Polskie śpiewy na Boże Ciało w Kancjonale S.S. Jagodyńskiego (wyd. 1638, 1695)

• Authors: Stanisław Garnczarski

Title variants

EN

Polish Singing for the Feast of Corpus Christi in the Cantional of S.S. Jagodyński (Edition 1638, 1695)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Polish singing for the Feast of Corpus Christi contained in the cantional of Jagodyński (edition 1638, 1695) count 13 works, including 7 which are translations of Latin poetry, formed most probably at the end of the sixteenth and early seventeenth centuries; and 6 is the fruit of the work of contemporary poets and composers. The translations were modeled on the poetic structure of Latin texts, although not always fully; while the songs of Polish provenance were included by the authors in a way that fits in the general tendencies of the poetics structure of this period. We notice here mostly the songs with 4-verse stanzas and 7-, 6- and 2-verses. The stanzas binding factor is even rhyme, paroxytonic, perfect rhyme, and occasionally alternating rhyme.

Polskie śpiewy na Boże Ciało, zawarte w kancjonale Jagodyńskiego (wyd. 1638, 1695), liczą 13 utworów, w tym 7 to tłumaczenia łacińskiej poezji powstałe najprawdopodobniej pod koniec XVI i na początku XVII w., zaś 6 jest owocem twórczości ówczesnych poetów i kompozytorów. Tłumaczenia były zasadniczo wzorowane na strukturze poetyckiej łacińskich tekstów, natomiast pieśni o proweniencji polskiej zostały ujęte przez twórców w sposób wpisujący się w ogólne tendencje struktury poetyki tego okresu. Przeważają pieśni o strofach 4-wersowych oraz 7-, 6- i 2-wersowych. Czynnikiem wiążącym strofy jest rym paroksytoniczny, dokładny, parzysty, a sporadycznie naprzemienny.

Keywords

PL

Boże Ciało; pieśń; hymn; sekwencja; antyfona; kancjonał

EN

Corpus Christi; song, hymn; sequence; antiphon; cantional

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2018
• Volume: 65
• Issue: 13: Muzykologia
• Pages: 95-113

Contributors

author

Stanisław Garnczarski

• Wydział Teologiczny, Sekcja w Tarnowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Brückner A., Średniowieczna pieśń religijna polska, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1923.
• Brückner A., Średniowieczna pieśń religijna polska, oprac. M. Korolko, Wydawnictwo im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980.
• Chomętowski W., Zabytki języka polskiego z XV wieku w rękopisach Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, t. 1, Drukarnia Uniwersytecka, Kraków 1880.
• Cieślak S., Harfa duchowna – modlitewnikowy bestseler jezuity Marcina Laterny (1552-1598), „Nasza Przeszłość” 2000, t. 93, s. 23-48.
• Hymny kościelne w nowym przekładzie ks. Tadeusza Karyłowskiego T.J. z przedmową prof. Stan. Windakiewicza, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1932.
• Kopczyńska Z., Pszczołowska L., Strofa. w: Strofika, red. M.R. Mayenowa, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964, s. 8-24.
• Kowalewska E., Pieśni eucharystyczne XV i początku XVI wieku w języku polskim, w: Muzyka religijna w Polsce. Materiały i studia, red. J. Pikulik, t. 2, Wydawnictwo ATK, Warszawa 1978, s. 16-58.
• Łoś J., Początki piśmiennictwa polskiego, Wydawnictwo im. Ossolińskich, Lwów 1922.
• Maciejowski W.A., Pamiętniki o dziejach, piśmiennictwie i prawodawstwie Słowian, t. 2, Księgarnia Eggersa i Hinrichsa, Warszawa 1839.
• Maciejowski W.A., Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, t. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1852.
• Michałowska T., Średniowiecze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Motty S., Książeczka do nabożeństwa, na której modliła się św. Jadwiga, Poznań 1875.
• Nehring W., Beiträge zum Studium altpolnischer Sprachdenkmäler, „Archiv für Slavische Philologie” 15(1893), s. 534-536.
• Nowak W., Odnowa kultu eucharystycznego w Kościele a sanktuaria eucharystyczne na Warmii przed Soborem Trydenckim, „Liturgia Sacra” 17(2011), nr 1, s. 25-36.
• Pawlak I., Muzyka liturgiczna po Soborze Watykańskim II w świetle dokumentów Kościoła, Wydawnictwo Polihymnia, Lublin 2000.
• Pawlak I., Repertuar śpiewów łacińskich w polskich obrzędach i zwyczajach liturgicznych zachowanych w księgach piotrkowskich, w: De musica sacra in Polonia. Quaestiones selectae, t. 1, red. i oprac. S. Garnczarski, Wydawnictwo Biblos, Tarnów 2013, s. 132-144.
• Pszczołowska L., Strofa czterowersowa, w: Strofika, red. M.R. Mayenowa, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964, s. 114-175.
• Rak R., Ave verum corpus natum, w: Encyklopedia Katolicka, t. 1, red. F. Gryglewicz i in., TN KUL, Lublin 1989, kol. 1173-1174.
• Stanisława Serafina Jagodyńskiego Pieśni katolickie nowo reformowane z polskich na łacińskie, a z łacińskich na polskie przełożone, niektóre też nowo złożone. Wstęp i opracowanie ks. Stanisław Garnczarski. Transkrypcja tekstu polskiego i komentarz Jan Godyń, Wydawnictwo Biblos, Tarnów 2011.
• Vetulani A., Corpus Iuris Canonici, w: Encyklopedia Katolicka, t. 3, red. R. Łukaszyk i in., TN KUL, Lublin 1985, kol. 597-600.
• Wydra W., Polskie pieśni średniowieczne. Studia o tekstach, Wydawnictwo PAN, Warszawa 2003.
• Zalewski Z., Święto Bożego Ciała w Polsce do wydania rytuału piotrkowskiego (1631), w: Studia z dziejów liturgii w Polsce, t. 1, red. M. Rechowicz, W. Schenk, TN KUL, Lublin 1973, s. 97-161.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2018.65.13-7