Działania pozorne. Problem upolitycznienia procesu obsady wyższych stanowisk w służbie cywilnej w Polsce

• Authors: Kaja Gadowska

Title variants

EN

Apparent actions. The problem of the politicization of the process of staffing the higher clerical positions in the polish civil service

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Służba cywilna jest jednym z najważniejszych elementów administracji rządowej i ma ogromny wpływ na to, jak państwo wykonuje swoje zadania. W latach 90. kraje Europy Środowo-Wschodniej nie poświęciły wystarczającej uwagi reformie sektora administracji publicznej oraz zadaniu utworzenia służby cywilnej. Skutkiem tego jest pojawienie się problemu upolitycznienia administracji publicznej. W Polsce pierwsza ustawa dotycząca służby cywilnej została uchwalona dopiero w 1996 r. Od tego czasu zasady organizacyjne służby cywilnej zmieniane były trzykrotnie. Obecnie obowiązująca ustawa „o służbie cywilnej” z 2008 r. jest czwartą z kolei. Utworzenie służby cywilnej służyć miało zwiększeniu szans na to, że zadania administracji publicznej wykonywane będą w sposób profesjonalny, bezstronny służby cywilnej winni być neutralni politycznie. Ich pozycja zawodowa powinna być stabilna, niezależnie od zmian koalicji rządzących. Jednakże, w Polsce partie polityczne mają tendencje do ograniczania autonomii administracji publicznej i podporządkowywania jej swym własnym interesom. Celem niniejszego artykułu jest analiza polityki kadrowej dotyczącej wyższych stanowisk w służbie cywilnej, w tym określenie, na ile faktyczne zasady nią rządzące były i są zbieżne z formalnie zdefiniowanymi. Przedstawię sytuację w tym obszarze od 1989 roku (czyli od czasów pierwszych rządów postsolidarnościowych) do chwili obecnej (tj. drugiego roku rządów gabinetu Donalda Tuska). Pokażę, zmiany prawne dotyczące służby cywilnej, jakie zostały wprowadzone na mocy ustaw z 1996, 1998, 2006 i 2008 roku oraz ich rzeczywiste konsekwencje. Uważam, iż na przestrzeni lat sposób realizacji przepisów kolejnych ustaw „o służbie cywilnej” w zakresie zasad obsady wyższych stanowisk stanowi klasyczny przykład działań pozornych w rozumieniu Profesora Jana Lutyńskiego.

EN

The civil service is one of the most important elements of governmental administration and has a great influence on the way a state performs its tasks. In the 90`s, it could be argued that Central- Eastern European Countries did not take sufficient care in reforming the public administration sector and creating the civil service, with the consequent problem of the politicization of public administration. The first parliamentary act in Poland concerning the civil service was passed only in 1996. Since that time the organizational principles for the civil service were changed three times. Currently in force is the 2008 Act on Civil Service. The civil service was intended to make public administration more professional, objective and independent of particular political interest. The professional civil servants should be politically neutral. Their position should be stable regardless of the changes of the ruling coalitions. However, in Poland political parties tend to restrict public administration autonomy and subordinate it to their interests. The aim of my paper is to analyze the staffing politics concerning senior posts in the civil service and to define the extent to which the actual practices has been in compliance with the formally defined principles. The situation in this field is presented from 1989, the post-Solidarity governance, until 2009, the present Donald Tusk government. In addition, the changes introduced by the Acts on Civil Service from 1996, 1998, 2006, and 2008 will be discussed as well as their influence of the praxis. It is argued that the ways in which the legal principles concerning staffing senior civil service posts have been enacted throughout the years can be seen as classic example of apparent actions considered by Jan Lutyński.

Keywords

PL

działania pozorne; służba cywilna; upolitycznienie

EN

apparent actions; civil service; politicization

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2009
• Volume: 58
• Issue: 1
• Pages: 51-90

