Liczebniki w językach ugrofińskich

• Authors: Pawlas Szymon
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ma na celu przedstawienie systemów liczebników występujących w językach ugrofińskich. Pod uwagę zostały wzięte przede wszystkim liczebniki główne. Przedstawiono ich etymologię i przeanalizowano rozmaite sposoby ich tworzenia opierające się zarówno na mnożeniu (węgierskie háromszáz ‘3 × 100 = 300’), dodawaniu (udmurckie das ukmi̮s ‘10 + 9 = 19’), odejmowaniu (fińskie kahdeksan ‘[10] – 2 = 8’), jak i na innych koncepcjach (mansyjskie naliman nopǝl akwa ‘40 ← 1 = 31’). Wszystkie te sposoby zostały następnie zestawione w formie tabeli ukazującej strukturę badanych liczebników. W podsumowaniu zwrócono również uwagę na uwidocznione w artykule podobieństwa między różnymi językami ugrofińskimi.

EN

The article presents systems of numerals found in Finno-Ugric languages, with a particular focus on cardinal numbers. It discusses their etymology and analyzes different ways of constructing numerals, from multiplication (e.g. Hungarian háromszáz “3 × 100 = 300”) and addition (Udmurt das ukmi̮s “10 + 9 = 19”), to subtraction (Finnish kahdeksan “[10] – 2 = 8)” and “overcounting” (Mansi naliman nopǝl akwa “40 ← 1 = 31”). These constructions are then presented in the form of a table. The conclusion sums up the similarities between different Finno-Ugric languages, which are presented in the article.

Keywords

EN

Finno-Ugric language; Finno-Ugric numerals

• Publisher: Wydział Neofilologii, Uniwersytet Warszawski
• Journal: Acta Philologica
• Year: 2015
• Issue: 46
• Pages: 91-102

Contributors

author

Pawlas Szymon

• Uniwersytet Warszawski

References

• Csábi, Sz. (Red.). (2003). Magyar értelmező kéziszótár. Budapeszt: Akadémiai Kiadó.
• Gławan, A. A. [Главан, А. А.]. (2006). Имя числительное в диалектах хантыйского языка: сопоставительный аспект. Tomsk: ГОУ ВПО Томский Государственный Педагогический Университет.
• Honti, L. (1993). Die Grundzahlwörter der uralischen Sprachen. Budapeszt: Akadémiai Kiadó.
• Honti, L. (2003). Числительные в угорских языках. Linguistica Uralica, XXXIX(3), 175–182.
• Hurford, J. R. (1992). Numerals. W. Bright (Red.), International encyclopedia of linguistics (Tom 3, 131–132). Nowy Jork, Oksford: Oxford University Press.
• Kálmán, B. (1976). Chrestomathia vogulica. Budapeszt: Tankönyvkiadó.
• Orbán, G. (1932). A finnugor nyelvek számnevei. Bratysława: Slovenská Grafia.
• Pomozi, P. (2000). A mari (cseremisz) nyelv. Nanovfszky Gy. (Red.), Nyelvrokonaink (243–247). Budapeszt: Teleki László Alapítvány.
• Riese, Th. (2001). Vogul. Monachium: Lincom Europa.
• Schön, Zs. (2012). Numeric Systems in Ob-Ugric. Referat przedstawiony na konferencji EuroBabel Final Conference, Lejda.
• Strielkowa, O. B. [Стрелкова, О. Б.]. (2013). Имена числительные удмуртского языка. История и типология. Iżewsk: ФГБОУ ВПО Удмуртский государственный университет.
• Suihkonen, P. (2001). Suomen ja sen sukukielten lukusanoista. Solmu, 2, 23–27. http://solmu .math.helsinki.fi/2001/2/suihkonen/
• Марий йылме мутер – Словарь марийского языка 1–10. (1990–2005). Joszkar-Oła: Марийское книжное издательство. http://marlamuter.com/
• Benkő, L. (Red.). (1967–1984). A magyar nyelv történeti–etimológiai szótára 1–4. Budapeszt: Akadémiai Kiadó.
• Itkonen, E., Kulonen, U.-M. (Red.). (1992–2000). Suomen sanojen alkuperä: Etymologinen sanakirja 1–3. Helsinki: Suomalaisen Kirjallisuuden Seura.
• Rédei, K. (Red.). (1986–1989). Uralisches etymologisches Wörterbuch. Budapeszt: Akadémiai Kiadó.
• Uráli Etimológiai Adatbázis – Uralic Etymological Database – Uralische Etymologie- Datenbank. http://uralonet.nytud.hu
• A Munkácsi–Kálmán-féle manysi szótár – Mansi Dictionary of Munkácsi and Kálmán. http://www.babel.gwi.uni-muenchen.de/munka/index.php