Recepcja pism Niccolò Machiavellego w Rozmowie Plebana z Ziemianinem Łukasza Opalińskiego

• Authors: Maciejewska Anna

Title variants

EN

Reception of Niccolò Machiavelli’s writings in Łukasz Opaliński’s “A Parish Priest’s Conversation With a Landowner”

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The purpose of this article is to show the impact of Niccolò Machiavelli’s idea on Łukasz Opaliński’s “A Parish Priest’s Conversation With a Landowner”. The author of article noticed that for both of these political writers, virtue, good laws and customs were very important. First of all, however, the article presented examples of references by the Polish poet and writer of the baroque to such works as “The Prince” and “Discourses on the First Decade of Titus Livius”. The author also pointed out what influence this reception of Niccolò Machiavelli’s writings.

Keywords

PL

Łukasz Opaliński; Niccolò Machiavelli; Justus Lipsius; Książę, recepcja; obyczaje; prawo,; państwo; filozofia polityczna

EN

Łukasz Opaliński; Niccolò Machiavelli; Justus Lipsius; “The Prince”; reception, customs; law; state; political philosophy

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura
• Year: 2019
• Volume: 1 (10)
• Pages: 25-37

Dates

published

2019

Contributors

author

Maciejewska Anna

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Frycz Modrzewski, A. (1953). O poprawie Rzeczypospolitej. W: A. Frycz Modrzewski. Dzieła wszystkie. T. 1. Przekł. E. Jędrkiewicz. Wstęp Ł. Kurdybacha. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Górnicki, Ł. (2011). Rozmowa o elekcji, wolności, prawie i obyczajach polskich. W: Ł. Górnicki. Droga do zupełnej wolności. Rozmowa o elekcji, wolności, prawie i obyczajach polskich (s. 45–185). Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
• Lipsius, J. (1623). De consilio et forma nostra operis. W: J. Lipsius. Politicorum sive civilis doctrinae libri sex (s. 8–14). Antverpiae: Ex Officina Plantiniana.
• Machiavelli, N. (1984). Książę. W: N. Machiavelli. Książę. Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza (s. 33–116). Tłum. Cz. Nanke. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Machiavelli, N. (2009). Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza. Tłum. K. Żaboklicki. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Opaliński, Ł. (1959). Rozmowa Plebana z Ziemianinem. W: Ł. Opaliński. Wybór pism (s. 3–125). Oprac. S. Grzeszczuk. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Skarga, P. (2012). Wzywanie do pokuty obywatelów Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W: P. Skarga. „Kazania sejmowe” i „Wzywanie do pokuty obywatelów Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa
• Litewskiego” (s. 187–242). Wyd. 3. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Barwicka-Tylek, I. (2012). „Książę” Niccolò Machiavellego, czyli o podobieństwie pendulum i speculum. Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 5 (1), 27–40.
• Błachowicz, G. (1986). Andrzej Frycz Modrzewski – inspiracje klasyczne i nowatorstwo. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, 31, 199–211.
• Celenza, C.S. (2015). Machiavelli. A Portrait. Cambridge, London: Harvard University Press.
• Chrzanowski, I. (1930). Historia literatury niepodległej Polski. Wyd. 10. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa.
• Czapliński, W. (1966). O Polsce siedemnastowiecznej. Problemy i sprawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Dankowski, M.Z. (2014). Czy Łukasz Opaliński młodszy był regalistą? Filozofia ustroju państwa i postawa wobec liberum veto marszałka nadwornego koronnego. Studia z Dziejów Państwa i Prawa, 17, 37–47.
• Dankowski, M.Z. (2019). Liberum veto. Chluba czy przekleństwo? Zrywanie sejmów w ocenach społeczeństwa drugiej połowy XVII wieku. Toruń: Jagiellońskie Wydawnictwo Naukowe.
• Dąbkowska-Kujko, J. (2010). Justus Lipsius i dawne przekłady jego dzieł na język polski. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Dobrzycki, S. (1897). Program naprawy Rzeczypospolitej w XVII wieku. Ateneum, 3 (9), 535–552.
• Fiktus, P., Szymaniec, P. (2014). Spory wokół Machiavellego we współczesnych badaniach nad myślą polityczną i prawną. W: M. Maciejewski, M. Marszał, M. Sadowski (red.), Tendencje rozwojowe myśli politycznej i prawnej (s. 575–592). Wrocław: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu
• Wrocławskiego. Pobrane z: https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/46604/edition/46530/content.
• Friedrich, K. (2005). Inne Prusy. Prusy Królewskie i Polska między wolnością a wolnościami (1569–1772). Tłum. G. Waluga. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Grzeszczuk, S. (1958). Stan i potrzeby badań nad biografią i twórczością Łukasza Opalińskiego. Pamiętnik Literacki, 49 (2), 353–402.
• Grzeszczuk, S. (1960). Ideologia i źródła sejmowe „Rozmowy Plebana z Ziemianinem” Łukasza Opalińskiego. Pamiętnik Literacki, 51 (4), 287–325.
• Grzeszczuk, S. (1994). Błazeńskie zwierciadło. Rzecz o humorystyce sowizdrzalskiej XVI i XVII. Wyd. 2. Kraków: TAiWPN Universitas.
• Grześkowiak-Krwawicz, A. (2018). Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Heck van, P. (2002). Cymbalum politicorum, consultor dolosus. Two Dutch Academics on Niccolò Machiavelli. W: T. van Houdt, J.L. de Jong, Z. Kwak, M. Spies, M. van Vaeck (eds.), On the Edge of Truth and Honesty: Principles and Strategies of Fraud and Deceit in the Early Modern Period (s. 47–64). T. 2.
• Leiden–Boston: Brill.
• Kunderewicz, C. (1939). Poglądy filozoficzno-prawne Łukasza Opalińskiego. Warszawa: Kasa im. Mianowskiego.
• Lasocińska, E. (2003). „Cnota sama z mądrością jest naszym żywotem”. Stoickie pojęcie cnoty w poezji polskiej XVII wieku. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Lepri, V. (2013). Borderlands and Political Theories: Krzysztof Warszewicki Reader of Machiavelli. W: D. Facca, V. Lepri (eds), Polish Culture in the Renaissance. Studies in the Arts, Humanism and Political Thought (s. 71–85). Florence: Firenze University Press.
• Lichański, J.Z. (1998). Łukasz Górnicki. Sarmacki Castiglione. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Łętowska, E., Pawłowski, K. (2013). O prawie i o mitach. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Marszk, J. (2018). Piotr Skarga rzecznikiem sprawiedliwych praw i właściwie pojętej wolności w Rzeczypospolitej (na podstawie „Kazań sejmowych”). Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 24 (2), 108–131.
• Opaliński Łukasz [hasło]. (1965). W: R. Pollak, T. Witczak, D. Maniewska, J. Cybertowicz (red.), Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”. Piśmiennictwo staropolskie: Hasła osobowe N–Ż. T. 3. Warszawa:
• Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Pawlak, W. (2009). „O pewnym sposobie naszych literatów, że przy niewielkim czytaniu mogą się łatwo wielkiemi erudytami pokazać”. Kompendia jako źródło erudycji humanistycznej. W: I.M. Dacka-Górzyńska,
• J. Partyka (red.), Staropolskie kompendia wiedzy (s. 45–72). Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Pietryka, A. (2017). Polska recepcja „Księcia” Machiavellego – rozpoznania wstępne. Rocznik Komparatystyczny, 8, 169–187.
• Pietrzyk-Reeves, D. (2012). Ład Rzeczypospolitej. Polska myśl polityczna XVI wieku a klasyczna tradycja republikańska. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Pryshlak, M.O. (1981). „Forma Mixta” as a Political Ideal of a Polish Magnate: Łukasz Opaliński’s „Rozmowa Plebana z Ziemianinem”. The Polish Review, 26 (3), 26–42.
• Pryshlak, M.O. (2000). Państwo w filozofii politycznej Łukasza Opalińskiego. Tłum. G. Chomicki. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
• Roşu, F. (2017). Elective Monarchy in Transylvania and Poland-Lithuania, 1569–1587. Oxford: Oxford University Press.
• Schuster, K. (1971). Biblioteka Łukasza Opalińskiego marszałka nadwornego koronnego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Skarzyński, W. (1898). Mikołaj Machiavel a Andrzej Frycz Modrzewski. Poznań: Drukarnia Dziennika Poznańskiego.
• Świeżawski, S. (2002). Między średniowieczem a czasami nowymi. Sylwetki myślicieli XV wieku. Wyd. 2. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
• Wagner-Rundell, B. (2015). Common Wealth, Common Good. The Politics of Virtue in Early Modern Poland-Lithuania. Oxford: Oxford University Press.
• Wojtowicz, W. (2007). Parodia w „Sowizdrzale” i tak zwanej „literaturze sowizdrzalskiej”. Kilka uwag. W: J. Okoń, M. Kuran (red.), Literatura staropolska w dydaktyce uniwersyteckiej (s. 227–235). Łódź:
• Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Wójtowicz, A. (1996). Ład moralny, rządy prawa i rozumu w doktrynie Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.