Dates

published

2009

Contributors

author

Kaja Gadowska

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Bossaert Danielle, Demmke Christoph. 2003. Służba cywilna w państwach akcesyjnych: tendencje i wpływ procesów integracyjnych, Instytut Europejski, Łódź.
• Burnetko Krzysztof. 2008. „Administracja publiczna” [w:] Lena Kolarska-Bobińska (red.). Co warto, co należy zmienić? Poprawa jakości demokracji w Polsce, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, s. 77–83.
• Burnetko Krzysztof. 2003. Służba Cywilna III RP: Punkty krytyczne, Raport na zamówienie Fundacji im. Stefana Batorego, http://www.batory.org.pl/ftp/program/przeciw-korupcji/publikacje/sluzba_cywilna.pdf.
• CBOS, „Opinia społeczna o korupcji w Polsce”, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2009/K_062_09.PDF, Warszawa 2009.
• CBOS, „Barometr Korupcji”, badania na zlecenie „Programu Przeciw Korupcji” Fundacji Batorego, www.batory.org.pl/korupcja/pub.htm ,Warszawa 2007.
• CBOS, „Barometr Korupcji”, badania na zlecenie „Programu Przeciw Korupcji” Fundacji Batorego, http://www.batory.org.pl/korupcja/pub.htm, Warszawa 2004.
• CBOS, „Polacy o korupcji, lobbingu i kupowaniu ustaw”, http://www.cbos.pl/PL/Raporty/r2003.htm, Warszawa 2003.
• Czaputowicz Jacek (red.). 2008. Administracja publiczna. Wyzwania w dobie integracji europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Czaputowicz Jacek. 2005. „Służba cywilna w Polsce – między polityzacją a profesjonalizacją”, Służba Cywilna nr 9, jesień-zima 2004/2005.
• Demmke Christoph. 2004a. Służba cywilna w krajach europejskich: między tradycją a reformą, Instytut Europejski, Łódź.
• Demmke Christoph. 2004b. Are Civil Servants Different Because They Are Civil Servants?. Who Are the Civil Servants – And How?, European Institute of Public Administration, Maastricht.
• Dębicka Aneta, Mariusz Dmochowski i Barbara Kudrycka (red.). 2004. Profesjonalizm w administracji publicznej, Stowarzyszenie Edukacji Administracji Publicznej, Białystok.
• Dębicki Marek. 2001. „Urzędnik XXI wieku” [w:] Barbara Kudrycka (red.), Rozwój kadr administracji publicznej, Wydawnictwo Libra, Białystok.
• Dudek Antoni. 2004. Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989–2001, Wydawnictwo ARCANA, Kraków.
• Etzioni-Halevi Eva. 1999. “Exchanging Material Benefits for Political Support: A Comparative Analysis” [w:] Arnold J. Heidenheimer, Michael Johnston i Victor T. LeVine (red.), Political Corruption. A Handbook, Transaction Publisher, New Brunswick, London.
• Ferens Andrzej i Iwona Macek (red.). 2002. Administracja i polityka. Administracja publiczna w procesie przemian, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Filipowicz Witold. 2004. Służba Cywilna III RP: Zapomniany obszar, Raport na zamówienie Fundacji im. Stefana Batorego, http://www.batory.org.pl/doc/filipowicz.pdf.
• Gadowska Kaja 2006. “Prawo w działaniu. Klientelizm polityczny w administracji publicznej w świetle norm prawnych określających zasady funkcjonowania służby cywilnej w Polsce” [w:] A. Flis (red.) Stawanie się społeczeństwa.Szkice ofiarowane Piotrowi Sztompce z okazji 40-lecia pracy naukowej, Universitas, Krakow 2006, s. 479–531.
• Gadowska Kaja. 2005. „Klientelizm oraz kolesiostwo w polskiej polityce i gospodarce” [w:] Włodzimierz Wesołowski i Jan Włodarek (red.), Kręgi integracji i rodzaje tożsamości. Polska, Europa, Świat, Tom Zjazdowy XII Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Warszawa.
