Law Enforcement, the Judiciary and Intimate Partner Violence against the Elderly in Court Files

• Authors: Małgorzata Halicka , Jerzy Halicki , Emilia Kramkowska , Anna Szafranek

Title variants

PL

Wymiar sprawiedliwości i organy ścigania wobec przemocy w małżeństwach ludzi starych w świetle akt sądowych

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The problem of violence against the elderly, especially in the context of law enforcement institutions, has so far been poorly studied. Insufficient knowledge of the subject suggest further research. This need was noticed by the authors of this work, leading to an attempt to take a closer look at the problem and perform preliminary research. The article is based on an analysis of the documents from the District Court in Białystok performed as part of the international project: Mind the Gap. Selected aspects presented in the text are an overview of the information gathered during the analysis of 70 case files concerning intimate partner violence against women aged 60 or more. The victim of intimate partner violence is usually the perpetrator’s wife, who suffers from various health problems and cohabits with the perpetrator. She usually experiences emotional, physical and financial abuse, from a drunk husband. Alcohol addiction has a significant influence on the appearance and persistence of violence. Nevertheless, elderly women are unwilling to turn to any institution for help, call the police, or go to court. On the other hand, law enforcement agencies do not possess tools suited to the specifics of elderly victims. The ageing of Polish society requires a revision of current solutions in the legal system and social aid, in order to adapt them to the needs of the growing population of elderly citizens.

PL

Problematyka przemocy wobec ludzi starych, zwłaszcza w kontekście funkcjonowania instytucji wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania, jest słabo rozpoznana. Niedostateczna wiedza na ten temat skłania do eksploracji tego zjawiska. Treści prezentowane w artykule są wynikiem analizy dokumentów Sądu Rejonowego w Białymstoku, prowadzonej w roku 2012 w ramach międzynarodowego projektu Mind the Gap. Podstawę analizy stanowi 70 akt spraw sądowych dotyczących przemocy stosowanej w związku małżeńskim/partnerskim wobec kobiet w wieku 60 i więcej lat. Ofiarą przemocy w takim związku jest najczęściej żona, u której występują problemy zdrowotne i która mieszka ze sprawcą. Najczęściej doznaje przemocy emocjonalnej, fizycznej i ekonomicznej ze strony nietrzeźwego męża. Problem uzależnienia od alkoholu męża-sprawcy przemocy jest czynnikiem silnie oddziałującym na doświadczanie przez żonę/partnerkę przemocy wieloletniej. Mimo to starsze kobiety niechętnie zwracają się po pomoc do instytucji, niechętnie wzywają policję, także niechętnie idą ze sprawą do sądu. Z drugiej strony organy ścigania i wymiar sprawiedliwości nie dysponują odpowiednimi narzędziami, które byłyby dostosowane do specyfiki wieku, tj. osoby starszej doznającej przemocy. Ze względu na proces starzenia się społeczeństwa polskiego niezbędna jest rewizja istniejących rozwiązań obowiązujących w systemie prawnym, a także w systemie pomocy społecznej, celem dostosowania ich do potrzeb coraz liczniejszej grupy starszych wiekiem obywateli naszego kraju.

Keywords

EN

the elderly; violence; the judiciary

PL

ludzie starzy; przemoc; organy ścigania

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2015
• Issue: 2(217)
• Pages: 195-214

Contributors

author

Małgorzata Halicka

• Uniwersytet w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 14, 15-097 Białystok

author

Jerzy Halicki

• Uniwersytet w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 14, 15-097 Białystok

author

Emilia Kramkowska

• Uniwersytet w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 14, 15-097 Białystok

author

Anna Szafranek

• Uniwersytet w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 14, 15-097 Białystok

