Therapy Program to Improve the Perception of Speech Prosody

• Authors: Wysocka Marta , Kwaterkiewicz Magdalena
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Prosodic disorders lead to the emergence of difficulties in the process of communication because prosodic phenomena perform multiple functions in communication. They occur in people with various types of speech, hearing and voice impairments. The effectiveness of logopedic therapies in cases of dysprosody depends on the appropriate choice of treatment: it must be suited to the patient’s needs and capabilities and it must enable them to acquire competence and skills necessary for understanding prosodic phenomena and successfully using them in communication. The article presents the authors’ own program aimed at improving the perception of prosodic phenomena. The classification and description of individual exercises were based upon the published sources on phonetic and phonological specification of prosodic phenomena and their functions, prosodic disorders and therapeutic management of dysprosody.

Keywords

EN

speech prosody; improving auditory perception; therapy of prosodic disorders

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2018
• Volume: 47 EN
• Issue: 1
• Pages: 215-234

Dates

published

2018-01-01

Contributors

author

Wysocka Marta

• Department of Logopedics and Applied Linguistics, UMCS

author

Kwaterkiewicz Magdalena

• AGA Neurological Rehabilitation Clinic for Children and Teenagers, Radom

References

• Ballard K.J., Robin D.A., McCabe P., McDonald J., 2010, A treatment for dysprosody in childhood apraxia of speech, “Journal of Speech, Language, and Hearing Research”, 53: 1227–1245.
• Baumgartner Ch.A., Sapir S., Ramig L.O., 2001, Voice quality changes following Phonatory-Respiratory Effort Treatment (LSVT®) versus Respiratory Effort Treatment for individuals with Parkinson Disease, “Journal of Voice”, 15(1): 105–114.
• Binkuńska E., 2012, Higiena i emisja głosu mówionego, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz.
• Bloch J., 2015, Wpływ napięcia mięśni żwaczy na barwę głosu i artykulację samogłosek, „Studia Medioznawcze”, 1(60): 121–128.
• Bobkiewicz-Lewartowska L., 2005, Autyzm dziecięcy, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
• Botinis A., Granström B., Möbius B., 2001, Developments and paradigms in intonation research, “Speech Communication”, 33: 263–296.
• Bouvet D., 1996, Mowa dziecka. Wychowanie dwujęzykowe dziecka głuchego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Chatterjee M., Peng S.C., 2008, Processing F0 with cochlear implants: Modulation frequency discrimination and speech intonation recognition, “Hearing Research”, 235(1–2): 143–156.
• Chin S.B., Bergeson T.R., Phan J., 2012, Speech intelligibility and prosody production in children with cochlear implants, “Journal of Communication Disorders”, 45(5): 355–366.
• Cumming R., Wilson A., Goswami U., 2015, Basic auditory processing and sensitivity to prosodic structure in children with specific language impairments: A new look at a perceptual hypothesis, “Frontiers in Psychology”, 6: 972, DOI: 10.3389/fpsyg.2015.00972.
• Dejonckere P.H., Bradley P., Clemente P., Cornut G., Crevier-Buchman L., Friedrich G., van de Heyning P., Remacle M., Woisard V., 2001, A basic protocol for functional assessment of voice pathology, especially for investigating the efficacy of (phonosurgical) treatments and evaluating new assessment techniques, “European Archives of Oto-Rhino-Laryngology”, 258: 77–82.
• Demenko G., 1999, Analiza cech suprasegmentalnych języka polskiego na potrzeby technologii mowy, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Dłuska M., 1976, Prozodia języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Dukiewicz L., 1995, Fonetyka i fonologia, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków, 7–103.
