Atrakcyjność komiksu historycznego na tle wymagań stawianych twórcom komiksowym przez historię i sztukę

• Authors: Zajączkowski Sławomir

Title variants

EN

The attractiveness of historical cartoons at the background of demands imposed on cartoon creators by history and art

• Languages of publication: PL

Abstracts

Writing about historical cartoons, one has to keep in mind two  perspectives – that of art and that of history. Each of these perspectives specifies different tasks  for a cartoon and these tasks are often contradictory to each other. While – for  a historian – an ideal in a historical cartoon is compliance of the content and  images with source documents, for a cartoon creator, the principal objective is an  efficient fulfilment of the storyline. In the article, the author raises the question of  a possibility to create a historical cartoon which would satisfy both art critics and  historians. This question is in fact a question about the truth of historical facts in  art. Searching the answer to the above question, the author points to postmodernist  and avant-garde dictate, dominating today in theoretical digressions concerning  the role of the art and of the history. The author recognises that the  contemporary positions of theoreticians do not make it easier for him to find  answers to the  questions raised above. Therefore, the author turns in his considerations to classical solutions,  paying attention to the attractiveness of the Aristotle principle of mimesis. He also  notices that similar problems to these the cartoon creators are facing now while  trying to present history in a form of a storyline, were the challenges classical  authors of historical novels had to cope with earlier. Since the cartoon can be  considered  a  part  of  the  literary  horizon,  the  author  gives  some  thoughts  to  a dilemma whether novelists’ experiences will remain useful for cartoon  creators. It seems that it is not entirely so, since contemporary fiction   (and hence also cartoon) is influenced  by phenomena related to a fragmentation of the plot.  Therefore, the author is rather inclined to adopt the position that historical  cartoon, if it wants to upkeep an element of a storytelling, will – in the future – be  forced to use the experiences of filmmakers since the plot still plays an  important role in movies. Closing paragraphs of the article are devoted to a poetic value of a historical  cartoon and the attempt at defining  it. The author tries to prove that  chronological descriptions of events also characteristic of a historical source material, in  case of a historical cartoon turns into a logical course of events filled  with the  protagonists’ emotions while, from the point of view of plastic art, it turns into  a sequence of drawn images subordinated to the rights of aesthetics of a frame and  a chart. The author underlines that despite determination to accurately recreate  facts in a storyline, as well as, to recreate the visual impression of the relevant  epoch, the creators should also try to accomplish their own goals identical to the  objectives a work of art is supposed to accomplish.

Keywords

PL

komiks, historia, sztuka, kultura popularna, narracja graficzna,; fabuła, powieść historyczna

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2013
• Issue: 2(22)
• Pages: 11-134

