Plutonowy Józef Łopatniuk (1907-1969). Podlaski obrońca Westerplatte

• Authors: Szum Ernest

Title variants

EN

Platoon leader Józef Łopatniuk (1907-1969). Westerplatte defender from Podlasie

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł jest opracowaniem opartym na osobistej historii obrońcy Westerplatte plutonowego Józefa Łopatniuka. Był on dowódcą plutonu działek przeciwpancernych Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Jego powojenna relacja z walk o placówkę jest głównym wątkiem tekstu, osnutego na kanwie polsko-niemieckiego boju toczącego się w pierwszym tygodniu września 1939 r. Zdarzenia w których brał udział przedstawiono również w świetle wspomnień o nim jego kolegów z garnizonu. Artykuł sytuuje opisane działania i postawy J. Łopatniuka podczas walk w kontekście całościowego przebiegu bitwy o Westerplatte. W tle zarysowano dwie najbardziej kontrowersyjne kwestie dotyczące opisywanych wydarzeń: konflikt elity dowódczej, rzutujący na postawy i zachowania żołnierzy; oraz fakt kapitulacji WST w drugim dniu obrony.

EN

The article is a study based on the personal story of the defender of Westerplatte platoon leader Józef Łopatniuk. He was the commander of a platoon of anti-tank guns at the Military Transit Depot. His postwar account of the fights for the post is the main thread of the text, based on the Polish-German battle fought in the first week of September 1939. The events in which he took part were also presented in the light of his colleagues from the garrison's memories of him. The article places the described actions and attitudes of J. Łopatniuk during the fights in the context of the overall course of the Battle of Westerplatte. In the background, two most controversial issues concerning the described events are outlined: the conflict of the command elite, affecting the attitudes and behavior of soldiers; and the fact that the WST surrendered on the second day of defense.

Keywords

PL

Józef Łopatniuk; Westerplatte; kampania wrześniowa; II wojna światowa

EN

September Campaign; World War II

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2021
• Volume: 19
• Pages: 65-88

