Rozwój kolei żelaznych na ziemiach polskich w ujęciu historycznoprawnym

• Authors: Wilczek-Karczewska Magdalena

Title variants

EN

Legal-history approach to the development of railways on Polish lands

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł opisuje dzieje kolei na ziemiach polskich w ujęciu historycznoprawnym. Obejmuje dobę porozbiorową, Drugą Rzeczpospolitą i Polskę Ludową. W opracowaniu pokazano, iż początkowo budowa kolei następowała z inicjatywy podmiotów prywatnych (głównie towarzystw akcyjnych). Podmioty te były jednak przez rządy nadzorowane, a budowa i eksploatacja linii kolejowych była działalnością koncesjonowaną. W drugiej połowie XIX wieku nastąpił proces nacjonalizacji kolei. Poszczególne rządy w pełni doceniły wartość transportu kolejowego dla rozwoju gospodarki i wzmocnienia obronności państwa. Ponadto państwo przejmowało linie nierentowne oraz wspierało tworzenie tras lokalnych. W artykule opisano również historyczny rozwój przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe” oraz scharakteryzowano akty prawne, odnoszące się do militaryzacji kolei.

EN

This papers refers to the legal-history of railways on Polish lends. It includes post-partition period, the Second Republic of Poland and the Polish People’s Republic. The construction of railways was at first an initiative of the private sector. However, the latter were supervised by the State and the construction and exploitation of railways was licensed. The nationalization process of railways began in the second half of the XIX Century because of their importance for the national economy and defense. Incidentally, nationalization included unprofitable and local railways. The paper speaks also of the company history of “Polish State Railways” and the militarization of railways in Poland.

Keywords

PL

historia kolei; transport kolejowy; doba porozbiorowa; Druga Rzeczpospolita; Polska Ludowa; Polskie Koleje Państwowe; militaryzacja kolei

EN

legal-history of railways; railway transport; post-partition period; the Second Republic of Poland; Polish People’s Republic; The Company “Polish State Railways”; militarization of railways

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Ekonomicznych
• Journal: internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny
• Year: 2015
• Volume: 4
• Issue: 1
• Pages: 100-124

Dates

online

2015-03-31

printed

2015-03-31

Contributors

author

Wilczek-Karczewska Magdalena

• Katedra Historii Ustroju i Prawa w Polsce, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Bäumer W., Bufe S., 1988, Eisenbahnen in Pommern, Bufe-Fachbuch-Verlag, Egglham-München 1988
• Bufe S., Eisenbahnen in West- und Ostpreußen, Bufe-Fachbuch-Verlag, Egglham-München 1987
• Bufe S., Eisenbahnen in Schlesien, Bufe-Fachbuch-Verlag, Egglham 1993
• Bufe S., Eisenbahnen in Ostbrandenburg und Posen, Bufe-Fachbuch-Verlag, Egglham 1999
• Demel J., Początki kolei żelaznej w Krakowie, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1954
• Dominas P., Dzieje kolei Doliny Bystrzycy (Weistritzthalbahn) Świdnica-Jedlina Zdrój, Księży Młyn, Świdnica 2010
• Dylewski A., Historia kolei w Polsce, Warszawa 2012
• Keller D. (red.) , Dzieje kolei w Polsce, Eurosprinter, Rybnik 2012
• Keller D. (red.), Znaczenie kolei dla dziejów Polski. Studia z historii kolejnictwa, Muzeum w Rybniku, Rybnik 2012
• Koleje w Królestwie Polskiem, „Urzędnik w połączeniu z Prawnikiem: dwutygodnik poświęcony sprawom urzędników wszelkich zaborów”, Lwów 1881
• Kołodziejczyk R., Kronenberg Leopold, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 15, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970
• Michalak R., Zarys dziejów kolei żelaznych w Koninie, „Świat Kolei” 2009, nr 4
• Nowakowski A., Zarys dziejów kolei w Andrychowie (1887–2000): przyczynek do historii kolei galicyjskiej i małopolskiej, Oficyna Wydawnicza Grafikon, Wadowice 2000
• Pawłowski J., 150 lat kolei w regionie kujawsko-pomorskim 1851–2001, Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, Bydgoszcz 2001
• Piątkowski A., Kolej Wschodnia w latach 1842–1880: z dziejów transportu kolejowego na Pomorzu Wschodnim, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olszynie, Olsztyn 1996
• Przepisy o upoważnieniu budowy Dróg Żelaznych, Najwyżej zatwierdzone dnia 18 (30) marca 1873 r., „Ekonomista: przegląd tygodniowy, ekonomiczny, finansowy i statystyczny”, 1873
• Skwarczyński J., Rozwój sieci kolejowej pod zaborem austriackim, „Inżynier Kolejowy” 1926, nr 8–9
• Stawarz A. (red.), Gdy do Grodziska ruszył "parochód"... Szkice z dziejów Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, Agencja Wydawnicza Wistaker, Grodzisk Mazowiecki 1990
• Śniechowski J., Zarys rozwoju kolejnictwa polskiego w zaborze rosyjskim, „Inżynier Kolejowy” 1926, nr 8–9

Identifiers

ISSN

2299-5749