• Essen O., von, 1967, Fonetyka ogólna i stosowana, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Falk T.H., Chan W., Shein F., 2011, Characterization of atypical vocal source excitation, temporal dynamics and prosody for objective measurement of dysarthric word intelligibility, “Speech Communication”, 54: 622–631.
• Gęgotek P., Korzec D., 2011/2012, Konkatenacyjny syntezator mowy polskiej, Akademia GórniczoHutnicza, Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki, Kraków.
• Grassmann S., Tomasello M., 2010. Prosodic stress on a word directs 24-month-olds’ attention to a contextually new referent, “Journal of Pragmatics”, 42(11): 3098–3105.
• Gratier M., Devouche E., 2011, Imitation and repetition of prosodic contour in vocal interaction at 3 months, “Developmental Psychology”, 47(1): 67–76.
• Gubrynowicz R., Sieńkowska H., 2001, Voice of oral educated deaf children 20 years later: A study of pitch contours and tonal range variations, [in:] Prosody 2000, S. Puppel, G. Demenko (eds.), Wydział Neofilologii UAM, Poznań, 75–81.
• Gurański K., Słotwiński K., Podemski R. 2008, Prozodia mowy w niedokrwiennym udarze mózgu, „Udar mózgu. Problemy interdyscyplinarne”, 10(2): 96–103.
• Hargrove P.M., McGarr N.S., 1994, Prosody Management of Communication Disorders, Singular Publishing Group, San Diego.
• Herzyk A., 2003, Mózg, emocje, uczucia. Analiza neuropsychologiczna, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Höhle B., Bijeljac-Babic R., Herold B., Weissenborn J., Nazzi T., 2009, Language specific prosodic preferences during the first half year of life: evidence from German and French infants, “Infant Behavior and Development”, 32(3): 262–274.
• Jassem W., 1962, Akcent języka polskiego, „Prace Językoznawcze”, 31, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Jęczeń U., Kozera-Wierzchoś M., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadku Zespołu Downa, [in:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 283–306.
• Jorasz U., 1998, Wykłady z psychoakustyki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Koelsch S., Kasper E., Sammler D., Schulze K., Gunter T., Friederici A.D., 2004, Music, language and meaning: Brain signatures of semantic processing, “Nature Neuroscience”, 7(3): 302–307.
• Kotz, S., Paulmann, S., 2011, Emotion, language, and the brain, “Language and Linguistics Compass”, 5(3): 108–125.
• Kowalska A., 1989, Metodyka kształtowania elementów prozodycznych w wypowiedziach dzieci z upośledzeniem słuchu, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Kriger U., 1979, Czy pauza w komunikacji językowej jest wyznacznikiem składniowej segmentacji tekstu mówionego?, „Socjolingwistyka”, 2: 121–130.
• Kurkowski Z.M., 2002, Rozwój funkcji słuchowych u małego dziecka, „Audiofonologia”, XXI: 23–33.
• Kwarciak B., 1995, Początki i podstawowe mechanizmy świadomości metajęzykowej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Kwaterkiewicz M., 2016, Wpływ ćwiczeń muzycznych i muzyczno-ruchowych na rozwój kompetencji prozodycznych dzieci pięcio-sześcioletnich. Unpublished BA thesis written under the supervision of Marta Wysocka, PhD, Maria Curie-Skłodowska University, Faculty of Humanities, Lublin.
• Laver J., 1995, Principles of Phonetics, Cambridge University Press, Cambridge.
• Maclay H., Osgood C.E., 1959, Hesitation phenomena in spontaneous English speech, “Word”, 15: 19–44.
• Maess B., Koelsch S., Gunter T.C., Friederici A.D., 2001, Musical syntax is processed in Broca’s area: An MEG study, “Nature Neuroscience”, 4(5): 540–545.
• Maj Ł., 2013, Tekst jako kategoria interakcyjna. Aplikacje diagnostyczno-terapeutyczne w przypadku pragnozji, „Interakcyjne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy. Nowa Logopedia”, 4: 355–376.
• Marshall Ch., Ebbels S., Harris J., van der Lely H., 2002, Investigating the impact of prosodic complexity on the speech of children with Specific Language Impairment, “UCL Working Papers in Linguistics”, 14: 43–68.
• McCann J., Peppe S., 2003, Prosody in autism spectrum disorders: A critical review, “International Journal of Language and Communication Disorders”, 38(4): 325–350.
