I co dalej z tym zabytkiem? Problemy konserwatorskie zabudowy mieszkaniowej zespołu Braunsfelde w Szczecinie, pochodzącej z początków XX wieku, na przykładzie budynku przy ul. Marii Konopnickiej 27

• Authors: Alicja Biranowska-Kurtz

Title variants

EN

And what about that monument? Problems of historic preservation of residential buildings of the Braunsfelde complex from the early 20th century - the case of the building at ul. Marii Konopnickiej 27

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article discusses the case of the residential building situated at ul. Marii Konopnickiej 27 in Szczecin. The building is one of the first architectural structures of the Braunsfelde bourgeois buildings quarter. Although the Urban Study for the quarter has been developed and the buildings there are subject to historic preservation, the protective activities are not always respected. The existence of Studies does not impose any legal obligations to protect certain buildings, unless there are current spatial development plans. However, in the case of renovations or other construction works, preservation services are required to quickly take actions in order to protect buildings of historic importance from being completely damaged. In the 19th century, intensive development of Szczecin began. At that time, at a certain distance from the Old City, new building quarters were gradually created. Over the time, they changed into dense complexes creating vast, interconnected districts. Created in the late 19th century, the Braunsfelde complex situated in the today’s district of Pogodno, may be clearly seen as a separate spatial unit having characteristic, very symmetrical layout which results from the fact that three main streets cross three side streets – connecting roads. Urban blocks created in such a way were divided into regular plots of similar area. Only corner plots were smaller, because they were intended for residential buildings with fronts facing side streets. The first houses were constructed as early as in 1899. The building discussed in this article was designed by Paul Krekow from Szczecin in 1901. Slightly modified in relation to the original design, the building was erected in 1902. It belonged to a post office assistant, Herman Schultz. The plan of the building is almost square, the construction has two floors, a basement and an attic adopted for residential purposes. It has a steep-sloped ceramic roof facing the street and the north, and a flat leant-to roof facing the garden. The building has an original decorative gable and a vane; there is also a corner pseudo-projection in the north-facing part of the front elevation. In 1935, upon a request of the owner, a wooden porch with front stairs was replaced with a brick and glass structure with a basement. At the level of the first floor, the new porch has the functions of a closed balcony. In the same year, the parcel was made smaller as along its northern border, an approach road to a new residential building constructed in the place of a former barn was created. The house was also owned by Schultz. Renovations performed before 1970s changed neither the character nor the shape of the building, nor the parcel surrounded with an original wrought iron fence from the street. In 1970s, the attic was adopted for residential purposes. New elements introduced at that time (a new window providing more light to the attic and a new dormer) did not violate the limits of allowed changes, non-modifying the building shape. The change of the owner of the ground floor of the building (the result of the sale concluded in November 2008), was not advantageous to the building. A new owner started major renovation of the building, digging out walls of the basement, destroying some parts of plaster coatings and large parts of the front porch. He also uncovered basement and ground floor walls, removing all plaster inside the building. The equipment of the interior was removed, except for the room door on the ground floor and windows which usually did not have glazing and were unprotected in winter. In light of such actions, all renovation and construction works were stopped immediately and an examination was conducted which resulted in the fact that the building has been entered into the register of monuments. Despite numerous design and administrative actions, the building was more and more falling into ruins, as from one year to another there were next unpredicted obstacles (e.g. late autumn 2012, a gas installation break-down made it totally impossible to heat the building in the 2012-2013 heating season). Due to legal actions filed by the owners of the house against each other, by the time of obtaining final decisions, it is only possible to carry out preservation works and only upon an order of the preservation officer. However, the new owner does not respect any administrative decisions, including obligations imposed by the Ministry of Culture and National Heritage. Deadlines set by the body are not met as well. Therefore, it should be considered whether the fact of entering a building into the register of monuments gives any warranty that it will get a proper maintenance. Or maybe, having the above mentioned case in mind, we should take quick actions in order to list buildings constructed before 1945 in registers of monuments, particularly when they and the layout of their neighbourhood make up dense complexes of uniform buildings.

Keywords

PL

Zespół urbanistyczny Braunsfelde; remont; zabytkowa zabudowa jednorodzinna; Szczecin

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2013
• Issue: 1-4
• Pages: 127-144

Dates

published

2013

Contributors

author

Alicja Biranowska-Kurtz

• doktor nauk technicznych, absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Toruńskiego (1966), kierunku zabytkoznawstwo i konserwatorstwo; doktorat w historii budowy miast na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej (1983); pracownik naukowo-dydaktyczny na Wydziale Architektury i Urbanistyki Politechniki Szczecińskiej (1971-1984); pracownik naukowy w PP PKZ Szczecin (1984- 1991); wykładowca Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Turystycznej w Szczecinie (2001-2006); wykładowca Uniwersytetu Szczecińskiego (2007-2008); wykładowca Podyplomowego Studium Ochrona Dziedzictwa Kulturowego – miasto historyczne przy Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej (od 1991); rzeczoznawca Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków w dziedzinie architektury i budownictwa, urbanistyki, planowania przestrzennego, krajobrazu kulturowego

