Ewolucja pozycji ustrojowej Prezydenta w konstytucjach Litwy w okresie międzywojennym

• Authors: Malužinas Martinas

Title variants

EN

Evolution of the constitutional position of the President of Lithuania in the interwar period

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

This article is focused on the evolution of the constitutional position of the President of Lithuania in the Lithuanian Basic Laws. The analysis concerns the regulations of the three Lithuanian Basic Laws of the interwar period (of 1922, 1928 and 1938), two of which were an attempt to legitimize the political situation after the coup d’état against the constitutional government of the Republic of Lithuania in 1926 and also to implement the authoritarian government of President Antanas Smetona. The article also assesses the most important legal provisions concerning the constitutional position of the President, as well as compares the Lithuanian constitutional provisions with constitutions of other countries, primarily with the Polish Constitution of 1935. The research goals have been achieved thanks to the applied research methods, especially the comparative method, supplemented with the historical method and the method of institutional and legal analysis, which is used to analyse normative acts elaborated by legal bodies.

Keywords

EN

President; prerogatives; interwar Lithuania; Antanas Smetona; political system

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2021
• Issue: 2(163)
• Pages: 83–103

Contributors

author

Malužinas Martinas

• Martinas Malužinas Student studiów doktoranckich na Uniwersytecie Łódzkim, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych, Polska University of Lodz, Faculty of International and Political Studies, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-2772-9534