• Gadowska Kaja. 2002. Zjawisko klientelizmu polityczno-ekonomicznego. Systemowa analiza powiązań sieciowych na przykładzie przekształceń sektora górniczego w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Goetz Klaus H. i Helmut Wollmann. 2001. “Governmentalizing Central Executives in Post-communist Europe: a Four-country Comparison” w: Journal of European Public Policy Volume 8, Number 6, s. 864–887, http://www.tandf.co.uk/journals.
• Górski Artur. 2002. „Civil servans czy politicus servans – w okresie międzywojennym i obecnie”, Służba Cywilna nr 3, jesień-zima 2001/2002.
• Grosse Tomasz Grzegorz. 2001. “Służba cywilna w Polsce i możliwości jej rozwoju”, Służba Cywilna nr 2, wiosna-lato 2001.
• Habuda Ludwik (red.). 2000. Administracja i polityka. Proces decyzyjny w administracji publicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Hausner Jerzy. 2005. Administracja Publiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hausner Jerzy. 2002. „Od idealnej biurokracji do zarządzania publicznego” [w:] Mirosława Marody (red.) Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Hausner Jerzy i Mirosława Marody (red.). 2000. Jakość rządzenia. Polska bliżej Unii Europejskiej?, Fundacja im. Fridricha Eberta, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej przy Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
• Hausner Wojciech. 2004. „Korpus służby cywilnej uwarunkowania społeczne i polityczne”, Służba Cywilna nr 8, wiosna-lato 2004.
• Heidenheimer Arnold J., Michael Johnston i Victor T. LeVine (red.). 1999. Political Corruption. A Handbook, Transaction Publisher, New Brunswick, London.
• Heywood Paul i Jan-Hinrik Meyer-Sahling. 2008. Występowanie stref korupcji w zarządzaniu polską administracją rządową, Raport Ernst & Young, Program
• Sprawne Państwo.
• http://www.ey.com/global/content.nsf/Poland/Issues_&_Perspectives_-_Sprawne_Państwo_-_Raport_-_Zarzadzanie_administracja_publiczna.
• Interpelacja nr 2507 – do ministra finansów – w sprawie wielomiesięcznego utrzymywania na stanowiskach naczelników urzędów skarbowych i dyrektorów izb skarbowych osób nie powołanych w drodze konkursów, a jedynie pełniących obowiązki, oraz ważności wydawanych przez takie osoby decyzji administracyjnych, Warszawa, 8.04.2008.
• Itrich-Drabarek Jolanta. 2005. „Proces kształtowania się służby cywilnej w III Rzeczypospolitej”, Zeszyty Politologiczne, Białystok.
• Izdebski Hubert i Michał Kulesza. 2004, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Wydawnictwo LIBER, Warszawa.
• Jednaka Wiesława. 2000. “Proces decyzyjny w administracji rządowej” [w:] Leszek Habuda (red.). Administracja i polityka. Proces decyzyjny w administracji publicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Kamiński Antoni Z. 2004. „Administracja publiczna we współczesnym państwie”, Służba Cywilna nr 7, jesień-zima 2003/2004.
• Kamiński Antoni Z. i Bartłomiej Kamiński. 2004. Korupcja rządów. Państwa pokomunistyczne wobec globalizacji, Wydawnictwo TRIO, ISP PAN, Warszawa.
• Kosewski, Marek. 2002. „Kiedy urzędnicy naruszają wartości moralne i jak można to ograniczać?”, Służba Cywilna nr 3, jesień-zima 2001/2002.
• Krasnodębski Zdzisław. 1999. Max Weber, Wiedza Powszechna, seria Myśli i ludzie, Warszawa.
• Kudrycka Barbara. 2008. „Zmiany w pozycji i statusie urzędników administracji publicznej” [w:] Jacek Czaputowicz (red.). 2008. Administracja publiczna. Wyzwania w dobie integracji europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 278–288.
• Kurdycka Barbara. 2002. „Zmiany w pozycji i statusie urzędników administracji publicznej. Nowe wyzwania i trendy”, Służba Cywilna nr 4, lato-jesień 2002.
• Kudrycka Barbara. 1998. Neutralność polityczna urzędników, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Lutyński Jan. 1998. „Działania pozorne” [w:] Ewa Murynowicz-Hetka i Jacek Piekarski (wybór i opracowanie) Wokół problemów działania społecznego, Biblioteka Pracownika Socjalnego, Wydawnictwo Śląsk, Katowice.
