Polacy a demokracja: realizm, iluzje i ‛fałszywa świadomość’

• Authors: Kotnarowski Michał , Markowski Radosław

Title variants

EN

Poles and Democracy: Realism, Illusions and ‛False Consciousness’

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy postaw Polaków wobec demokracji – jej normatywnych wizji i ocen funkcjonowania. Czterolecie 2015–2019 to szczególny okres polskiej demokracji, przez kompetentnych obserwatorów krytycznie traktowany z różnych powodów. Z tego względu praca ma charakter głównie eksploracyjny. Postawiono trzy pytania badawcze: (1) czy determinanty normatywnych wizji demokracji i ocen jej funkcjonowania zmieniły się w omawianym okresie; (2) Jak różne „klasy” demokratów współwystępują z podziałami politycznymi i zróżnicowaniem społecznym; (3) Jaki jest zakres akceptacji autorytarnych wizji demokracji w świadomości Polaków. Wyniki wskazują z jednej strony na identyczny stosunek do ideału demokracji i ogólną ocenę jej funkcjonowania w latach 2015–2019, a zarazem na znaczne różnice w jej determinantach. Miejscami są one oczekiwane i logiczne, bywają też zaskakujące. Obecny poziom satysfakcji z demokracji w znacznej mierze przypisać można właśnie postawom i ocenom, które albo nie odnoszą się do demokracji (‛fałszywa świadomość’), albo są wynikiem entuzjastycznego uniesienia związanego z identyfikacją polityczną badanych.

EN

The article is devoted to Poles’ attitudes towards democracy – its normative visions and evaluations of its functioning. The four-year period of 2015–2019 is an exceptional time for Polish democracy, and competent observers are critical of it for various reasons. The authors pose three research questions: (1) Have the determinants of normative visions of democracy and evaluations of its functioning changed during the discussed period? (2) How different ‚classes’ of democrats coexist with political divisions and social diversity? (3) What is the extent of acceptance of authoritarian visions of democracy? The data for the analysis come from Polish National Election Study, 2015 and 2019 editions. The results indicate an identical attitude to the ideal of democracy and general evaluation of its functioning in 2015–2019. At the same time, we observe significant differences in the determinants of these attitudes. The satisfaction with democracy can be attributed to the attitudes that do not relate to the concept of democracy (‚false consciousness’) or are the result of political identification.

Keywords

PL

demokracja; badania wyborcze; elektoraty; autorytarne wizje demokracji

EN

democracy; voting behaviour; electoral research; a10.24425/sts.2020.135144uthoritarian notions of democracy

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2020
• Issue: 4(239)
• Pages: 61-90