• Michalak-Widera I., 2012, Specyfika oddziaływań logopedycznych z dziećmi o obniżonej sprawności intelektualnej, [in:] Studia z logopedii i neurologopedii, red. I. Nowakowska-Kempna, Wydawnictwo WAM, Kraków, 273–308.
• Michalik M., 2013, Porażona interakcja. Koncepcja interakcji językowej jako głos w sprawie dyzartrii o podłożu mózgowego porażenia dziecięcego, „Interakcyjne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy. Nowa Logopedia”, 4: 107–138.
• Milders M., Fuchs S., Crawford J.R., 2003, Neuropsychological impairments and changes in emotional and social behavior following severe traumatic brain injury, “Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology”, 25(2): 157–172.
• Mirecka U., 2013, Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym: segmentalna i suprasegmentalna specyfika ciągu fonicznego a zrozumiałość wypowiedzi w przypadkach dyzartrii w mpd, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Monrad-Krohn G.H., 1947, Dysprosody or altered “melody of language”, “Brain”, 70: 405−415.
• Moore B.C.J., 1999, Wprowadzenie do psychologii słyszenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań.
• Nitsch C., Hüther, G., 2011, Wspieranie rozwoju dziecka, Wydawnictwo Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki.
• Ozimek E., 2002, Dźwięk i jego percepcja. Aspekty fizyczne i psychoakustyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań.
• Pakosz M., 1983, Emotive Intonation. Evidence from English, UMCS, Wydział Humanistyczny, Lublin.
• Panasiuk J., 2015a, Postępowanie logopedyczne w przypadkach afazji, [in:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 869–918.
• Panasiuk J., 2015b, Postępowanie logopedyczne w przypadku pragnozji, [in:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 919–954.
• Patel A.D., 2017, Using music to study the evolution of cognitive mechanisms relevant to language, “Psychonomic Bulletin & Review”, 1: 177–180.
• Paul R., Augustyn A., Klin A., Volkmar F.R., 2005, Perception and production of prosody by speakers with autism spectrum disorders, “International Journal of Language and Communication Disorders”, 35(2): 205–220.
• Peppé S., 2015, http://www.peps-c.com/peps-c-training-program.html [access: 8.02.2018].
• Pettinato M., Verhoeven J., 2009, Production and perception of word stress in children and adolescents with Down syndrome, “Down Syndrome Research and Practice”, 13(1): 48–61.
• Plante E., Creusere M., Sabin C., 2002, Dissociating sentential prosody from sentence processing: Activation interacts with task demands, “NeuroImage”, 17: 401–410.
• Poleszak A., Pogorzała A.M., Poleszak P., 2016, Wybrane zaburzenia funkcji poznawczych u osób po udarze niedokrwiennym mózgu, [in:] Horyzonty współczesnej fizjoterapii, red. A.M. Borowicz, M. Osińska, Wydawnictwo WSEIT, Poznań, 169–179.
• Rosenbek J.C., Rodriguez A.D., Hieber B., Leon S.A., Crucian G.P., Ketterson T.U., Ciampitti M.Z., Singletary F., Heilman K.M., Gonzalez-Rothi L.J., 2006, Effect of two treatments for aprosodia secondary to acquired brain injury, “Journal of Rehabilitation Research and Development”, 43: 379–390.
• Rosenbek J.C., Wertz R.T., 1972, A review of fifty cases of developmental apraxia of speech, “Language, Speech and Hearing Services in Schools”, 3: 23–33.
• Rosińczuk J., Błaut-Biernacka E., Kazimierska-Zając M., 2014, Rodzaje zaburzeń procesów poznawczych u pacjentów z poudarowymi uszkodzeniami mózgu, „Forum Logopedyczne”, 22/2014: 14–19.
• Rothstein J.A., 2013, Prosody Treatment Program, LinguiSystem, Austin.
• Rożek A., Larysz D., 2014, Zaburzenia czynności językowych w przypadku uszkodzeń prawopółkulowych na przykładzie pacjentów po udarach niedokrwiennych, „Logopedia Silesiana”, 3: 182–191.
• Rzepa M., 2010, Choroby zawodowe narządu głosy wśród nauczycieli, „Nauczyciel i szkoła”, 3(48): 141–153.
• Sieńkowska H., Gubrynowicz R., Gałkowski T., 2000, Nauka intonacji w mowie dzieci głuchych, „Audiofonologia”, 17: 41–66.
• Sawicka I., 1995, Fonetyka i fonologia, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków, 107–195.