• Lutyński Jan. 1990. Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa, Biblioteka Myśli Współczesnej, Polski Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Majcherkiewicz Tatiana, Kaja Gadowska. 2005. “Political Clientelism and Cronyism in Polish Public Administration”, referat w ramach The 13th NISPAcee Annual Conference Democratic Governance for the XXI Century: Challenges and Responses in CEE Countries, Moskwa.
• Majcherkiewicz Tatiana. 2006. „Nomenklatura Versus Civil Service in Poland. Defining Politico-administrative Relations Under Leszek Miller’s Government” [w:] Allan Rosenbaum i Juraj Nemec, Democratic Governance in Central and East European Countries: Challenges and Responses for the XXI Century, Bratislava: NISPAcee, s. 115–131.
• Majcherkiewicz Tatiana. 2005. „Kto rządzi w Polskich regionach? Stosunki polityczno-administracyjne w województwach w latach 1989–2004”, Służba Cywilna nr 9, jesień-zima 2004/2005, s. 121–138.
• Nunberg Barbara, Luca Barbone. 1999. “Breaking Administrative Deadlock in Poland: Internal Obstacles and External Incentives” [w:] Barbara Nunberg (red.) przy współpracy Luca Barbone i Hans-Urlich Derlien The State After Communism. Administrative Transition in Central and Eastern Europe. The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank, Washington, D.C.
• Ocena funkcjonowania ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. „o służbie cywilnej” (Dz.U. 2006.170.1218 z późn. zm.) oraz ustawy o „państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych” (Dz.U. 2006.170.1217 z późn. zm.), Informacja dla Komisji Administracji i Sprawa Wewnętrznych Sejmu RP, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Departament Służby Cywilnej i Państwowego Zasobu Kadrowego, Warszawa, kwiecień 2008.
• Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 2507 w sprawie wielomiesięcznego utrzymywania na stanowiskach naczelników urzędów skarbowych i dyrektorów izb skarbowych osób nie powołanych w drodze konkursów, a jedynie pełniących obowiązki, oraz ważności wydawanych przez takie osoby decyzji administracyjnych, Warszawa, 7.05.2008.
• Peters B. Guy. 2006. The Politics of Bureaucracy, Routledge, London, New York.
• Peters B. Guy. 1999. Administracja publiczna w systemie politycznym, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Peters B. Guy i Jon Pierre (red.) 2007. Handbook Of Public Administration, Sage Publications, Los Angeles, London, New Dehli, Singapore.
• Peters B. Guy i Jon Pierre. 2004. Politicization of the Civil Service in Comparative Perspective. The Quest for Control, Routledge, London, New York.
• Pope Jeremy (red.). 2000. Rzetelność życia publicznego. Podręcznik procedur antykorupcyjnych, Transparenty International Polska, Warszawa.
• Raciborski Jacek (red.). 2006. Elity rządowe III RP 1997–2004. Portret Socjologiczny, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
• Raport Hay Group “Wynagrodzenia w administracji publicznej w Polsce i w Europie. Hipoteza na temat motywacji i jakości służby cywilnej w Polsce”, 2006.
• Raport oceny SIGMA (Support for Improvement in Governance and Management in Central and Eastern European Countries). 2003. „Poland. Public Service and the Administrative Framework Assessment 2003”, http://usc.gov.pl/gallery/54/548.doc.
• Raport z badania PBS dla Urzędu Służby Cywilnej, 2005. Urzędnik państwowy w oczach obywatela, http://usc.gov.pl/gallery/12/71/1271.pdf.
• Raport z badań Janusza Czapińskiego, 2001. Służba cywilna w opinii publicznej. Jak o niej informować i jak ją promować, http://www.usc.gov.pl/i-080.html.