Contributors

author

Kotnarowski Michał

• Instytut Filozofii i Socjologii Polska Akademia Nauk

author

Markowski Radosław

• SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny

References

• Canache, Damarys. 2012. Citizens’ Conceptualizations of Democracy: Structural Complexity, Substantive Content, and Political Significance. Comparative Political Studies, 45, 9: 1132–58.
• Dahl, Robert A. 2000. On Democracy. 1 edition. New Haven: Yale University Press.
• Dalton, Russell J. 2007. Democratic Challenges, Democratic Choices: The Erosion of Political Support in Advanced Industrial Democracies. Oxford; New York: Oxford University Press.
• Esaiasson, Peter, Sören Holmberg. 1996. Representation from above: members of Parliament and representative democracy in Sweden. Aldershot, Hants, England; Brookfield, Vt., USA: Routledge.
• Ferrin, Monica, Hanspeter Kriesi. 2016. Introduction. W: M. Ferrin, H. Kriesi, eds. How europeans view and evaluate democracy. Oxford: Oxford University Press, 1–20.
• Inglehart, Ronald, Christian Welzel. 2005. Modernization, cultural change, and democracy: the human development sequence. Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press.
• Karp, Jeffrey A., Susan A. Banducci. 2008. Political Efficacy and Participation in Twenty-Seven Democracies: How Electoral Systems Shape Political Behaviour. British Journal of Political Science, 38, 2: 311–34. DOI: 10.1017/S0007123408000161.
• Klingemann, Hans-Dieter. 1999. Mapping Political Support in the 1990s: A Global Analysis. W: P. Norris, ed. Critical Citizens: Global Support for Democratic Government. Oxford England; New York: Oxford University Press, 31–56.
• Lazarsfeld, Paul F. 1950. The logical and mathematical foundations of latent structure analysis. W: Measurement and prediction, Studies in social psychology in World War II. Princeton. N.J: Princeton University Press.
• Lazarsfeld, Paul F., Neil W. Henry. 1968. Latent Structure Analysis. First Edition. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Linz, Juan J., Alfred Stepan. 1996. Problems of Democratic Transition and Consolidation: Southern Europe, South America, and Post-Communist Europe. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Linzer, Drew A., Jeffrey Lewis. 2013. poLCA: Polytomous Variable Latent Class Analysis. R package version 1.4. http://dlinzer.github.com/poLCA. Dostęp 15.08.2020.
• Markowski, Radoslaw. 2016. Determinants of Democratic Legitimacy. W: M. Ferrín, H. Kriesi, eds. How Europeans View and Evaluate Democracy. Oxford University Press, 257–82.
• Markowski, Radoslaw. 2019. „Creating Authoritarian Clientelism: Poland After 2015”. Hague Journal on the Rule of Law, 11, 1: 111–32.
• Markowski, Radosław, Michał Kotnarowski. 2016. Normatywne i ewaluatywne aspekty stosunku Polaków do demokracji w latach 2012-2015. Studia Socjologiczne, 4: 131–63.
• Mayne, Quinton, Brigitte Geissel. 2016. Putting the Demos Back into the Concept of Democratic Quality. International Political Science Review, 37, 5: 634–44. DOI: 10.1177/0192512115616269.
• Merkel, Wolfgang. 2014. Is Capitalism Compatible with Democracy? Zeitschrift für Vergleichende Politikwissenschaft, 8, 2: 109–28. DOI: 10.1177/S12286-014-0199-4.
• R Core Team. 2020. R: A Language and Environment for Statistical Computing. Vienna, Austria: R Foundation for Statistical Computing. http://www.R-project.org/.
• Reykowski, Janusz. 2019. Rozczarowanie demokracją. Sopot: Smak Słowa.
• Sadurski, Wojciech. 2018. How Democracy Dies (in Poland): A Case Study of Anti-Constitutional Populist Backsliding. SSRN Electronic Journal. https://www.ssrn.com/abstract=3103491. Dostęp 14.09.2020.
• Schumpeter, Joseph A. 2009. Kapitalizm, socjalizm, demokracja. Przekład Michał Rusiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Thomassen, Jacques, red. 2014. Elections and Democracy: Representation and Accountability. Oxford University Press.
• Vatter, Adrian. 2009. Lijphart Expanded: Three Dimensions of Democracy in Advanced OECD Countries? European Political Science Review, 1, 1: 125–54. DOI: 10.1017/S1755773909000071.
• Walker, Christopher. 2016. Dealing with the Authoritarian Challenge. W: L. J. Diamond, M.F. Plattner, C. Walker, eds. Authoritarianism goes global: the challenge to democracy. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 250–71.
• Wasilewski, Jacek, Michał Kotnarowski, Witold Betkiewicz. 2019. Normatywno-teoretyczny chaos, czyli myślenie regionalnej elity samorządowej o demokracji. Studia Regionalne i Lokalne, 2, 76: 19–44.
• Welzel, Christian, Helen Kirsch. 2017. Democracy Misunderstood: Authoritarian Notions of Democracy around the Globe. DOI: 10.13140/RG.2.2.33269.99041. Dostęp 14.09. 2020.
• Welzel, Christian, Hans-Dieter Klingemann. 2008. Evidencing and Explaining Democratic Congruence: The Perspective of «Substantive» Democracy. SSRN Electronic Journal. http://www.ssrn.com/abstract=2390577. Dostęp 14.09.2020.

Identifiers

DOI

10.24425/sts.2020.135144