References

• Amesberger, Helga, Birgitt Haller and Olga Toto. 2013. A Sumary of law enforcement file analysis from Austria, Germany, Hungary, Poland, Potrtugal and the UK. Vienna. Online: http://www.ipvow.org/images/ipvow/manuals/International_Summary_case_file_analysis_engl_final.pdf Access date: 26.03.2015.
• Badura-Madej, Wanda and Dobrzyńska-Mesterhazy, Agnieszka. 2000. Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Baumann, Katarzyna. 2006. Osoby w okresie późnej dorosłości jako ofiary nadużyć. Gerontologia Polska 14–3: 119–124.
• Binczycka-Anholcer, Marzena. 1997. Medyczne i kryminologiczne aspekty przemocy wobec osób starych. In: B. Hołyst (ed.). Przemoc w życiu codziennym. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, p. 144–161.
• Błędowski, Piotr. 2012a. Sytuacja materialna osób starszych, In: M. Mossakowska, A. Więcek and P. Błędowski (ed.). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne, p. 393–406.
• Błędowski, Piotr. 2012b. Starzenie się jako problem społeczny. Perspektywy demograficznego starzenia się ludności Polski do roku 2035, In: M. Mossakowska, A. Więcek and P. Błędowski (ed.). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne, p. 11–23.
• Bond, John B., Roland L. Penner and Penny Yellen. 1995. Perceived Effectiveness of Legislation Concerning Abuse of the Elderly: A Survey of Professionals in Canada and the United States. Canadian Journal on Ageing 14–2: 118–135.
• Collins, Randall. 1971. Functional and conflict theories of educational stratification. “American Sociological Review” Vol. 36 (December): 1002–1019. Online: http://prima.uwb.edu.pl:2112/ehost/detail/detail?vid=24&sid=9c0da719-c58f-4fbd-9628-36c5515e5ff6%40sessionmgr4005&hid=4112&bdata=Jmxhbmc9c- Gwmc2l0ZT1laG9zdC1saXZl#db=hus&AN=520647487 Access date: 26.02.2015.
• Collins, Randall. 2006. Konfliktowa teoria stratyfikacji (trans.) Przemysław Sadura. In: A. Jasińska-Kania, L. M. Nijakowski, J. Szacki and M. Ziółkowski (ed.). Współczesne teorie socjologiczne. Tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, p. 482–501.
• Collins, Randall. 2007. Violence. Princeton University Press. Online: http://press.princeton.edu/chapters/s8547.pdf Access date: 27.02.215.
• Collins, Randall. 2011. Łańcuchy rytuałów interakcyjnych. Kraków: Nomos.
• Czekanowski, Piotr. 2012. Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce. Perspektywa socjologii starości. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Dubas, Elżbieta. 2000. Edukacja dorosłych w sytuacji samotności i osamotnienia. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Frąckiewicz, Lucyna. 2008. Potrzeby społeczne starzejącego się społeczeństwa. In: Biuletyn Rządowej Rady Ludnościowej. 53: 26–39. Online: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/bip/BIP_rrl_biuletyn53.pdf Access date: 20.07.2012 r.
• Halicka, Małgorzata. 1997. Nadużycia i zaniedbania wobec osób starszych. In: M. Malikowski (ed.). Problemy społeczne w okresie zmian systemowych w Polsce. Materiały z Konferencji Naukowej, Rzeszów 9-10 maja 1997 roku. Rzeszów: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, p. 405-410.
• Halicka, Małgorzata and Jerzy Halicki. 2010. Przemoc wobec ludzi starych jako przedmiot badań. In: M. Halicka and J. Halicki (ed.). Przemoc wobec ludzi starych. Na przykładzie badań środowiskowych w województwie podlaskim. Białystok: Temida2, p. 19–44.
• Halicka, Małgorzata, Jerzy Halicki and Przemysław Ślusarczyk. 2012. Przemoc w stosunku do osób starszych. In: M. Mossakowska, A. Więcek and P. Błędowski (ed.). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia, p. 495–509.
• Halicki, Jerzy. 2010. Obrazy starości rysowane przeżyciami seniorów. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Leszczyńska-Rejchert, Anna. 2007. Człowiek starszych i jego wspomaganie – w stronę pedagogiki starości. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
• Mazur, Jadwiga. 2002. Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Mossakowska, Małgorzata, Andrzej Więcek and Piotr Błędowski (ed.). 2012. Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
• Mucha, Janusz and Łukasz Krzyżowski. 2011. Starzenie się w warunkach dynamicznej zmiany. Perspektywa „biegu życia”. Wprowadzenie. In: J. Mucha and Ł. Krzyżowski (ed.). Ku socjologii starości. Starzenie się w biegu życia jednostki. Kraków: Wydawnictwo AGH, p. 5–25.
• Nägele, Barbara, Urte Böhm, Thomas Görgen, Olga Tóth and Others. 2010. Intimate Partner Violence against Older Women – Summary Report. Summary of a research project carried out in Austria, Germany, Hungary, Poland, Portugal and United Kingdom. Online: http://www.ipvow.org/images/ipvow/reports/summary_report_ final.pdf Access date: 26.02.2015.
• Nowakowska, Urszula, Alicja Kępka, Weronika Chańska and Sylwia Kuczyńska. 2005. Przemoc w rodzinie a wymiar sprawiedliwości. Warszawa: Fundacja Centrum Praw Kobiet.
• Orzechowska, Grażyna. 2002. Człowiek stary ofiara przemocy w rodzinie. Rocznik Andragogiczny 101–107.