Contributors

author

Zajączkowski Sławomir

References

• B. Janicki, Polski komiks historyczny (lata 1920–2010), Opole 2010. - R.A. Rosenston, Historia w obrazach/historia w słowach. Rozważania nad możliwością przedstawienia historii na taśmie filmowej, [w:] Film i historia. Antologia, red. Iwona Kurz, Warszawa 2008. - H. White, W stronę historyczno-materialistycznych badań nad recepcja filmu [w:] Film i historia. Antologia, red. I. Kurz, Warszawa 2008. - J. Szyłak, Komiks w kulturze ikonicznej XX wieku. Wstęp do poetyki komiksu, Gdańsk 1999. - J. Szyłak, Komiks: świat przerysowany, Gdańsk 1998. - J. Szyłak, Poetyka komiksu. Warstwa ikoniczna i językowa, Gdańsk 2000 - Krzysztof Teodor Toeplitz, Sztuka komiksu, Warszawa 1985. - To świat sztuki jest gettem. Rozmowa z Jerzym Szyłakiem, badaczem i teoretykiem komiksu, wykładowcą Uniwersytetu Gdańskiego [w:] S. Frąckiewicz, Wyjście z getta. Rozmowy o kulturze komiksowej w Polsce, Warszawa 2012. - A. Rusek, Leksykon polskich bohaterów i serii komiksowych, Poznań 2010. - A. Rusek, Od rozrywki do ideowego zaangażowania. Komiksowa rzeczywistość w Polsce w latach 1939–1955, Warszawa 2011. - A. Rusek, Tarzan, Matołek i inni. Cykliczne historyjki obrazkowe w Polsce w latach 1919–1939, Warszawa 2001. - M. Krzanicki, Komiks w PRL, PRL w komiksie, Rzeszów 2011. - M. Misiora, Bibliografia komiksów wydanych w Polsce w latach 1905(1859)–1999, Poznań 2010. - 45–89. Comics behind the iron curtain (wersja polska), Poznań 2010. - T. Pilcher, Komiks erotyczny. Od narodzin do lat 70. XX stulecia, Warszawa 2011. - J. Czaja, Historia Polski w komiksowych kadrach, Poznań 2010. - Michał Błażejczyk, Litera a duch historii, „Zeszyty Komiksowe” 2011, nr 12. - Epizody z Auschwitz, scen. M. Gałek, cz. 1: Miłość w cieniu zagłady, rys. M. Nowakowski, cz. 2: Raport Witolda, rys. A. Klimek, cz. 3: Ofiara, rys. Ł. Poller, cz. 4: Nosiciele tajemnicy, rys. M. Pyteraf, Oświęcim–Babice 2009–2011. - H. White, Proza historyczna, Kraków 2009. - Złote pszczoły. Żydzi międzywojennej Warszawy. Antologia komiksów, scen. M. Powalisz, rys. Z. Dzierżawska, O. Wróbel, M. Konopacka, A. Nowicka, J. Jurczak, A. Czarnota, Warszawa 2011. - Antologia komiksów City Stories – 5 Grunwald 1410–2010, Warszawa 2010. - M. Bogucka, Sztuka w historii. Kilka refleksji historyka [w:] Dzieło sztuki. Źródło ikonograficzne czy coś więcej? Materiały sympozjum XVII Powszechnego Zjazdu Historyków w Krakowie, 15–18 września 2004, Warszawa 2005. - M. Pawłowska, Poetyki starożytne: Platon, Poetyki starożytne: Arystoteles [w:] Mimesis a teorie siedemnastowiecznej powieści francuskiej, Wrocław 2011. - J. Krzyżanowski, Sztuka słowa, Warszawa 1984. - 1956. Poznański Czerwiec, scen. M. Jasiński. W. Tkaczyk, W. Żwikiewicz, rys. J. Michalski, Poznań 2006. - J. Kubert, Josel. 19 kwietnia 1943, Warszawa 2006. - Kroniki epizodów wojennych – 1 – Westerplatte: Załoga śmierci, scen. M. Wójtowicz-Podhorski, rys. K. Wyrzykowski, Gdańsk 2004. - Kroniki epizodów wojennych – 2 – Pierwsi w boju, scen. M. Wójtowicz-Podhorski, rys. J. Przybylski, Poznań 2010. - 1940 Katyń – Zbrodnia na nieludzkiej ziemi, scen. T. Nowak, W. Tkaczyk, rys. K. Gawronkiewicz, J. Michalski, J. Ozga, Poznań 2010. - S. Buryła, Legenda Westerplatte w tekstach literackich [w:] Niepiękny wiek XX, red. B. Brzostek i in., Warszawa 2010. - T. Kudliński, Wstęp [w:] K. Bunsch, Nowele zebrane, Warszawa 1986. - J. Białostocki, O elementach twórczych w pracy humanisty [w:] Refleksje i syntezy ze świata sztuki, Warszawa 1978. - J. Szyłak, Komiks w kulturze ikonicznej XX wieku, Gdańsk 1999. - A. Chomiuk, Między słowem a przeszłością. Strategie dokumentarne w polskiej powieści historycznej ostatniego półwiecza, Lublin 2009. - M. Śledziński, Na szybko spisane 1980–1990, Warszawa 2007. - Na szybko spisane 1990–2000, scenariusz i rysunki Michał „Śledziu” Śledziński, Warszawa 2008. - Achtung. Zelig!, scen. K. Rosenberg, rys. K. Gawronkiewicz, Warszawa–Poznań 2004. - S. Majchrowski, Pan Sienkiewicz, Warszawa 1966. - Arystoteles, Etyka wielka. Poetyka, Warszawa 2010.