Polski fenomen uniwersytetów trzeciego wieku

• Authors: Fabiś Artur , Konieczna-Woźniak Renata
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

: Tekst wpisuje się w obszar gerontologii społecznej, gdyż koncentruje się na jednej z instytucji edukacji dorosłych – Uniwersytecie Trzeciego Wieku. Poruszane są następujące zagadnienia: definicja UTW, geneza pierwszego UTW na świecie, historia założenia polskiego uniwersytetu dla seniorów i rola prof. Haliny Szwarc, dalszy rozwój ruchu UTW w Polsce, zmiany w polskich UTW wywołane przełomowym rokiem 1989, wstąpieniem do Unii Europejskiej i postępem technologicznym. Podjęte zagadnienia uzupełnione są w końcowej części tekstu o przegląd obecnego ruchu UTW, jego charakterystykę, krytyczną ocenę oraz dyskusję nad jego dalszym rozwojem i innowacyjnością działań edukacyjnych seniorów, które stanowią integralną część lokalnej i krajowej polityki senioralnej.

Keywords

PL

uniwersytet trzeciego wieku, edukacja w starości, uczenie się w starości, uniwersytet trzeciego wieku w Polsce

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Akademii WSB
• Journal: EXLIBRIS Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Year: 2022
• Issue: 1(22) /2022 Exlibris. Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Pages: 55-78

