Urban Genres – an Attempt at Defining the Genological Landscape

• Authors: Szalewska Katarzyna

Title variants

PL

Gatunki urbanistyczne – próba pejzażu genologicznego

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article attempts to outline the urban genological landscape of contemporary Polish literature. This landscape is created primarily by means of textual arcades — essayistic, polymorphic form, which arises from the attempt to find a discursive equivalent of experiencing the city. The act of walking and reading the city/depicting the city in writing is the essence of modern urban genres. The other important determinants are: the construction of subject, which relates to the patterns of the anthropological figure of flâneur, and the so-called intellectual flânerie, which involves the principle of double vision — seeing the city and at the same time confronting it with history, the read books and with the traces of the past. This type of urban experience contributed to the development of other urban genres, which are called in this paper ‘urbantexts’, such as the modern urban novel, faits divers, urban legend or urban collages.

Artykuł stanowi próbę naszkicowania genologicznego pejzażu gatunków miejskich we współczesnej literaturze polskiej. Krajobraz ten jest kształtowany przede wszystkim poprzez pasaże tekstowe – eseistyczne, polimorficzne formy, które stanowią próbę znalezienia dyskursywnego ekwiwalentu dla procesu doświadczania miasta. Akt chodzenia po mieście i jednoczesnego jego zapisywania stanowi istotę nowoczesnego pisarstwa urbanistycznego. Innymi jego ważnymi wyznacznikami są: konstrukcja podmiotu, który pozostaje w relacji z antropologiczną figurą flâneura, oraz tak zwana intelektualna flânerie, polegająca na zasadzie podwójnego widzenia – oglądania miasta i równoczesnego konfrontowania widzianego z jego historią, przeczytanymi lekturami i śladami przeszłości. Ten typ doświadczenia miejskiego utworzył genologiczny pejzaż gatunków miejskich, nazwanych przeze mnie „urbanotekstami”, który oprócz pasażu tekstowego budują takie formy, jak nowoczesna powieść miejska, legenda miejska czy miejski kolaż.

Keywords

EN

city in the literature; urban literature; genology; urban genres; textual arcade

PL

miasto w literaturze; literatura miejska; genologia; gatunki miejskie; galeria tekstualna

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2015
• Volume: 58/115 z. 1
• Pages: 27-40

Dates

published

2015

Contributors

author

Szalewska Katarzyna

• Katedra Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego

References

• Bauman Zygmunt (1993), Przedstawienie na pustyni, trans. M. Kwiek, [in:] Drobne rysy w ciągłej katastrofie… Obecność Waltera Benjamina w kulturze współczesnej, ed. A. Zeidler-Janiszewska, Wydawnictwo Instytutu Kultury, Warszawa.
• Benjamin Walter (1999), The Arcades Project, Belknap Press, Cambridge.
• Benjamin Walter (2006), The Paris of the Second Empire in Baudelaire [in:] The Writer of Modern Life: Essays on Charles Baudelaire, ed. M. Jennings, Belknap Press, Cambridge.
• Bieńkowska Ewa (1999), Co mówią kamienie Wenecji, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Bogołębska Barbara (2010), Pasaż, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, 53 (Vol. 1−2).
• De Certeau Michel (1984), The Practice of Everyday Life, trans. S. Rendall, University of California Press, Berkeley.
• Głowiński Michał (1973), Małe narracje Mirona Białoszewskiego [in:] tegoż, Gry powieściowe. Szkice z teorii i historii form narracyjnych, PWN, Warszawa.
• Głowiński Michał (1998), Powieść i autorytety [in:] tegoż, Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Univeristas, Kraków.
• Herbert Zbigniew (1997), Barbarzyńca w ogrodzie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Herling-Grudziński Gustaw (1996), Siena i okolice [in:] tegoż, Godzina cieni, Znak, Kraków.
• Hessel Franz (1984), Strolling in Berlin, N.p.
• Hohmann Angela (2001), „Flâneur”. Pamięć i lustro nowoczesności, trans. A. Kopacki „Literatura na Świecie”, No. 8−9.
• Iwaszkiewicz Jarosław (1981), Petersburg, PIW, Warszawa.
• Kamionkowa-Straszakowa Janina (1991), Podróż [in:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, eds. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Konończuk Elżbieta (2012), Podlaska lokalność w narracjach socjologicznych, magicznych i satyrycznych [in:] Nowy regionalizm w badaniach literackich. Rekonesans i zarys problematyki, eds. E. Rybicka, M. Mikołajczak, Universitas, Kraków 2012.
• Kowalczyk Andrzej St. (1990), Kryzys świadomości europejskiej w eseistyce polskiej lat 1945−1977 (Vincenz — Stempowski — Miłosz), Quantum, Warszawa.
• Kowalczyk Andrzej St. (1997), Nieśpieszny przechodzień i paradoksy. Rzecz o Jerzym Stempowskim, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław.
• Kubicka Halina (2012), Szukając Baker Street 221B. Podróże śladami książek i filmów w kontekście kultury popularnej i mediów [in:] Związki i rozwiązki. Relacje kultury i literatury popularnej ze starymi i nowymi mediami, eds. A. Gemra, H. Kubicka, Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów, Wrocław.
• Ligęza Wojciech (1998), Jerozolima i Babilon. Miasta poetów emigracyjnych, Baran i Suszczyński, Kraków.
• McCord Chavez Julia (2008), From wandering writing to wandering reading: productive digression in Victorian serial fiction, ProQuest, Ann Arbor.
• Mikos von Rohrscheidt Armin (2008), Turystyka kulturowa — wokół definicji, „Turystyka Kulturowa”, 1.
• Morawski Stefan (1995), Trudny związek flânerie z intelektualizmem. Musil, Sartre, Benjamin [in:] Pojednanie tożsamości z różnicą?, ed. E. Rewers, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
• Rutkowski Krzysztof (2008), Requiem dla moich ulic, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Rybicka Elżbieta (2003), Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej, Universitas, Kraków.
• Sendyka Roma (2006), W stronę kulturowej teorii gatunku [in:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, eds. M. P. Markowski, R. Nycz, Universitas, Kraków.
• Szalewska Katarzyna (2012), Pasaż tekstowy. Czytanie miasta jako forma doświadczania przeszłości we współczesnym eseju polskim, Universitas, Kraków:
• Szalewska Katarzyna (2014), “Murder walk”. Mapy małomiasteczkowych zbrodni, „Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne”, 1.

Identifiers

ISSN

0084-4446