Dobrowolne ograniczenie prawa do prywatności w ujęciu prawnokarnym, psychologicznym i socjologicznym

• Authors: Magdalena Budyn-Kulik

Title variants

EN

Voluntary Limitation of the Right to Privacy from the Criminal Law, Psychology and Sociology Point of View

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prawo do prywatności jest niezwykle ważnym prawem człowieka. Samo pojęcie prawa do prywatności nie jest dokładnie zdefiniowane. Najważniejsze wydają się tu dwa elementy, które stanowią istotę prywatności: decydowanie o przepływie informacji na temat własnej osoby i swobodne dysponowanie własnym życiem. Ochrona prawa do prywatności jest różna w zależności od tego, w jakiej płaszczyźnie następuje naruszenie: horyzontalnej (obywatel − obywatel) czy wertykalnej (państwo − obywatel). Prawo do prywatności jest niewątpliwie mocniej chronione, jeśli chodzi o naruszenia w płaszczyźnie horyzontalnej. W płaszczyźnie wertykalnej uzasadnieniem takich naruszeń jest interes społeczny; przede wszystkim w postaci zapewnienia bezpieczeństwa. Jeśli chodzi o świadomość jednostki, można tu wyróżnić wewnętrzne poczucie prywatności (potrzeba nieujawniania informacji na temat samej siebie) i zewnętrzne poczucie prywatności (zachowania jednostki związane z ujawnianiem informacji prywatnych na forum publicznym). Przekonanie jednostki, co należy do jej sfery prywatnej − zarówno pod względem podmiotowym (kogo dotyczą informacje), jak i przedmiotowym (czego dotyczą informacje), kształtuje się pod wpływem różnych czynników. Obecnie można zaobserwować w zachowaniach związanych z prywatnością dwie tendencje − rozdawania lub sprzedawania własnej prywatności oraz jej wzmożonej ochrony. Dobrowolne rezygnowanie z prawa do prywatności nie jest nieodwracalne.

EN

The right to privacy is a very important human right. The term is not well defined. The two essential factors creating the sense of privacy seem to be the control of information flow concerning oneself and freedom to decide about one's life. Legal protection of right to privacy is different as far as different levels are concerned: horizontal (citizen − citizen) or vertical (state − citizen). The right to privacy is undoubtedly better-protected on the horizontal level. On the vertical level some violation is justified by public interest, mostly − by safety reasons. As far as an individual's consciousness is concerned, one can point out at the internal sense of privacy (the need not to reveal information on oneself) and the external sense of privacy (an individual's behavior connected with displaying private information publicly). One's belief as to what one's private sphere involves, both in relation to the subject of information (who the information concerns) and in relation to the object of information (what the information concerns), is influenced by different factors. Two tendencies can be observed in privacy − related behaviors nowadays: on one hand selling or giving one's privacy away and on the other hand its strong protection. Voluntary resignation from the right to privacy is not irreversible, but harms made this way usually stay long.

Keywords

PL

prywatność; prawo do prywatności; ochrona prawna; społeczeństwo; państwo; zgoda pokrzywdzonego; naruszenie

EN

privacy; right to privacy; legal protection; society; state; victim's consent; violation

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2015
• Volume: 7(43)
• Issue: 4
• Pages: 85-105

Contributors

author

Magdalena Budyn-Kulik

• Katedra Prawa Karnego i Kryminologii, Instytut Prawa Karnego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M., Psychologia społeczna, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka 2006.
• Banasik K., Karnoprawne normy przedawnienia w prawie międzynarodowym, „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 7-8.
• Brandeis L., Warren S., A Right to Privacy, „Harvard Law Review” 1890, vol. 4, s. 193, za: L. Kański, Prawo do prywatności, nienaruszalności mieszkania i tajemnicy korespondencji, w: R. Wieruszewski (red.), Prawa człowieka. Model prawny, Warszawa−Wrocław−Kraków: Ossolineum, INP PAN 1991.
• Budyn-Kulik M., Komentarz do art. 190a k.k., LEX El/2011/ nr 8563.
• Kopff A., Koncepcja praw do intymności i prywatności życia osobistego (zagadnienia konstrukcyjne), „Studia Cywilistyczne” 1970, t. 20.
• Korybski A., Teoria interesów Roscoe Pounda, „Annales UMCS” 1983, t. 30.
• Kulik M., Prawo do prywatności a karalność spowodowania lekkiego uszczerbku na zdrowiu za zgodą pokrzywdzonego, „Prokuratura i Prawo” 1999, nr 10.
• Kulik M., Klauzula porządku publicznego w kontratypie zgody pokrzywdzonego jako instrument służący proporcjonalności jego stosowania, w: T. Dukiet-Nagórska (red.), Zasada proporcjonalności w prawie karnym, Warszawa: Wolters Kluwer 2010.
• Kulik M., Przedawnienie karalności i przedawnienie wykonania kary, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 2014.
• Michalska-Warias A., Nazar K., Prawnokarne aspekty nękania w polskim prawie karnym, „Studia Iuridica Lublinensia” 2010, nr 14.
• Mozgawa M. (red.), Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa: Wolters Kluwer 2007.
• Pease, A., Pease B., Mowa ciała, Poznań: Wydawnictwo Jedność 2007.
• Rajzman H., Z problematyki zgody pokrzywdzonego, „Nowe Prawo” 1959, nr 12.
• Safjan M., Prawo do ochrony życia prywatnego, w: L. Wiśniewski (red.), Podstawowe prawa jednostki i ich ochrona sądowa, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 1992.
• Sakowicz A., Prawnokarne gwarancje prywatności, Kraków: Zakamycze 2006.
• Wąsek A., Sterylizacja osób niepełnosprawnych psychicznie − akt barbarzyństwa czy okrucieństwa, „Przegląd Prawa Karnego” 1992, nr 5.
• Zaleski Z., Prawo do prywatności, w: K. Motyka (red.), Prawo do prywatności w perspektywie prawniczej i psychologicznej, Lublin: MORPOL 2001.

Identifiers

DOI

10.18290/rns.2015.7(43).4-8