• Parsons, Talcott and Edward A. Shils. 1952. Values, Motives and System of Action. In: T. Parsons and E. Shils (eds.). Toward a General Theory of Action. Cambridge MA: Harvard University Press.
• Parsons, Talcott. 1972. Szkice z teorii socjologicznej, (trans.) Alina Bentkowska. Warszawa: PWN.
• Parsons, Talcott. 1991. The social system. With a New Preface by Bryan S.Turner. London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Perek-Białas, Jolanta and Barbara Worek. 2005. Zabezpieczenie się na starość jako warunek aktywnej starości. In: J. Perek-Białas (ed.). Aktywne starzenie, aktywna starość. Kraków: Wydawnictwo Ureus, p. 25–40.
• Pędich, Wojciech. 2002. Regionalne zróżnicowanie sytuacji ludzi starych na wsi. In: B. Synak (ed.). Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, p. 231–285.
• Pospiszyl, Irena. 1994. Przemoc w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna.
• Oblicza przemocy wobec starszych kobiet – raport z badań. Praca Socjalna 2012: 5.
• Rembowski, Józef. 1984. Psychologiczne problemy starzenia się człowieka. Warszawa: PWN.
• Rode, Danuta. 2003. Przemoc wewnątrzmałżeńska – przejawy i psychospołeczne uwarunkowania. In: G. Poraj and J. Rostowski (eds.). Zagrożenia życia rodzinnego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, p. 180–191.
• Rudnicka-Drożak, Ewa and Maciej Latalski. 2006. Rodzaje przemocy wobec kobiet po 65 roku życia. In: J. T. Kowaleski and P. Szukalski (eds.). Starość i starzenie się jako doświadczenie jednostek i zbiorowości ludzkich. Łódź: Uniwersytet Łódzki, p. 186–189.
• Rudnicka-Drożak, Ewa and Maciej Latalski. 2006. Zjawisko przemocy wobec osób starszych powyżej 65 r.ż. mieszkańców rejonów wiejskich woj. Lubelskiego w porównaniu do rejonów miejskich. „Problemy Higieny Epidemiologii” 87: 147. (su- plement)
• Spinelli, Donatella, E. Faroni and Giovanni Castellini. (1998). The „personality” of the glaucomatous patient: Preliminary results. Acta Ophthalmologica Scandinavica 76: 53–54.
• Staręga, Adrianna. 2003. Przemoc wobec osób starszych. „Niebieska Linia” Dwu- miesięcznik poświecony problematyce przemocy. 5/28. Online: http://www.pismo. niebieskalinia.pl/index.php?id=143 Access date: 6.08.2012.
• Steuden, Stanisława. 2011. Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: PWN.
• Synak, Brunon (ed.). 2002. Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Sygit, Ewa and Roman Ossowski. 2008. Przemoc wobec osób starszych ze względu na ich wiek, płeć i wykształcenie. Gerontologia Polska 16–3: 163–168.
• Szacki, Jerzy. 2003. Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe. Warszawa: WNPWN.
• Tobiasz-Adamczyk, Beata (ed.). 2009. Przemoc wobec osób starszych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Tokarz, Beata. 2005. Postawy wobec starości i ludzi starszych. In: B. Tokarz (ed.). Stop dyskryminacji ze względu na wiek. Co wiemy o dyskryminacji ze względu na wiek. Głos ekspertów, doświadczenia osób starszych. Warszawa: Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, p. 10 – 19. Online: http://www.zysk50plus.pl/storage/fck/file/stop_publikacja.pdf Access date: 02.05.2012.
• Trafiałek, Elżbieta. 2008. Polska starość. Niebieska Linia 4–57: 3–7.
• Trafiałek, Elżbieta. 2006. Starzenie się i starość. Wybór tekstów z gerontologii społecznej. Kielce: Wydawnictwo Uczelniane Wszechnica Świętokrzyska.
• Twardowska-Rajewska, Jolanta and Joanna Rajewska-de Mezer. 2005. Nadużycia wobec seniorów w ich rodzinach. In: M. Binczycka-Anholcer (ed.). Przemoc i agresja jako problem zdrowia publicznego. Warszawa: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej, p. 446–458.
• Ustawa z d. 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. (Dz. U. 2004 Nr 64, poz. 593, z późn. zm).
• Ustawa z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. (Dz. U. 2005 Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.).
• Walsh, Christine A., Gabrielle D’Aoust and Kate Beamer. 2012. Przemoc i mobbing wobec osób starszych: badanie powiązań teoretycznych i empirycznych. In: C. P. Monks, I. Coyne (ed.). Przemoc i mobbing w szkole, w domu, w miejscu pracy (trans.) Guzowska, Małgorzata. (ed. of the polish version: M. GamianWilk). Warszawa: WNPWN, p. 201–223.
• Wawrzyniak, Joanna. 2007. Przemoc w starości. In: Joanna Wawrzyniak (ed.). Socjologiczne i psychologiczne aspekty przemocy. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, p. 265–274.
• Weber, Max. 2002. Gospodarka i społeczeństwo. (trans.) Dorota Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wojszel, Zyta Beata. 2009. Geriatryczne zespoły niesprawności i usługi opiekuńcze w późnej starości. Analiza wielowymiarowa na przykładzie wybranych środowisk województwa podlaskiego. Białystok: Trans Humana.
• Wizner, Barbara. Anna Skalska, Alicja Klich-Rączka, Karolina Piotrowicz and Tomasz Grodzicki. 2012. Ocena stanu funkcjonalnego u osób w starszym wieku. In: M. Mossakowska, A. Więcek and P. Błędowski (eds.). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne, p. 81–94.