Przeciwdziałanie postawom agresji. Pedagogiczne implikacje filozofii Józefa Tischnera

• Authors: Listkowska Bożena

Title variants

EN

Counteracting aggression. Pedagogical implications of Józef Tischner’s philosophy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W twórczości Józefa Tischnera ważne miejsce zajmuje problem agresji. Postacią agresji jest m.in. odwet. Źródłem działań odwetowych jest doświadczenie krzywdy. Jednym z największych wyzwań moralnych stojących przed człowiekiem jest nauczenie się nieodpowiadania agresją na agresję. Zdaniem filozofa zadanie to nie leży poza granicami ludzkich możliwości. W jego realizowaniu pomocna jest filozofia. Ukazuje ona człowieka jako istotę mierzącą się z różnymi problemami, ograniczeniami, cierpieniem. Filozofia Tischnera uczy rozumieć człowieka, zamiast oceniać go i moralizować. Uświadamia, że własny punkt widzenia nie jest jedyny ani ostateczny. Wyjaśnia, że ten, kto atakuje, kieruje się jakimiś racjami, chociaż by ich bronić, posługuje się metodami najgorszymi z możliwych. Jest to człowiek, który cierpi, i dlatego zadaje cierpienie.

EN

The problem of aggression occupies an important place in the work of Józef Tischner. A form of aggression is, among other things, retaliation. The source of retaliation is the experience of harm. One of the greatest moral challenges that a human being has to face, is to learn not to respond with aggression to aggression. According to the philosopher, this task is not beyond the limits of human capabilities. Philosophy is helpful in accomplishing it. It shows a human person as a being facing various problems, limitations, and suffering. Tischner’s philosophy teaches to understand a human being, instead of judging and moralizing them. This philosophy makes us aware that our own point of view is not the only one, nor the ultimate one. It explains that the attacker is guided by some reasons, although to defend them, they uses the worst possible methods. They is a human being who suffers and therefore causes suffering.

Keywords

PL

filozofia; agresja; odwet; nienawiść; Józef Tischner

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
• Journal: Przegląd Pedagogiczny
• Year: 2020
• Issue: 1
• Pages: 85-99

Contributors

author

Listkowska Bożena

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Fromm E. (2012). Niech się stanie człowiek. Przeł. R. Saciuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gadacz T. (2001). Bóg w filozofii Tischnera. Znak, LIII (3), 25–38.
• Marcel G. (1984). Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei. Przeł. P. Lubicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Marcel G. (1995). Tajemnica bytu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Przełęcki M. (2005). Intuicje moralne. Przeł. M. Frankiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Tarnowski K. (2004). Drogi potępienia, drogi zbawiania. W: J. Jagiełło, W. Zuziak (red.), Między potępieniem a zbawianiem. Myślenie religijne ks. Józefa Tischnera (s. 19–38). Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tischner J. (1992). Świat ludzkiej nadziei. Wybór szkiców filozoficznych 1966–1975. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tischner J. (1999). Przekonać Pana Boga. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawiają Dorota Zańko i Jarosław Gowin. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tischner J. (2011a). Nadzieja czeka na słowo. Rekolekcje 1966–1996. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tischner J. (2011b). Spór o istnienie człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tischner J. (2012). Alfabet Tischnera. Wybrał i opracował W. Bonowicz. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Kołakowski L. (2012). Wychowanie do nienawiści, wychowanie do godności. Zaczerpnięte 30 marca 2020. Strona internetowa: http://www.otwarta.org/leszek-kolakowski-wychowanie-do-nienawisci-wychowanie-do-godnosci/

Identifiers

DOI

10.34767/PP.2020.01.05