Retoryka antydyskryminacyjna w zmieniających się relacjach społeczeństwa większościowego z Romami. Przypadek Bergitka Roma we wsi karpackiej

• Authors: Ewa Nowicka , Maciej Witkowski

Title variants

EN

The Rhetoric of Anti-discrimination in the Changing Relationships between the Majority Population and Roma: Case of Bergitka Roma in the Carpathian Village

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorzy prezentują materiał etnograficzny zgromadzony przez kilkanaście lat obserwowania życia społeczności Bergitka Roma i ich nieromskiego otoczenia w jednej z karpackich wsi. Głównym przedmiotem analizy są zmiany praktyk językowych i sposobów odnoszenia się do Romów zachodzące u pracowników oświaty, urzędników i lokalnych decydentów, mających kontakt z mieszkańcami romskiej osady. Zgromadzony materiał pokazuje, w jaki sposób lokalne relacje Romów z nieromskim otoczeniem są kształtowane przez koordynowaną na poziomie unijnym politykę integracji Romów. Tekst ma charakter studium przypadku relacji między ekspansją nowego oficjalnego języka, używanego do opisu sytuacji Romów i interakcji społeczeństwa większościowego z nimi, a utrzymywaniem się negatywnych postaw na poziomie lokalnej społeczności.

EN

The authors present ethnographic material gathered over several years of observing the life of the community Bergitka Roma and their non-Romani environment in the Carpathian village. The main object of the analysis are changing linguistic practices and ways of referring to Roma among education professionals, officials and local decision-makers who come into contact with the inhabitants of Roma settlements. The collected material shows how relations of local Roma community with non-Roma environment are shaped by policy of the Roma integration coordinated on the EU-level. The text is a case study of the relationship between the expansion of the new official language, used to describe the situation of the Roma and interaction of the majority population with them and the persistence of negative attitudes of the local community.

Keywords

PL

Romowie; integracja Romów; dyskryminacja Romów; dystans kulturowy; polityczna poprawność

EN

Roma; Roma integration; discrimination against Roma; cultural distance; political correctness

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2013
• Issue: 4(211)
• Pages: 143–163

Contributors

author

Ewa Nowicka

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

author

Maciej Witkowski

• CNMiTE, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, ul. Cieplaka 1c, 41- 300 Dąbrowa Górnicza