• Raport z przeprowadzonej analizy i oceny tworzenia służby cywilnej, Biuletyn Służby Cywilnej nr 4/1998.
• Raporty Najwyższej Izby Kontroli
• • „Informacja o wynikach kontroli organizacji i funkcjonowania służby cywilnej” (14/2005)
• • „Informacja o wynikach kontroli dotyczącej łączenia zatrudnienia w wybranych urzędach administracji publicznej z wykonywaniem działalności usługowej” (16/2004)
• • „Zagrożenie korupcją w świetle badań kontrolnych Najwyższej Izby Kontroli” (065/2004; 136/2001; 502/2000)
• Realizacja obietnic wyborczych dotyczących przeciwdziałania korupcji złożonych przez partie polityczne podczas kampanii wyborczej 2007 roku, Antykorupcyjna Koalicja Organizacji Pozarządowych, Warszawa, październik 2008.
• Rose-Ackerman Susan. 2005. From Elections to Democracy. Building Accountable Government in Hungary and Poland, Cambridge University Press, Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, Sao Paulo.
• Rose-Ackerman Susan. 2001. Korupcja i rządy. Przyczyny, skutki i drogi reform, Fundacja Stefana Batorego i Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Rydlewski Grzegorz. 2006. Polityka i administracja w rządach państw członkowskich Unii Europejskie: studium politologiczne, Elipsa, Warszawa.
• Rydlewski Grzegorz. 2001. Służba cywilna w Polsce. Przegląd rozwiązań na tle doświadczeń innych państw i podstawowe akty prawne, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Sprawozdanie Szefa Służby Cywilnej, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004. http://www.usc.gov.pl/.
• Sprawozdanie Zofii Stawowiak b. przewodniczącej Komisji Kwalifikacyjnej do Służby Cywilnej, Biuletyn Służby Cywilnej nr 5–6/1997.
• Szczerski Krzysztof. 2004. Porządki biurokratyczne, Księgarnia Akademicka, Kraków.
• Weber Max. 2002. „Istota, założenia i rozwój biurokratycznego panowania” [w:] tegoż Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Weber Max. 1999. „Panowanie urzędników a przywództwo polityczne” [w:] Z. Kranodębski Max Weber, Wiedza Powszechna, seria Myśli i ludzie, Warszawa.
• Wesołowski Włodzimierz. 2004. ”Warstwa polityków: ewolucja bez postępu”, Studia Socjologiczne Nr 3/2004, IFiS PAN, Warszawa.
• Wybrane artykuły prasowe
• Gazeta Wyborcza
• Gadomski Witold. 2003. „Sztafeta reform”, 9.03.2003
• Gnacikowska Wioletta. 2006. „Jak wygląda tanie państwo PiS?” 3.03.2006
• Grochal Renata. 2006. „Ludzie z Samoobrony idą do urzędniczej elity”, 8.12.2006
• Grochal Renata i Dominik i Uhlig. 2008. „Pracują u premiera bez egzaminu”, 23.09.2008
• kid. 2008. „Służba cywilna według PO”, 7.03.2008
• kid. 2006. „Jak zrobić służbę cywilną, żeby jej nie było” 2.04.2006
• kid. 2005. „Raport NIK: Służba cywilna do poprawki”, 14.04.2005
• Matys Michał. 2002a. „Jak rząd wymienia urzędników służby cywilnej – rozmowa z Michałem Toberem, rzecznikiem rządu”, 17.06.2002
• Matys Michał. 2002b. „Pisuar dla swoich”, 17.06.2002
• Matys Michał. 2002c. „Jak rząd wymienia urzędników służby cywilnej”, 12.06.2002
• Medek Jakub. 2007. „Po urzędach przeleci kadrowa miotła”, 10.09.2007.
• pi. 2006a. „Służba cywilna nie spełnia swoich zadań” 8.06.2006.
• pi. 2006b. „Służba cywilna wg Dorna: ‘Pijacy i zomowcy’” 11.03.2006.
• Skwirowski Piotr. 2009. „Megakonkurs w skarbówce”, 17–18.01.2009.
• Skwirowski Piotr. 2008. “Naczelnicy z konkursu, a nie z nominacji”, 3.11.2008.
• Uhlig Dominik. 2007. „Platforma: Wrócą konkursy i służba cywilna”, 26.10.2007.
• Uhlig Dominik. 2006a. „Eksperci: Propozycje PiS godzą w neutralność służby cywilnej” 18.07.2006.
• Uhlig Dominik. 2006b. „PiS obala ‘układ’ w służbie cywilnej”, 9.06.2006.
• Uhlig Dominik. 2006c. „Trójkąt zmienia służbę cywilną” 10.03.2006.
• Uhlig Dominik. 2005a. „Czy oni w ogóle znają ten rosyjski” 2.12.2005.