References

• 1933 m. gruodžio 15 d. Lietuvių tautininkų sąjungos visuotinio atstovų suvažiavimo protokolas, „Lietuvių tautininkų sąjungos žinynas” 1933, nr 1.
• Aukščiausiosios Tarybos – Atkuriamojo Seimo pirmosios eilinės sesijos trečiojo posėdžio stenograma, Dokumento nr 3, 11.03.1990.
• „Laikinosios Vyriausybes Żinios”, nr 37, 12 VI 1920.
• Miller A., Nowa Konstytucja Państwa Litewskiego, F. Hoesick, Warszawa 1930.
• Römer M., Organizacja władzy politycznej w rozwoju konstytucyjnym Republiki Litewskiej, ,,Wydawnictwa Grup Polskich Porozumień Prawniczych z Zagranicą” 1939, z. 4.
• Römeris M., Lietuvos konstitucinės teisės paskaitos, Mintis, Vilnius 1990.
• Römeris M., Lietuvos sovietizacija 1940–1941. Istorinė Lietuvos sovietizacijos apžvalga ir konstitucinis jos įvertinimas, Lituanus, Vilnius 1989.
• Sbornik dokumentov Verchovnogo Litovskoj Respubliki i Prezidiuma Verchovnogo Soveta Litovskoj Respubliki, t. 1, Vilnius 1991.
• Steigiamojo Seimo Darbai (Stenogramy Sejmu Ustawodawczego Litwy), Kaunas 1920.
• Steigiamojo Seimo Darbai (Stenogramy Sejmu Ustawodawczego Litwy), Kaunas 1922.
• Steigiamojo Seimo Darbai (Stenogramy Sejmu Ustawodawczego Litwy), Kaunas 1926.
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. nr 44, poz. 267.
• „Vyriausybės Žinios”, nr 100, 12 VI 1922.
• „Vyriausybės Žinios”, nr 100, 6 VIII 1922.
• „Vyriausybės Žinios”, nr 275, 25 V 1928.
• „Vyriausybės Žinios”, nr 608, 1938.
• Blejere D., Butulis I., Zunda A., Stranga A., Feldmanis I., Istoriâ Latvii. XX vek, Zvaigzne, Riga 2005.
• Charwat F., Litwa współczesna, Wykład wygłoszony dnia 15 maja 1939 r. na kursie dla urzędników służby zagranicznej, maszynopis powielony ze zbiorów Biblioteki Narodowej.
• Constitutions of the Countries of the World. Lithuania, red. G. Flanz, Oceana Publications, New York 1992.
• Eidintas A., Antanas Smetona and His Lithuania. From the National Liberation Movement to an Authoritarian Regime (1893–1940), Brill, Leiden–Boston 2015.
• Eidintas A., Antanas Smetona. Politinės biografijos bruožai, Mintis, Vilnius 1990.
• Frankiewicz A., Kontrasygnata aktów urzędowych Prezydenta RP, Zakamycze, Kraków 2004.
• Garlicki L., Łossowski P., Wstęp, [w:] Konstytucja Estonii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
• Kasparavičius A., Parlamentarizmo ir politinės kultūros problemos Lietuvoje 1920–1926 metais, ,,Parlamento Studijos” 2006, nr 6.
• Kierończyk P., Litewskie konstytucje z okresu międzywojennego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2000, t. VII.
• Kierończyk P., O specyfice pierwszych konstytucji państw bałtyckich, „Studia Iuridica Toruniensia” 2013, t. XIII.
• Kierończyk P., Państwo bez parlamentu. Kilka uwag do międzywojennej historii konstytucjonalizmu litewskiego, „Przegląd Sejmowy” 2003, nr 4(57).
• Kierończyk P., Wizja silnego parlamentu w pierwszych konstytucjach państw bałtyckich, „Zeszyty Naukowe Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji” 2006, nr 2.
• Krasuski J., Historia Rzeszy Niemieckiej 1871–1945, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1986.
• Kundrotas M., Lietuva tautininkų epochoje: tarp autoritarinės diktatūros ir konsoliduotos demokratijos, ,,Istorija” 2010, nr 3.
• Kulesza W.T., Direct Democracy Institutions in Authoritarian States in Pre-War Europe, ,,Miscellanea Historico-Iuridica” 2016, nr 2.
• Lietuvos Valstybes Tarybos protokolai, red. A. Eidintas, R. Lopata, Mokslas, Vilnius 1991.
• Łossowski P., Kraje bałtyckie na drodze od demokracji parlamentarnej do dyktatury (1918–1934), Ossolineum, Wrocław 1972.
• Maculevičius S., Baltrušiene D., Znajomość z Litwą. Księga tysiąclecia, t. I: Państwo, Kraštotvarka, Kaunas 1999.
• Maksimaitis M., Lietuvos prezidento konstitucinio statuso raida 1918–1940. Prezidentas valstybinės valdžios institucijų sistemoje, Mes, Vilnius 2011.
• Maksimaitis M., Lietuvos valstybės konstitucijų istorija: XX a. pirmoji pusė. Monografija, Justitia, Vilnius 2005.
• Maksimaitis M., Mažasis seimas – ryškus epizodas Lietuvos parlamentarizmo raidoje, ,,Jurisprudencija” 2000, nr 9.
• Merkelis A., Antanas Smetona. Jo visuomeninė, kultūrinė ir politinė veikla, Vyčio paramos fondas, New York 1964.
• Mitkiewicz L., Wspomnienia kowieńskie 1938–1939, Bellona, Warszawa 1990.
• Nowacka E., Współczesna myśl polityczna, Oficyna Wydawnicza Text, Kraków 2003.
• Ochmański J., Historia Litwy, Ossolineum, Wrocław 1990.
• Paruch W., Autorytaryzm w Europie XX wieku. Zarys analizy politologicznej cech systemu politycznego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K” 2009, vol. XVI, nr 1.
• Pirmosios mūsų valstybės konstitucijos: keliai ir takeliai, Lietuvos konstitucinė teisė: raida, institucijos, teisių apsauga, savivalda, red. M. Maksimaitis, E. Jarašiūnas, T. Birmontienė, Mykolo Romerio Universitetas, Vilnius 2007.
• Redslob R., Le regime parlamentaire, Marcel Giard, Paris 1924.
• Truska L., Antanas Smetona ir jo laikai, Valstybinis Leidybos Centras, Vilnius 1996.
• Vaičenonis J., Lietuvos prezidentai (Mažieji pasakojimai apie Lietuvą), Šviesa, Kaunas 2007.
• Wisner H., Litwa. Dzieje państwa i narodu, Mada, Warszawa 1999.
• Zakrzewski A.B., Wstęp, [w:] Konstytucja Litwy, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2021.19