• Shewan C.M., 1980, Verbal dyspraxia and its treatment, “Human Communication”, 5: 3–12.
• Siudak A., 2011, Biologiczne uwarunkowania terapii osoby z afazją, „Biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy. Nowa Logopedia”, 2: 167–188.
• Skupio U., 2013, Muzyka a mózg, „Wszechświat”, 114 (10–12): 346–349.
• Sloboda J.A., 2002, Umysł muzyczny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Steffen-Batogowa M., 2000, Struktura akcentowa języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań.
• Szkiełkowska A., Kazanecka E., 2011, Emisja głosu. Wskazówki metodyczne, Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, Uniwersytet Medyczny Fryderyka Chopina, Warszawa.
• Szpyra-Kozłowska J., 2002, Wprowadzenie do współczesnej fonologii, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Śniatkowski S., 2002, Milczenie i pauza w gramatyce nadawcy i odbiorcy: ujęcie lingwoedukacyjne, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
• Tarasiewicz B., 2003, Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu, Universitas, Kraków.
• Thompson W.F., Schellenberg E.G., Husain G., 2004, Decoding speech prosody: Do music lessons help?, “Emotion”, 4: 46–64.
• Toczyska B., 2007, Głośno i wyraźnie. 9 lekcji dobrego mówienia, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Van Riper Ch., Erickson R.L., 1996, Speech Correction: An Introduction to Speech Pathology and Audiology. Ninth edition. Speech Disorders, Speech Correction, (ed.) K. Farnsworth, Allyn & Bacon, Boston–London–Toronto–Sydney–Tokyo–Singapore, 109–140.
• Wagner A., 2013, Struktura rytmiczna wypowiedzi w polskiej mowie natywnej i nienatywnej, [in:] Scripta manent – res novae, red. S. Puppel, T. Tomaszkiewicz, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 499–509.
• Wagner A., 2015, Akustyczne wyznaczniki rytmu w wypowiedziach mówców natywnych i nienatywnych języka polskiego, „Prace Filologiczne”, LXVI: 249–270.
• Walencik-Topiłko A., 2009, Głos jako narzędzie. Materiały do ćwiczeń emisji głosu dla osób pracujących głosem i nad głosem, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
• Wells B., Peppe S., Goulandris N., 2004, Intonation development from five to thirteen, “Journal of Child Language”, 31: 749–778.
• Wells B., Whiteside S., 2008, Prosodic impairments, [in:] The Handbook of Clinical Linguistics, J.B. Ball, M.R. Perkins, N. Muller, S. Howard (eds.), Blackwell Publishing, Blackwell, 549–567.
• Wierzchowska B., 1971, Wymowa polska, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
• Wierzchowska B., 1980, Fonetyka i fonologia języka polskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• Wiśniewski M., 2001, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Wojciechowska J., 2014, Metodologiczne podstawy badań nad rozumieniem tekstu w pragnozji, „Forum Logopedyczne”, 22/2014: 35–44.
• Wóycicki K., 1960, Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Wysocka M., 2012, Zaburzenia prozodii mowy, [in:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, Z.M. Kurkowski, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 165–181.
• Wysocka M., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadkach osób z czynnościowymi zaburzeniami głosu, [in:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 603–626.
• Wysocka M., 2016a, Programy terapeutyczne usprawniające percepcję i realizację prozodii – przegląd literatury, „Nowa Audiofonologia”, 5(2): 47–52.
• Wysocka M., 2016b, Prozodia mowy – problemy opisu, [in:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk, 213–231.
• Wysocka M., Mackiewicz L., 2016c, Percepcja intonacji u dzieci z uszkodzonym narządem słuchu, „Logopedia”, 45: 73–89.
• Wysocka M., Mackiewicz L., 2017, Muzyka i intonacja w percepcji dzieci korzystających z aparatów słuchowych, „Logopedia”, 46: 141–156.
• Zellner-Keller B., 2002, Ekspozycja na język tonalny a wrażliwość słuchowa, „Lingwistyka Stosowana”, 16: 121–134.
• Zoller M.B., 1991, Use of music activities in speech-language therapy, “Language, Speech and Hearing Services in Schools”, 22: 272–276.