Dates

published

2021

Contributors

author

Szum Ernest

References

• Borowiak M., Admirał. Biografia Józefa Unruga, Gdańsk 2004.
• Borowiak M., Mała flota bez mitów, Warszawa 2010.
• Borowiak M., Westerplatte. W obronie prawdy, Gdańsk 2001.
• Daszczyński R. (rozm. z A. Drzycimskim), Wszystkie tajemnice Westerplatte w końcu rozstrzygnięte, https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/1,35635,16935839,Wszystkie_tajemnice_Westerplatte_w_koncu_rozstrzygniete.html?disableRedirects=true (dostęp 31.07.2020).
• Dąbrowski F., Wspomnienia z obrony Westerplatte. Wspomnienia i dokumenty, Gdańsk 1957.
• Derdej P., Westerplatte – Oksywie – Hel 1939, Warszawa 2009.
• Dróżdż K. H., Kulisy walk o Westerplatte w korespondencji szwedzkiego historyka, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2014, t. XV, nr 3, s. 208–228.
• Dróżdż K. H., Przyczynek do badań nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na We-sterplatte we wrześniu 1939 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2013, t. XIV, nr 2, s. 196-200.
• Drzycimski A. i Górnikiewicz S., Wojna zaczęła się na Westerplatte, Gdańsk 1989.
• Drzycimski A., Losy westerplatczyków, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2016, nr 4, s. 13–46.
• Drzycimski A., Major Henryk Sucharski, Wrocław 1990.
• Drzycimski A., Westerplatte, t. I-II, Gdańsk 2015.
• Drzycimski A., Westerplatte 1939. Przed szturmem, Gdańsk 2009.
• Drzycimski A., Westerplatte. Kulisy niemieckiej wojny propagandowej, Gdańsk 2019.
• Dziennik działań bojowych pancernika „Schleswig-Holstein” od 25.08. do 7.09.1939, tł. i oprac. J. Roszko, J. Żebrowski, Kraków 1995.
• Dziennik działań bojowych pancernika „Schleswig-Holstein” od 8.09. do 2.10.1939, tł. i oprac. J. Żebrowski, Toruń 1999.
• Dziennik okrętowy pancernika „Schleswig-Holstein”: 25 sierpnia-7 września 1939 r. Dokument Kriegsmarine z 1939 roku, oprac. J. Żebrowski, Rzeszów 2008.
• Komuda J., Westerplatte, Lublin-Warszawa 2019.
• Kręgielski Z., Niepublikowana relacja kpt. mar. Zdzisława Kręgielskiego z obrony Westerplatte, oprac. i przyg. do druku W. Pater, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1990, t. LXXXI, nr 1-2, 187–194.
• Laskowski P., Kompania szturmowa Kriegsmarine w walkach na Westerplatte w 1939 r., „Przegląd Morski” 2008, nr 9, s. 55–63.
• Piecuch H., Tajna historia Polski. Od Bieruta do Ochaba. Akcje specjalne, Warszawa 1996.
• Pulkowski K. (reż.), Lwy Westerplatte 1989–96, TVP 1997.
• Relacja kaprala Bronisława Grudzińskiego, [w:] Westerplatte, zebrał, opracował, wstępem opatrzył Z. Flisow-ski, Warszawa 1978.
• Relacja kaprala Stanisława Treli, [w:] Westerplatte, red. Z. Flisowski, Warszawa 1978.
• Relacja majora Henryka Sucharskiego, [w:] Relacja kaprala Stanisława Treli, [w:] Westerplatte, red. Z. Flisow-ski, Warszawa 1978.
• Relacja plutonowego Edwarda Łuczyńskiego, [w:] Relacja kaprala Stanisława Treli, [w:] Westerplatte, red. Z. Flisowski, Warszawa 1978.
• Relacja plutonowego Józefa Łopatniuka, [w:] Relacja kaprala Stanisława Treli, [w:] Westerplatte, red. Z. Fli-sowski, Warszawa 1978.
• Relacja plutonowego Piotra Budera, [w:] Relacja kaprala Stanisława Treli, [w:] Westerplatte, red. Z. Flisowski, Warszawa 1978.
• Relacja starszego strzelca Józefa Wojniusza, [w:] Relacja kaprala Stanisława Treli, [w:] Westerplatte, red. Z. Flisowski, Warszawa 1978.
• Relacja niemieckiego oficera o walce na Westerplatte we wrześniu 1939 roku, wstęp, tłum., oprac. M. Pelczar, Warszawa – Poznań 1974.
• Roszko J., Tajemnica Westerplatte, „Polityka” 1993, nr 24, s. 21.
• Szkudliński J., Rzekome rewelacje o obronie Westerplatte wysnute z wątpliwych źródeł, „Przegląd Historycz-no-Wojskowy” 2015, t. XVI, nr 1, s. 186–198.
• Szkudliński J., Spór w sprawie białej flagi nad Westerplatte, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2012, t. XIII, nr 4, s. 153–163.
• Szkudliński J., „Westerplatte. Załoga śmierci” — komiks ze skazą http://ohistorie.eu/2018/08/31/westerplatte-zaloga-smierci-komiks-ze-skaza/ (dostęp 31.07.2020).
• Szkudliński J., Wojskowa składnica tranzytowa na Westerplatte w świetle nowych niemieckich materiałów archiwalnych, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2015, t. XVI, nr 3, s. 141–159.
• Tuliszka J., Westerplatte 1926–1939. Dzieje Wojskowej Składnicy Tranzytowej w Wolnym Mieście Gdańsku, Toruń 2002.
• Wańkowicz M., Westerplatte, Warszawa 1959.
• Wańkowicz M., Westerplatte, Warszawa 1971.
• Witkowski R., Obrona Wybrzeża i działania okrętów, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1989, nr 3, s. 98–112.
• Witkowski R., W sprawie dowodzenia na Westerplatte, „Rocznik Gdyński” 1991, nr 10, s. 72–83.
• Witkowski R., Westerplatte. Historia i dzień dzisiejszy, Gdańsk 1977.
• Wójtowicz-Podhorski M., Westerplatte 1939. Prawdziwa historia, Gdańsk 2009.
• Wójtowicz-Podhorski M., Wyrzykowski K., Westerplatte. Załoga śmierci, (wyd. 1) Gdańsk 2004.
• Westerplatte, Nota biograficzna majora Henryka Sucharskiego, Sucharski Henryk, https://www.westerplatte.pl/?a=bio24 (dostęp 31.07.2020).
• Westerplatte, Noty biograficzne Westerplatczyków, Cholewa Mieczysław, https://www.westerplatte.pl/?a=bio140 (dostęp 31.07.2020).
• Westerplatte, Noty biograficzne Westerplatczyków, Łopatniuk Józef, https://www.westerplatte.pl/?a=bio84 (dostęp 31.07.2020).
• Westerplatte. Z walk o Wybrzeże w 1939 roku, oprac. F. Dąbrowski i S. Grodecki, Gdynia 1946.
• Wójtowicz-Podhorski M., Niewyjaśnione tajemnice Westerplatte. Kapitulacja, „Odkrywca” 2005, nr 3, s. 40-44.
• Zajączkowski K., Zakłócona rocznica. Wizyta niemieckich weteranów w Gdańsku w 1979 roku w świetle do-kumentów Służby Bezpieczeństwa, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2011, nr 2, s. 365–381.
• Zanim poddał się Hel. Niemiecki dokument z 1939 roku, tł. i oprac. J. Żebrowski, Łódź 2003
• Znaki pamięci. Listy westerplatczyków (1940–1993), wybór S. Górnikiewicz-Kurowska, Gdańsk 2004.
• Żebrowski J., Westerplatte. Tajna misja majora Sucharskiego, (w:) Wspomnienia z Twierdzy Świnoujście. Wspomnienia rosyjskich, polskich i niemieckich świadków, oprac. P. Laskowski, t. III, Warszawa 2016, s. 99–123.
• Żebrowski J., Teczka z napisem „Westerplatte”, „Odkrywca” 2008, nr 9, s. 34–35.

Identifiers

DOI

10.36121/RRH.SZUM.19.2021