References

• Akta Policji Budowlanej, [w:] Archiwum Państwowe w Szczecinie (dalej: AP Szczecin) sygn. 385.
• Büregebuch der Stadt Stettin, hrog. von Magistrat 1912, s. 219 i n., [w:] AP Szczecin, sygn. 2578.
• Karte von Stettin und Umbebung, przed 1914, skala 1:25000, [w:] AP Szczecin, sygn. 209.
• Neu-Westdend, Braunsfelde i Ackermannshöhe na planie Szczecina z 1919 roku, [w:] Kozińska B., Założenie przestrzenne osiedla Pogodno, [w:] Kultura i Sztuka Szczecina w latach 1800-1945, Szczecin 1999.
• Plan der Stadt Stettin, skala 1:10000, wyd. 1936, [w:] AP Szczecin, Zbiór Kartograficzny, kolekcja 500 (dalej jako ZK-kol.).
• Szczecin wraz z Osiedlem Braunsfelde według stanu z 1910 roku, wycinek mapy w skali 1:25000, [w] Garnisonpläne des II. Armeekorps, Szczecin 1910, il. 35, oryg. AP Szczecin, Rep. 44. A IV 16, nr 228.
• Szczecin wraz z Osiedlem Braunsfelde według stanu z około 1935 roku, wycinek mapy w skali 1:12000, oryg. AP Szczecin, ZK-kol., sygn. 292.
• Stadterweiterung Stettin, Angefertigt Stettin, 23 December 1910, (fragment), skala 1:30000, [w:] AP Szczecin, ZK-kol., sygn. 833.
• Stettin und Umgebung, po 1914, skala 1:25.000, [w:] AP Szczecin, sygn. 209.
• Blicharski R., Informacja o planie bezpieczeństwa i ochronie zdrowia. Remont budynku mieszkalnego dwurodzinnego, Szczecin 2010.
• Blicharski R., Projekt remontu istniejącego budynku mieszkalnego, dwurodzinnego, Szczecin 2010.
• Brodowski A., Projekt budowlany. Remont istniejącego budynku mieszkalnego dwurodzinnego, Szczecin 2010.
• Cykalewicz M., Kalita-Skwirzyńska K., Kulesza-Szerniewicz E., Cykalewicz-Tymbarska A., Cykalewicz T., Grant M., Tomczuk T., Studium Historyczno-Urbanistyczne z projektem wytycznych konserwatorskich do ustaleń ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla terenu Pogodno Południe, Szczecin 2005.
• Fiuk P., Gaziński R., Opęchowski M., Słomiński M., Wielgocki E., Gryczon-Fiuk L., Studium historyczno-urbanistyczno-konserwatorskie do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Osiedla Pogodno-Wschód w Szczecinie, Szczecin 2002.
• Łopuch W., Dzieje architektoniczne nowoczesnego Szczecina 1808-1945, Szczecin 1999.
• Łuczak M., Szczecin, Pogodno (Braunsfelde), Łękno (Westend), Szczecin 2009.
• Kalita-Skwirzyńska K., Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa, [w:] zbiory Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie, Szczecin 2009.
• Kozińska B., Rozwój przestrzenny Szczecina od początku XIX wieku do II wojny światowej, Szczecin 2002.
• Kozińska B., Założenie przestrzenne osiedla Pogodno, [w:] Kultura i Sztuka Szczecina w latach 1800-1945, Materiały seminarium Oddziału Szczecińskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Szczecin 1999, (płyta CD).
• Krzątała K., Projekt budowlany remontu dachu w zabytkowym budynku mieszkalnym dwurodzinnym przy ul. M. Konopnickiej 27 w Szczecinie, Szczecin 2010.
• Krzątała K., Palacz E., Projekt remontu budynku mieszkalnego dwurodzinnego, Szczecin 2010.
• Nekanda-Trepka J., Kościół św. Krzyża. Szczecin Pogodno, Szczecin 2006, http://www.krzyz.yoyo.pl/ksiazka_o_Parafii_Sw _Krzyza.pdf
• Nowaczyk S., Dokumentacja dotycząca oceny technicznego stanu zachowania obiektu, Szczecin 2010.
• Nowaczyk S., Projekt budowlany remontu części wspólnych, Szczecin 2011.
• Pęska E., Słomiński M., Zakrzewski W., Grzela J., Studium historyczno-urbanistyczne dla ochrony części osiedla Pogodno w granicach ulic: Kochanowskiego, Traugutta, Mickiewicza, Okrzei, Budzisza Wosia, Ostrawicką, Wincentego Pola w Dzielnicy Zachód w Szczecinie, Szczecin 2003.
• Podgórski W., Ekspertyza budowlano – konserwatorska zabytkowego budynku mieszkalnego przy ul. M. Konopnickiej 27 w Szczecinie, Szczecin 2010.
• Prawo budowlane, Dz. U. 2010, Nr 243, poz. 1623 z późniejszymi zmianami.
• Słomiński M., „Nowy Westend” w Szczecinie – przykład realizacji podmiejskiego osiedla willowego z przełomu XIX/XX wieku, [w:] Kronika Szczecina 2003.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Szczecina, http://bip.um.szczecin.pl/UMSzczecinBIP/charter_11398.asp.
• Uniejowski M., Opinia techniczna dotycząca aktualnego stanu technicznego budynku mieszkalnego położonego w Szczecinie przy ul. Konopnickiej 27 oraz zakresu i metod usunięcia wad wynikających z naturalnego zużycia i braku bieżącej konserwacji oraz wartości nakładów koniecznych na doprowadzenie elementów wspólnych budynku i nieruchomości do stanu sprawności technicznej, użytkowej i estetycznej, Szczecin 28.06.2009.
• Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. 2003, Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.
• Wilkocki E., Opinia w sprawie budynku mieszkalnego przy ul. M. Konopnickiej 27 w Szczecinie, Szczecin 2010.

Identifiers

ISSN

0029-8247