Aspiracje a ocena ryzyka i wybór

• Authors: Joanna Sokołowska , Krzysztof Ducal , Karolina Chlebowska
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem prezentowanych badań było: (1) sprawdzenie, czy ocena i akceptacja ryzyka to dwa niezależne procesy psychologiczne oraz (2) jaki wpływ na oba procesy ma poziom aspiracji. Sprawdzano, czy oceny ryzyka są niezależne, a wybory zależne od aspiracji. W Eksperymencie 1, 72 pracownikom fi rmy high-tech prezentowano pakiety akcyjne. Poziom aspiracji, zdefi niowany jako procentowy zysk z inwestycji, był narzucony przez instrukcję. W Eksperymencie 2, 93 uczestnikom turniejów brydżowych prezentowano rozkłady kart oraz pary możliwych kontraktów, z których pierwszy dawał pewną niższą, a drugi niepewną wyższą wygraną. Poziom aspiracji, narzucany przez instrukcję, odnosił się do liczby punktów IMP w rozgrywce knock-out. W obu eksperymentach zastosowano schemat porównań międzygrupowych dla dwóch poziomów aspiracji. Respondenci oceniali ryzyko prezentowanych opcji i wybierali jedną z nich. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że oceny ryzyka były takie same, niezależnie od poziomu aspiracji, natomiast wybory respondentów były różne, przy różnym poziomie aspiracji. Jest to zgodne z tezą, że ocena i akceptacja ryzyka to dwa niezależne procesy psychologiczne.

Keywords

ryzyko; wybory ryzykowne; postawy wobec ryzyka; aspiracje.

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Decyzje
• Year: 2012
• Issue: 17
• Pages: 65-86