References

• Alexander, Jeffrey C. 2004. Rethinking Strangeness: From Structures in Space to Discourses in Civil Society. „Thesis Eleven” 79: 87–104.
• Barany, Zoltan. 1995. The Roma in Macedonia: Ethnic Politics and the Marginal Condition in a Balkan State. „Ethnic and Racial Studies” 3: 515–531.
• Barany, Zoltan. 2002. The East European Gypsies. Regime Change, Marginality, and Ethnopolitics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Bartosz, Adam. 1994. Nie bój się Cygana, Sejny: Pogranicze.
• Bartosz, Adam. 1978. Niektóre elementy tradycyjnej gospodarki Cyganów, „Etnografia Polska” 2: 131–142.
• Evaluation of ESF Support for Enhancing Access to the Labour Market and the Social Inclusion of Migrants and Ethnic Minorities. Roma Thematic Report, maj 2011, Center for Evaluation & Strategy Services (http://ec.europa.eu/esf/BlobServlet?docId=228&langId=en).
• EU Framework for National Roma Integration Strategies up to 2020, 2011, European Commision: COM(2011) 173 final (http://ec.europa.eu/justice/policies/discrimination/docs/com_2011_173_en.pdf).
• Fairclough, Norman. 2003. Analysing Discourse: Textual Analysis for Social Research, London: Routledge.
• Fella, Stefano i Carlo Ruzza, . 2013. Introduction: Anti-Racist Movements in the European Union: Between National Specificity and Europeanisation. W: Anti-Racist Movements in the EU: Between Europenisation and National Trajectories. S. Fella i C. Ruzza (red.), Palgrave, s. 1–31.
• Ficowski, Jerzy. 1951. Suplementary Notes of the Mageripen Code among Polish Gypsies. „Journal of the Gypsy Lore Society” 3–4: 123–132.
• Geertz, Clifford. 2005. Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej. Kraków: WUJ.
• Grigolo, Michele; Constanza Hermanin i Mathias Mocchel. 2011. Introduction: how does race „count” in fighting discrimination in Europe?. „Ethnic and Racial Studies” 10: 1635–1647.
• Habermas, Jürgen. 2009. Uwzględniając Innego. Studia do teorii politycznej. Warszawa: WN PWN.
• Hastrup, Kirsten. 2008. Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią. Kraków: WUJ.
• Holmes, Douglas R. i Marcus George E. 2009. Przeformułowanie etnografii: wyzwanie dla antropologii współczesności. W: Metody badań jakościowych. Tom 2, N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Warszawa: WN PWN, s. 645–662.
• Kapralski, Sławomir. 2008. Democratization in the Post-Communist Europe: A View From the Margins. „Polish Sociological Review” 3: 245–262.
• Lubecka, Anna. 2005. Tożsamość kulturowa Bergitka Roma. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Marcus, George. 1995, Ethnography in/of the World System: The Emergence of Multi-Sited Ethnography. „Annual Review of Anthropology” 24: 95–117.
• Marushiakova, Elena i Vesselin Popov. 2005. The Roma – a Nation without a State? Historical Background and Contemporary Tendencies. W: Nationalism Across the Globe. Tom I. W. J. Burszta, T. Kamusella i S. Wojciechowski (red.). Poznań: School of Humanities and Journalism, s. 433–456.
• McGarry, Aidan. 2008. Ethnic Group Identity and the Roma Social Movement: Transnational Organizing Structures of Representation. „Nationalities Papers” 3: 449–470.
• McGarry, Aidan. 2011. The Roma Voice in the European Union: Between National Belonging and Transnational Identity. „Social Movement Studies” 3: 283–297.
• Mirga, Andrzej. 1978. Me som Rom, tumen san gadźe. „Etnografi a Polska” T. XXII, z.2: 177–183.
• Mirga, Andrzej. 1987. Kategoria „romanipen” a granice etniczne Cyganów. „Kultura i Społeczeństwo” T. 35, z.1: 195–205.
• Mirga, Andrzej i Niculae Gheorghe. 1997. Romowie w XXI wieku. Studium polityczne. Kraków: Universitas.
• Mróz, Lech. 1979. Świadomościowe wyznaczniki dystansu etnicznego. „Etnografia Polska” T. XXIII, z. 2: 157–168.
• Mróz, Lech. 1986. Wyróżnianie grupy własnej przez Cyganów w Polsce: swojskość, inność, obcość. „Etnografia Polska” T. XXX, z. 1: 139–162.
• Nowicka, Ewa. 1995. Rom jako swój i jako obcy: zbiorowość Romów w świadomości społeczności wiejskiej. „Lud” 78: 357–375.
• Nowicka, Ewa. 2003. Romowie o sobie i dla siebie. Nowe wyzwania i perspektywy W: E. Nowicka (red.). Romowie o sobie i dla siebie. Nowe problemy i nowe działania w pięciu krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Warszawa: Nowy Dziennik, s. 9–28.
• O’nions, Helen. 2007. Minority Rights Protection in International Law. The Roma of Europe. Burlington: Ashgate.
• Posner-Zieliński, Aleksander. 2004. Wprowadzenie. W: A. Posern-Zieliński (red.), Tolerancja i jej granice w relacjach międzykulturowych. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s. 7–14.
• Programme for the Roma community in Poland, 2003, (http://www.msw.gov.pl/portal/en/10/55/Programme_for_the_Roma_community_in_Poland.html).
• Report. European Platform for Roma Inclusion. Extraordinary meeting on the national Roma integration strategies. Brussels, 22nd March, 2012 (http://ec.europa.eu/justice/discrimination/files/roma_platformreport220312_en.pdf).
• Raport końcowy z badania ewaluacyjnego „Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce” realizowanego w ramach projektu „Q jakości – poprawa jakości funkcjonowania Programu Romskiego”. 2011. Pozarządowa Agencja Ewaluacji i Rozwoju.
• Rhodes, R. A. W. 1997. Understanding Governance, Buckingham: Open University Press.
• Ruzza, Carlo. 2004. Europe and Civil Society. Movement coalitions and European governance. Manchester: Manchester University Press.
• Schuetz, Alfred. 1944. The Stranger: An Essay in Social Psychology. „American Journal of Sociology” t. 49, z. 6: 499–507.
• Shweder, Richard A. 1991. Thinking Through Cultures: Expeditions in Cultural Psychology. Cambridge: Harvard University Press.
• Shweder, Richard A. 2003. Why Do Men Barbecue? Recipes for Cultural Psychology. Cambridge: Harvard University Press.
• Simmel, Georg. 1975. Socjologia. Warszawa: PWN.
• Smolicz, Jerzy. 1987. Wartości rdzenne. „Kultura i społeczeństwo” z. 1: 158–174.
• Sobotka, Eva. 2010. Special Contact Mechanisms for Roma. W: M. Weller i K. Nobbs (red.). Political Participation of Minorities, Oxford: Oxford University Press, s. 503–523.
• Tambiah, Stanley. 1990. Magic, Science, Religion and the Scope of Rationality. Cambridge: Cambridge University Press.
• Timmer, Andria D. 2010. Constructing the “Needy Subject”: NGO Discourses of Roma Need, „Political and Legal Anthropology Review” T. 33, z. 2: 264–281.
• Vermeersch, Peter. 2006. The Roman Movement: Minority Politics and Ethnic Mobilization in Contemporary Central Europe. New York: Berghahn Books.
• Witkowski, Maciej. 2003. Romowie w Czechach. Podziały i współdziałanie. W: E. Nowicka (red.), Romowie o sobie i dla siebie. Nowe problemy i nowe działania w pięciu krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Warszawa: „Nowy Dziennik”, s. 105–126.