibliografii jako ważnego elementu systemów informacji dziedzinowej.

EN

Field bibliographies have a documentary function for their own discipline and thus constitute a basic workshop for researchers and scientists, and an information source for educators, students and practitioners. They are a valuable source for bibliometric and scientometric research because of their relatively high completeness, critical selection of materials, professional indexing of document contents, and professionally prepared unified sets of metadata of registered documents. It is assumed that their bibliometric and scientometric potential increases due to the transfer of traditional (printed) bibliographic lists to the digital environment. The aim of the study was to determine the usefulness of Polish bibliographies (and other specialized databases that perform their functions) as a source of data for bibliometric and scientometric literature analyses. The study covered a dozen or so field bibliographies and field databases documenting the Polish scientific achievements. The analysis of the content of available bibliographies and field bibliographic databases allowed for collecting empirical data and information necessary for accomplishing the research objectives. The research made it possible to identify the shortcomings of electronic versions of bibliographies and field databases and to indicate the desired features of these tools, which are important primarily from the perspective of biblio- and scientometric research. Many of these parameters also increase the information value of bibliographic databases and may contribute to the status improvement of the bibliography as an important element of field information systems.

Keywords

PL

badanie bibliometryczne; badanie naukometryczne; bibliografia dziedzinowa; bibliometria; naukometria; bibliograficzna baza danych; dziedzinowa baza danych; Polska

EN

bibliometric research; scientometric research; field bibliography; bibliometrics; scientometrics; bibliographic database; field database; Poland

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
• Journal: Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
• Year: 2018
• Issue: 1(51)
• Pages: 138-167