Dates

published

2013-06-15

Contributors

author

Joanna Sokołowska

• Instytut Psychologii PAN

author

Krzysztof Ducal

author

Karolina Chlebowska

References

• Ali, M.M. 1977. Probability and utility estimates for racetrack bettors. „Journal of Political Economy” 85 (4): 801-815.
• Audia, P.G., Greve, H.R. 2006. Less likely to fail: low performance, fi rm size, and factory expansion in the shipbuilding industry. „Management Science” 52(1): 83-94.
• Bell, D.E. 1995. Risk, return, and utility. „Management Science” 41: 23-30.
• Bell, D.E. 1988. One-switch utility functions and measures of risk. „Management Science” 34: 1416-1424.
• Bowman, E.H. 1982. Risk seeking by troubled fi rms. „Sloan Management Review” 23(4): 33-42.
• Coombs, C.H. 1975. Portfolio theory and the measurement of risk. W: M.F. Kaplan, S. Schwartz (red.). Human Judgment and decision process. New York: Academic Press.
• Fiegenbaum, A. 1990. Prospect theory and the risk-return association. „Journal of Economic Behaviorand Organization” 14: 187-203.
• Fiegenbaum, A., Thomas, H. 1988. Attitudes toward risk and the risk-return paradox: Prospect theory explanations. „Academy of Management Journal” 31: 85-106.
• Friedman, M., Savage, J.L. 1948. The utility analysis of choice involving risk. „Journal of Political Economy” 56: 279-304.
• Grifi th, R.M. 1949. Odds adjustments by American horse-race bettors. „The American Journal of Psychology: 62(2): 290-294.
• Greve, H.R. 1988. Performance, aspirations, and risky organizational change. „Administrative Science Quarterly” 44: 58-86.
• Jia, J., Dyer, J.S., Butler, J.C. 1999. Measure of perceived risk. „Management Science” 45(4): 519-532.
• Jia, J., Dyer, J.S. 1996. A standard measure of risk and risk-value models. „Management Science” 42: 1691-1705.
• Johnson, J. G., Wilke, A., Weber, E.U. 2004. Beyond a trait view of risk-taking: A domain-specific scale measuring risk perceptions, expected benefi ts, and perceived-risk attitude in German-speakingpopulations. „Polish Psychological Bulletin” 35: 153-163.
• Kahneman D., Tversky A. 1979. Prospect theory: An analysis of decision under risk. „Econometrica” 47: 263-291.
• Keller, L.R, Sarin, R.K., Weber, M. 1986. Empirical investigation of some properties of the perceived riskiness of gambles. „Organizational Behavior and Human Decision Process” 38: 114-130.
• Lehner, J.M. 2000. Shifts of reference points for framing of strategic decisions and changing riskreturn association. „Management Science” 46: 63-76.
• Lichtenstein, S., Slovic, P. 1973. Response-induced reversals of preference in gambling: an extended replication in Las Vegas. „Journal of Experimental Psychology” 101 (1): 16-20.
• Lopes L.L. 1990. Re-modeling risk aversion: A comparison of Bernoullian and rank dependent value approaches. W: G.M. von Fuerstenberg (ed.). Acting under uncertainty: Multidisciplinaryconceptions, Boston: Kluwer, 267-299.
• Lopes L.L. 1987. Between hope and fear: The psychology of risk. „Advances in Experimental Social Psychology” 20: 255-295.
• Lopes L.L. 1984. Risk and distributional inequality. „Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance” 10: 465-485.
• Lopes, L.L., Oden, G.C. 1999. The role of aspiration level in risky choice: a comparison of cumulative prospect theory and SP/A theory. „Journal of Mathematical Psychology” 43: 286-313.
• March, J.G., Shapira, Z. 1992. Variable risk preferences and the focus of attention. „Psychological Review” 99: 172-183.
• March, J.G., Shapira, Z. 1987. Managerial perspective on risk and risk taking. „Management Science” 33: 1404-1418.
• Markowitz, H. 1959. Portfolio Selection. New York: Wiley.
• Markowitz, H. 1952. The utility of wealth. „Journal of Political Economy” 60 (2): 151-158.
• Mellers, B.A., Schwartz, A., Weber E.U. 1997. Do risk attitudes refl ect in the eye of the beholder? W: A.A.J. Marley (red.) Choice, Decision, and Measurement. NJ: Lawrence Erlbaum: Hillsdale, s. 57-71.
• Miller, K.D., Bromiley, P. 1990. Strategic risk and corporate performance: An analysis of alternative risk measures. „Academy of Management Journal” 4: 756-779.
• Miller, K.D., Chen, W.R. 2004. Variale organizational risk preferences: tests of the March-Shapira model. „Academy of Management Journal” 47: 105-115.
• McGlothlin, W.H. Stability of Choices Among Uncertain Alternatives. „American Journal of Psychology” 69: 604-15.
• Payne, J.W. 1975. Relation of perceived risk to preferences among gambles. „Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance” 104: 86-94.
• Quiggin, J. 1982. A theory of anticipated utility. „Journal of Economic Behavior and Organization” 3: 324-345.
• Rosetti, R.N. 1965. Gambling and rationality. „Journal of Political Economy” 73 (6): 595-607.
• Sarin, R.K., Weber, M. 1993. Risk-value models. „European Journal of Operational Research” 70: 135-149.
• Shapira, Z. 1994. Risk Taking: A managerial perspective. New York: Russell Sage Foundation.
• Sokołowska, J. 2006. Risk Perception and Acceptance: One Process or Two? „Experimental Psychology” 53 (4): 247-259.
• Sokołowska, J., Pohorille, A. 2000. Models of Risk and Choice: Challenge or danger. „Acta Psychologica” 104: 339-369.
• Sokołowska, J., Tyszka, T. 1995. Perception and acceptance of technological and environmental hazards. „Risk Analysis” 15: 733-743.
• Tversky A., Kahneman, D. 1992. Advances in prospect theory: Cumulaative representation of uncertainty. „Journal of Risk and Uncertainty” 5: 297-323.
• Weber, E.U., & Millman, R. 1997. Perceived risk attitudes: Relating risk perception to risky choice. „Management Science” 43: 122-143.
• Weber, E.U., & Hsse, C.K. 1998. Cross-cultural differences in risk perception but cross-cultural similarities in risk attitudes toward risk. „Management Science” 44: 1205-1217.
• Weber, E.U., Anderson, C., & Birnbaum, M.H. 1992. A theory of perceived risk and attractiveness. „Organizational Behavior and Human Decision Processes” 52: 492-523.
• Weber, E.U., Bottom, W.P. 1989. Axiomatic measures of perceived risk: some tests and extensions. „Journal of Behavioral Decision Making” 2: 113-131.
• Wiesman, R.M., Broomiley. 1996. Toward a model of risk in declining organizations: An experimental examination of risk, performance, and decline. „Organizational Science” 7: 524-543.