Dates

published

2022-03-24

Contributors

author

Fabiś Artur

• Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej

author

Konieczna-Woźniak Renata

• Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Adamczyk, M. D. (2017). Modele edukacji osób starszych. Edukacja – Technika – Informatyka, 21(3), 32–37. https://doi.org/10.15584/eti.2017.3.3
• Bugajska, B., Kość, I., & Seredyńska, K. (red.). (2015). To, co przetrwa.... Wspomnienia słuchaczy Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Wyd. Zapol Sobczyk.
• Dubas, E. (2008). Edukacyjny paradygmat badawczy w geragogice. W: M. Kuchcińska (red.), Edukacja do i w starości (ss. 45–65). Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej.
• Fabiś, A., & Łacina-Łanowski, A. (2013). Uniwersytet Trzeciego Wieku w Oświęcimiu – krótka monografia instytucji. W: A. Fabiś, A. Łacina-Łanowski, & Ł. Tomczyk (red.), Kreatywna starość. 15-lecie Oświęcimskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku (ss. 47–66). Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Oświęcimiu.
• Fabiś, A., Muszyński, M., Tomczyk, Ł., & Zrałek, M. (2014). Old Age in Poland. Educational and social aspects. Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.
• Formosa, M. (2012). Critical Geragogy: Situating Theory. Journal of Contemporary Educational Studies, 5, 36–54.
• GUS. (2015). Uniwersytety Trzeciego Wieku – wstępne wyniki badania (numer 0).
• GUS. (2019). Uniwersytety trzeciego wieku w Polsce w 2018 r. [dostęp: 29.03.2019].
• Halicki, J. (2000). Edukacja seniorów w aspekcie teorii kompetencyjnej. Studium historyczno-porównawcze. Trans Humana – Wydawnictwo Uniwersyteckie.
• Klimczuk, A. (2013). Kierunki rozwoju uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce. E-Mentor, 4(51), ss. 72–77.
• Kocianova, R. (red.). (2013). Analysis and comparison of forms and methods for the education of older adults in the V4 countries. Univerzita Karlova v Praze.
• Konieczna-Woźniak, R. (2001). Uniwersytety Trzeciego Wieku w Polsce. Profilaktyczne aspekty edukacji seniorów. Eruditus.
• Konieczna-Woźniak, R. (2007). Uniwersytet Trzeciego Wieku. W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku (ss. 1091–1097). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Konieczna, R. (2000). Wpływ Uniwersytetów Trzeciego Wieku na życie codzienne słuchaczy. W: M. Dzięgielewska (red.), Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych (ss. 241–246). Biblioteka Edukacji Dorosłych.
• Łacina-Łanowski, A., & Fabiś, A. (red.). (2019). Dialog międzypokoleniowy. Jubileusz XX-lecia Oświęcimskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Lubryczyńska, K. (2005). Uniwersytety Trzeciego Wieku w Warszawie. Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji.
• Muszyński, M. (2016). Przegląd wybranych stanowisk dotyczących teorii gerotranscendencji. W: E. Dubas, & M. Muszyński (red.), Refleksje nad starością. Obiektywny i subiektywny wymiar starości (ss. 23–36). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Orzechowska, G. (2008). Young-old Uniwersytet Trzeciego Wieku. O zmianach, doskonaleniu form edukacyjnych i podnoszeniu jakości kształcenia. Biblioteka Gerontologii Społecznej, 1, 137–144.
• Półturzycki, J. (2014). Profesor Halina Szwarc – twórczyni uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce. W: M. Stawiak-Ososińska, & A. Szplit (red.), Historyczno-społeczne aspekty starzenia się i starości (ss. 93–101). Agencja Reklamowa TOP.
• Sałustowicz, P., Goryńska-Bittner, B., Kokociński, M., & Prysłopska-Kamińska, A. (2020). Potrzeby edukacyjne seniorów a uniwersytet trzeciego wieku. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szarota, Z. (2010). Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia na przykładzie Krakowa. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Szarota, Z. (2015). Uczenie się starości. Edukacja Dorosłych, 1, ss. 22–35.
• Szarota, Z. (2020). Indywidualne strategie adaptacyjne osób starszych w czasach pandemii COVID-19. EXLIBRIS Biblioteka Gerontologii Społecznej, 2, ss. 13–31. https://doi. org/10.24917/27199045.192.1
• Szarota, Z. (2022). Specyfika oferty dla uczących się w starości. Dyskursy Młodych Andragogów, ss. 287–303. https://doi.org/10.324768
• Szarota, Z., & Fabiś, A. (2022). Polityka społeczna i kondycja psychospołeczna starszych wiekiem Polaków w pandemii COVID-19. W: A. Kochanowicz, K. Walancik, & M. Witkowski (red.), Świat na trajektorii cierpienia. Społeczne i edukacyjne problemy wynikające z pandemii SARS-CoV-2 (ss. 149–162). Wydawnictwo Naukowe Akademii WSB.
• Szwarc, H. (red.). (1995). Uniwersytet Trzeciego Wieku w Warszawie. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie.
• Zych, A. A. (2007). Leksykon gerontologii. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Netografia
• Bielowska, K. (2015). Prof . Halina Szwarc – inicjatorka ruchu UTW w Polsce. 40 lat ruchu UTW w Polsce. https://utw.cmkp.edu.pl/wp-content/uploads/2022/03/Halina-Szwarcreferat-K.-Bielawskiej.pdf.
• Borczyk, W., Nalepa, W., Knapik, B., Knapik W., (2014). Standardy działania uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce (wydanie drugie). Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku, Nowy Sącz. https://www.federacjaUTW.pl/images/pliki/ pliki2017/standardy2.pdf [dostęp: 11.11.2019]. Czy Uniwersytet Trzeciego Wieku online jest szansą na podjęcie studiów dla Pokolenia Flexi? Wywiad z Elżbietą Kobryń, założycielką UTW APS! https://flexi.pl/baza-wiedzy/czy-uniwersytet-trzeciego-wieku-online-jest-szansa-na-podjecia-studiow-dla-pokolenia-flexi- -wywiad-z-elzbieta-kobryn-zalozycielka-utw-aps-2441 [dostęp: 29.12.2022].
• Gołdys, A., Krzyżanowska, Ł., Stec, M., & Ostrowski, Ł. (2012). Zoom na UTW. https://nck.pl/ badania/raporty/zoom-na-utw.
• Informator Sekcji Uniwersytetów Trzeciego Wieku przy Polskim Towarzystwie Gerontologicznym w Warszawie, 1986, 1987.
• Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność. https://www.gov.pl/web/rodzina/polityka-spoleczna-wobec-osob-starszych-2030-bezpieczenstwo-uczestnictwo-solidarnosc.
• Zielona księga w sprawie starzenia się. Wspieranie solidarności i odpowiedzialności między pokoleniami. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52021DC0050

Identifiers

DOI

DOI 10.57655/Exlibris_1_2022_4