Contributors

author

Swoboda Izabela

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej

References

• Bajor, A. (2011). „Polska Bibliografia Bibliologiczna” jako źródło do dziejów książki i Biblioteki Jasnogórskiej. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne : organ Ośrodka Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, 96, 5-22.
• Bajor, A. (2015). Recepcja publikacji dwudziestolecia międzywojennego we współczesnym piśmiennictwie bibliologicznym. Analiza indeksu cytowań bibliograficznych CYTBIN (2000-2010). W: Z. Osiński, R. Malesa, S.D. Kotuła (red.), Biblioteka, Książka, Informacja, Internet 2014 (s. 109-122). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Bajor, A., Langer, H. (2011). Bibliografia specjalna jako element komunikacji naukowej : rozwój ilościowy działu „Informacja naukowa. Dokumentacja” na łamach „Polskiej Bibliografii Bibliologicznej” w latach 1937-2007. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, 19(3), 9-19.
• Baza bibliograficzna czasopism humanistycznych i społecznych BazHum. (b.d.). Pobrano 1 sierpnia 2018, z: http://bazhum.pl/bib/about/
• Bibliografia Filozofii Polskiej. (b.d.). Pobrane 1 sierpnia 2018, z: http://filsoc.itl.pl/bazy/bfp/
• Bobrowski, J. (1969). Wykorzystanie techniki elektronicznego przetwarzania danych w procesach informacji naukowo-technicznej i ekonomicznej w Polsce : przegląd zastosowań. Warszawa: Centralny Instytut Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej.
• Brykczyńska, M. (1969). Zastosowanie elektronicznych maszyn cyfrowych do automatyzacji prac informacyjnych w Polsce. Przegląd Biblioteczny, 37(2-3), 229-232.
• Celoch, H. (2009). Bibliograficzne bazy danych szybką ścieżką w obiegu informacji naukowej. W: Bibliograficzne bazy danych: kierunki rozwoju i możliwości współpracy. Bydgoszcz, 27-29 maja 2009 (T. 19). [Warszawa]: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, K[omisja] W[ydawnictw] E[lektronicznych]. Pobrane z: http://www.ebib.pl/publikacje/matkonf/mat19/celoch.php
• Czasopisma humanistyczne. (b.d.). Pobrane 1 sierpnia 2018, z: http://bazhum.muzhp.pl/oprojekcie/
• Domosławska, B., Szymańska, Z. (2009). „Polska Bibliografia Literacka” on-line. Tworzenie bazy, ograniczenia, innowacje i dalszy rozwój. W: Bibliograficzne bazy danych : kierunki rozwoju i możliwości współpracy. Bydgoszcz, 27-29 maja 2009. (T. 19). [Warszawa]: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, K[omisja] W[ydawnictw] E[lektronicznych], Redakcja „Elektronicznej Biblioteki”. Pobrane z http://www.ebib.pl/publikacje/matkonf/mat19/domoslawska_szymanska.php
• Drabek, A. (2013). Do użytku bibliometrycznego... Niebibliograficzne wykorzystanie baz bibliograficznych. W: Bibliograficzne bazy danych i ich rola w rozwoju nauki. II Konferencja naukowa Konsorcjum BazTech, Poznań, 17-19 kwietnia 2013 [Warszawa]: Stowarzyszenie EBIB. Pobrane z: http://open.ebib.pl/ojs/index.php/Mat_konf/article/view/26/163
• Drabek, A. (2017). Czasopisma open access w polskich bazach danych. W: Bibliograficzne bazy danych : perspektywy i problemy rozwoju. III Konferencja Naukowa Konsorcjum BazTech, Kraków, 26-27 czerwca 2017. [Warszawa]: Stowarzyszenie EBIB. Pobrane z: http://open.ebib.pl/ojs/index.php/Mat_konf/article/view/598/734
• e-ZBB. (b.d.). Pobrane 1 sierpnia 2018, z: http://bar.ibl.waw.pl/oproj.htm
• Hleb-Koszańska, H. (1974). Bibliografia dla niewtajemniczonych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Jachimczyk, A. (2016). Wybrane aspekty udostępniania danych badawczych w Internecie przez polskie placówki naukowe. W: J. Dzieniakowska, M. Olczak-Kardas (red.), Książka, biblioteka, informacja : między podziałami a wspólnotą V (s. 635-647). Kielce: UJK.
• Jaskowska, M. (2016). Funkcjonalność polskich bibliograficznych dziedzinowych systemów informacyjno-wyszukiwawczych. W: J. Franke, J. Woźniak-Kasperek (red.), Bibliografi@ : historia, teoria, praktyka : praca zbiorowa (s. 223-237). Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
• Klincewicz, K. (2008). Polska innowacyjność : analiza bibliometryczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
• Klincewicz, K., Żemigała, M., Mijal, M. (2012). Bibliometria w zarządzaniu technologiami i badaniami naukowymi. Warszawa: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
• Kolasa, W.M. (2013). Historiografia prasy polskiej (do 1918 roku) : naukometryczna analiza dyscypliny 1945-2009. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Kolasa, W.M. (2014). Jerzy Myśliński : portret bibliometryczny. Rocznik Historii Prasy Polskiej, 17(4), 19-36.
• Konieczna, D. (2002). Bibliometryczna analiza publikacji cytowanych w czasopiśmie „Litteraria” w latach 1969-1999. Zagadnienia Naukoznawstwa, 38(1-2), 137-145.
• Kowalska, M. (2011). „Polska Bibliografia Bibliologiczna” jako źródło danych do badań bibliometrycznych, na przykładzie problematyki bibliotek toruńskich. Folia Toruniensia, 12(0), 85-97. DOI: 10.12775/FT.2012.006