• Uhlig Dominik. 2005b. „Służba cywilna ręcznie sterowana”, 2.12.2005.
• Uhlig Dominik. 2003. „Służba mało cywilna”, 3.11.2003.
• w. 2006. „Dorn: w MSWiA nie ma podziału łupów” 4–5.03.2006.
• Rzeczpospolita
• Baranowska Kamila i Michała Kulesza. 2007. „Polska potrzebuje dużo koni”, 26.11.2007.
• Cieśla Wojciech. 2006. „Dorna sposób na pijaków, 13.03.2006.
• eb. 2008a. „SLD: PO uprawia kolesiostwo w Kancelarii Premiera”, 22.09.2008.
• eb. 2008b. „Tusk chce konkurencji wśród urzędników”, 6.05.2008.
• Frey Danuta. 2007. „Do dobrego rządzenia potrzebni są sprawni urzędnicy”, 10.12.2007.
• Gadomska Marta. 2008. „Jak od 1 stycznia zatrudniać samorządowców”, 12.12.2008.
• gaw. 2008. „Rząd planuje zmiany w służbie cywilnej”, 6.05.2008.
• ika. 2008. „Sejm zmienił ustawę o służbie cywilnej”, 24.10.2008.
• i.w. 2007. „Dodatki do wynagrodzeń w służbie cywilnej”, 24.12.2007.
• Jabłoński Paweł. 2006. „Nieopłacalne oszczędności”. 5.10.2006.
• Januszewska Magdalena i Renata Majewska. 2005. „Kandydatów do urzędów poznamy z nazwiska”, 7–8.05.2005.
• Kacprzak Izabela, Jarosław Kałucki, Józef Mateusz, Karol Manys, Mariusz Kowalewski, j.sad, ma.go, tom. 2008. „Jak Platforma dzieli się stanowiskami z ludowcami”, 25.03.2008.
• Kasprzak Magdalena. 2008. „Przegląd stanowisk w służbie cywilnej do końca maja”, 29.02.2008.
• Kołakowska Dorota. 2008a. „Czy prezydent zawetuje kolejną ustawę”, 11.12.2008.
• Kołakowska Dorota. 2008b. „Lewica chce weryfikacji ludzi rządu”, 12.09.2008.
• Kołakowska Dorota. 2008c. „Będzie awantura o służbę cywilną”, 26.06.2008.
• Leśniak Grażyna L. 2008. „W 200 urzędach skarbowych będą konkursy”, 9–10.08.2008.
• Meyer-Sahling, Jan-Hinrik i Paul Heywood. 2008. „Wysoka cena za rozbicie układu”, 10.06.2008.
• mj. 2008. „PiS za odrzuceniem projektu ustawy o służbie cywilnej”, 22.10.2008.
• Morawski Ignacy. 2006. „Ministerstwa nie przyciągają najzdolniejszych”, 5.10.2006.
• Raszkowska Grażyna. 2006a. „Źle opłacani urzędnicy to złe państwo”, 5.10.2006.
• Raszkowska Grażyna. 2006b. „Słabo wynagradzani urzędnicy uciekają do firm prywatnych”, 5.10.2006.
• Rzemek Mateusz. 2008a. „W służbie cywilnej ma być mniej polityki” 24.11.2008.
• Rzemek Mateusz. 2008b. ,,Urzędników czekają spore zmiany”, 27.10.2008.
• Rzemek Mateusz. 2008c. „Powrót apolitycznej służby cywilnej”, 5.03.2008.
• Szczerski Krzysztof. 2008. „Kopanie się z koniem”, 25.04.2008.
• Sztabińska Jadwiga. 2009. „Urzędnik z przeniesienia zamiast z konkursu”, 30.01.2009.
• Gazeta Prawna
• Góra Jolanta. 2008a. „Rząd chce zlikwidować Państwowy Zasób Kadrowy” nr 123, 25.06.2008.
• Góra Jolanta. 2008b. „Służba Cywilna ma służyć państwu” nr 39, 25.02.2008.
• Góra Jolanta 2007. „Zasady przeprowadzania wartościowania stanowisk pracy”, nr 162, 22.08.2007.
• PAP. 2008b. „PiS za odrzuceniem projektu ustawy o służbie cywilnej”, nr 207, 22.10.2008.
• Radwan Artur. 2008a. „Dyrektorzy urzędów będą podlegać ocenie” nr 229, 24.11.2008.
• Radwan Artur. 2008b. „Wyróżniający się urzędnik otrzyma wysoką premię” nr 217, 5.11.2008.
• Newsweek
• „Kadrowe obejścia w ministerstwach”, Nr 41/08, 6.10.2008.
• „Partyjne Zabiegi Kadrowe” Nr 39/08, 22.09.2008.
• Wprost
• Krasowska Violetta i Tomasz Krzyżak. 2004. „Rzeczpospolita familijna”, nr 35/2004(1135), 29.08.2004.
• Macieja Dorota. 2001. „Rzeczpospolita nomenklaturowa”, nr 31/2001(975), 05.08.2001.
• Surdykowski Jerzy. 1999. „Podział łupów”, nr 38/1999(877), 19.09.1999.
• Polityka
• Hensler Marek. 2007. „Kadrowa wirówka”, 23.10.2007.
• Tygodnik Powszechny
• Brzeziecki Andrzej. 2007. „W cieniu i od czarnej roboty”, nr 50(3049)16.12.2007.
• Stec Mirosław. 2006. „Kaleki korpus”, nr 20(2966), 14.05.2006.

Identifiers

ISSN

0033-2356