Filozof na wygnaniu. Uwagi wokół emigracyjnej twórczości Györgya Márkusa

• Authors: Bulira Waldemar
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor artykułu proponuje przyjrzeć się filozofii krytycznej Györgya Márkusa z perspektywy socjologii wiedzy, i potraktować ją jako przykład tego rodzaju myśli, która wpisuje się w nurt tzw. hermeneutyki dystansu. Innymi słowy, chciałby zastanowić się nad tym, na ile krytyczny stosunek Márkusa względem wielu aspektów kultury współczesnej bierze się z zajmowanej przez niego uprzywilejowanej pozycji epistemologicznej wygnańca, który właśnie dzięki temu, że jest wygnańcem potrafi spoglądać na otaczającą go rzeczywistość z innej perspektywy i stawiać jej trudne pytania. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza ma charakter metodologiczny, autor precyzuje w niej swe stanowisko teoretyczne oraz definiuje pojęcia, przy pomocy których – w części drugiej i trzeciej – analizuje wybrane problemy emigracyjnej twórczości Márkusa.

EN

The author of this paper proposes to treat the critical philosophy of György Márkus as an example of the theoretical position which could be named “a hermeneutics of distance”. In other words he tries to look at his work from the perspective of sociology of knowledge and consider to what extent Márkus' critical approach to the many aspects of the contemporary (western) culture may be rooted in his experience of being an exile who – as an outsider – is able to glance at the social and cultural reality and pose it difficult questions. The paper is divided into three parts. In the first one the author defines his theoretical position, in the second and the third parts he tries to analyze the several problems of Márkus' emigrant writings in the light of mentioned theoretical assumptions.

Keywords

PL

György Márkus; szkoła budepszteńska; kultura współczesna; postmodernizm; intelektualiści; wygnanie

EN

György Márkus; Budapest School; conteporary culture; postmodernism; intellectuals; exile

• Publisher: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
• Journal: Language. Culture. Politics. International Journal
• Year: 2017
• Volume: 1/2017
• Pages: 203-217

Contributors

author

Bulira Waldemar

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Bal, M. (2012). Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Bulira, W. (b.d.). Teoria krytyczna szkoły budapeszteńskiej. Od totalitaryzmu do postmodernizmu. maszynopis.
• Fehér, F. (1978). "The Dictatorship over Needs". W: Telos, (35), 31-42.
• Fehér, F., Heller, Á., & Márkus, G. (1983). Dictatorship over Needs (2. wyd.). New York: St. Martin’s Press.
• Grumley, J. (2002). A Family Quarrel: Márkus and Heller on Philosophy. W: J. Grumley, P. Crittenden, & P. Johnson (red.). Culture and Elightenment. Essays For György Márkus. Aldershot, Burlington: Ashgate.
• Heller, Á. (2002). Questions Concerning the Normative Scepticism of György Márkus. W: J. Grumley, P. Crittenden, & P. Johnson (red.). Culture and Elightenment. Essays For György Márkus. Aldershot, Burlington: Ashgate.
• Hobsbawm, E. J. (1999). Wiek skrajności: spojrzenie na krótkie dwudzieste stulecie. Warszawa: Bertelsmann Media.
• Judt, T. (2012). Historia niedokończona: francuscy intelektualiści 1944-1956. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Kołakowski, L. (2008). Czas ciekawy, czas niespokojny (T. II). Kraków: Znak.
• Kołakowski, L. (2011). Moje słuszne poglądy na wszystko. Kraków: Znak.
• Laclau, E., & Mouffe, C. (2007). Hegemonia i socjalistyczna strategia: przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Mannheim, K (2008). Ideologia i utopia. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia
• Márkus, G. (2011). Culture, Science, Society : the Constitution of Cultural Modernity. Leiden, Boston: Brill.
• Skarzyński, R. (1991). Intelektualiści a kryzys. Studium myśli politycznej emigracji niemieckiej. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Traverso, E. (2014). Historia jako pole bitwy. Interpretacje przemocy w XX wieku. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Vajda, M. (2002). The Philosopher’s Schizophrenia. W: P. Johnson, P. Crittenden, & J. E. Grumley (red.). Culture and Enlightenment. Essays for György Márkus. Aldershot, Burlington: Ashgate.