• Matczuk, A. (2014). Polskie bibliografie nauk humanistycznych i społecznych do roku 1989 : historia i metodyka. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej.
• Niedźwiedzka, B., Witkowski, M., Cianciara, D. (2012). Tematyka i dynamika piśmiennictwa w dziedzinie zdrowia publicznego i usług zdrowotnych w latach 2000-2012, na podstawie analizy zawartości Polskiej Bibliografii Lekarskiej. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia, 10(3), 195-209. DOI: 10.4467/20842627OZ.13.021.1169
• Nowak, P. (2006). Bibliometria, webometria : podstawy, wybrane zastosowania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Olechnicka, A., Płoszaj, A. (2009). Polskie publikacje z zakresu nauk społecznych i humanistycznych w bazie Web of Science. Edukacja Ustawiczna Dorosłych : kwartalnik naukowo-metodyczny, (1), 35-45.
• Olechnicka, A., Płoszaj, A. (2010). Współpraca ośrodków naukowych w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, (4), 5-22.
• Osiewalska, A. (2010). Czasopisma z zakresu nauk ekonomicznych : analiza wzajemnych powiązań i wpływu w latach 2003-2007. Folia Oeconomica Cracoviensia, 51, 57-73.
• Pacek, J. (2010). Bibliografia w zmieniającym się środowisku informacyjnym. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
• Pindlowa, W. (1988). Bibliometria i jej znaczenie dla badań nad książką. Studia o Książce, 17, 301-327.
• Polski Indeks Filozoficzny. (b.d.). Pobrane 1 sierpnia 2018, z: http://pif.up.krakow.pl/index.htm
• Sadowska, J. (2009). Polskie dziedzinowe bibliograficzne bazy danych w perspektywie lokalnej i globalnej. W: Bibliograficzne bazy danych : kierunki rozwoju i możliwości współpracy. Bydgoszcz, 27-29 maja 2006. [Warszawa]: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, K[omisja] W[ydawnictw] E[lektronicznych], Redakcja „Elektronicznej Biblioteki”. Pobrane 1 sierpnia 2018, z: http://www.ebib.pl/publikacje/matkonf/mat19/sadowska.php
• Seweryn, A., Swoboda, I. (2014). Cytowania w polskich bazach bibliograficznych. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, 22(1), 3-20.
• Sitarska, A. (1980). Bibliografia a nauka. W: B. Karamać, E. Czemarmazowicz (red.), Trzecia Ogólnokrajowa Narada Bibliografów. Warszawa, 5-7 czerwca 1978 r. : referaty i dyskusje (s. 58-70). Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Skalska-Zlat, M. (1993). Bibliometryczne badania rozwoju dyscypliny naukowej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Skalska-Zlat, M. (2002). Bibliografia w Polsce 1945-1996 : naukoznawcza analiza dyscypliny. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Skalska-Zlat, M. (2003). Udział bibliometrii w badaniach nad terminologią dyscypliny. Przegląd Biblioteczny, 71(1/2), 85-91.
• Skalska-Zlat, M. (2015). Komunikacja piśmiennicza w badaniach bibliometrii. W: E. Gondek (red.), Teoretyczne zagadnienia bibliologii i informatologii : studia i szkice. (159-171). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Sobielga, J. (2002). Dynamika przekazywania informacji w bibliotekoznawstwie oraz informacji naukowej. Zagadnienia Informacji Naukowej, 42(2), 60-67.
• Stefaniak, B., Swoboda, I. (2004). Polskie indeksy cytowań – potrzeba tworzenia, dotychczasowe doświadczenia. W: D. Bilokiewicz-Blanc, A. Karłowicz (red.), Piąta Ogólnokrajowa Narada Bibliografów. Warszawa 11-13 czerwca 2003 : referaty i dyskusja (s. 244-254). Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Swoboda, I. (2016). Systemy Discovery w bibliotekach akademickich szkół publicznych w Polsce. Badanie efektywności wyszukiwania informacji. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, 24(4), 96-111.
• Swoboda, I. (2018). Analiza bibliometryczna piśmiennictwa z zakresu komputeryzacji bibliotek na podstawie Polskiej Bibliografii Bibliologicznej. Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media, (2),83-108.
• Tomaszczyk, J. (2014). Współautorstwo publikacji w wybranych polskich i zagranicznych czasopismach z zakresu bibliologii i informatologii. Zagadnienia Informacji Naukowej, 52(1), 67-79.
• Wach, K. (2016). Edukacja przedsiębiorcza : analiza bibliometryczna polskiego piśmiennictwa. Horyzonty Wychowania, 15(34), 11-26.
• Webster, B. (2000). Socjologia polska w świetle Social Sciences Citation Index i Indeksu Cytowań Socjologii Polskiej : analiza porównawcza za lata 1981-1995. Zagadnienia Naukoznawstwa, 36(2-3), 391-417.
• Wincławski, W. (2009). Dzieje socjologii polskiej (1860-1939) w zwierciadle bibliometrii (Próba weryfikacji metody). Przegląd Socjologiczny, 58(2), 33-52.
• Woźniak-Kasperek, J. (2009). Słowo wstępne. W: J. Woźniak-Kasperek, M. Ochmański (red.), Bibliografia: teoria, praktyka, dydaktyka (s. 9-11). Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
• Woźniak-Kasperek, J. (2014). Bibliografia w cyfrowej przestrzeni informacyjnej. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 49, 14-27. DOI: 10.11649/sfps.2014.005