Rytuał religijny a kwestia różnorodności kulturowej

• Authors: Sroczyńska Maria
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rytuał religijny, ze względu na swoje odniesienie do sacrum, pozostaje w centrum każdej kultury. Przy całej złożoności interpretacji pojęcia różnorodności kulturowej może być ona rozpatrywana jako cecha konstytutywna społeczeństwa - co zakłada istnienie dominującej większości i grup mniejszościowych - lub jako cecha atrybutywna (wielokulturowośc), łącząca się z możliwością budowania tożsamości, zgodnie z zasadą wolności i równości kultur. W artykule podjęto próbę przedstawienia problematyki znaczenia rytuałów religijnych dla nowoczesnego i ponowoczesnego porządku kulturowego, z uwzględnieniem wybranych perspektyw badawczych: dramamturgicznej, funkcjonalnej i komunikacyjnej.

Keywords

PL

rytuał religijny; różnorodność kulturowa; porządek wielokulturowy; perspektywa dramaturgiczna; perspektywa funkcjonalna; optyka komunikacyjna

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
• Year: 2014
• Issue: 9
• Pages: 80-93

Dates

published

2014

Contributors

author

Sroczyńska Maria

References

• Adamczuk L., Firlit E., Zdaniewicz W., (red.), (2013) Postawy społeczno-religijne Polaków 1991-2012, ISKK SAC, Warszawa.
• Baniak J., (2007) Desakralizacja kultu religijnego i świąt religijnych w Polsce. Studium socjologiczne, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Baniak J., (1992) Istota, funkcje i ewolucja rytuału religijnego, "Studia Socjologiczne" 1-2: 91-111.
• Bauman Z., (2003) Razem osobno, tłum. T. Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Bauman Z., (1994) Ponowoczesne wzory osobowe, w: tenże, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa, 7-39.
• Bellah R.N., (2003) The Ritual Roots of Society and Culture, w: M. Dillon (red.), Handbook of the Sociology of Religion, Cambridge University Press, Cambridge, 31-44.
• Berger P.L., (1998) Zaproszenie do socjologii, tłum. J. Stawiński, PWN, Warszawa.
• Ciupak E., (1990) Polimorfizm kulturowy religii i religijności, "Przegląd Humanistyczny" 8/9: 33-47.
• Collins R., (2011) Łańcuchy rytuałów interakcyjnych, tłum. K. Suwada, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Durkheim E., (1990) Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, tłum. A. Zadrożyńska, PWN, Warszawa.
• Dziadzia B., Kasperek A., (2006) La Pologne matyre w niewidzialnej dłoni Adama Smitha. Refleksje wokół powstania kapitalizmu w Polsce współczesnej, "Kultura i Edukacja", 2-3: 78-95.
• Egley S., Sullivan D., (2010) Religion, Migration and European Identity, w: I. Borowik, M. Zawiła (red.) Religious and Identities in Transition, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków, s. 273-304.
• Eliade M., (1999) Scarum i profaum, O istocie religijności, tłum. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Filipiak M., Rajewski M., (red.) (2006) Rytuał. Przeszłość i teraźniejszość, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Geertz C., (2005) Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M.M. Piechaczek, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Grzymała-Kazłowska A., (2012) Paradoksy polskiej tolerancji. Postawy wobec mniejszości i imigrantów w Polsce na tle Europy, w: A. Jasińska-Kania (red.), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 130-164.
• Hannerz U., (2005) Siedem argumentów na rzecz różnorodności, w: Sztompka P., Kucia M., (red.), Socjologia. Lektury, Wydawnictwo Znak, Kraków, s. 708-715.
• Hervieu-Leger D., (1999) Religia jako pamięć, tłum. M. Bielawska, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Huntington S.P., (2001) Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, tłum. H. Jankowska, Muza S.A., Warszawa.
• James W., (2001) Doświadczenie religijne, tłum. J. Hempel, Kraków, Zakład Wydawniczy Nomos.
• Kołakowski L., (1984) Odwet sacrum w kulturze świeckiej, w: tenże, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Aneks, Londyn, s. 165-173.
• Kołakowski L., (2011) Kościół w krainie wolności. O Janie Pawle II, Kościele i chrześcijaństwie, wybór i układ Z. Mentzel, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Luckmann T., (1996) Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym społeczeństwie, tłum. L. Bluszcz, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Malinowski B., (1990) Mit, magia, religia, w: Dzieła, t. 7, PWN, Warszawa.
• Mariański J., (2013) Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Mariański J., (2010) Religie w społeczeństwie ponowoczesnym. Studium socjologiczne, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Merton R.K., (1982) Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska i J. Werenstein-Żuławski, PWN, Warszawa.
• Mielicka H., (2006) Antropologia świąt i świętowania, Akademia Świętokrzyska, Kielce.
• Mielicka-Pawłowska H., (2012) Obyczajowość religijna Polaków, w: Firlit E., Hainz M., Libiszowska-Żółtkowska M., Pickel G., Pollack D., (red.), Pomiędzy sekularyzacją i religijnym ożywieniem. Podobieństwa i różnice w przemianach religijnych w Polsce i w Niemczech, Akademia IGNATIANUM, Wydawnictwo WAM, Kraków, s. 383-402.
• Modood T., (2014) Multikulturalizm, tłum. I. Kołbon, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Ponzań.
• Niżnik J., (1985) Symbole a adaptacja kulturowa, Centralny Ośrodek Metodyki i Upowszechniania Kultury, Warszawa.
• Olejnik M., Boniecki A., (2011) Zakaz i kropka, http://tygodnik.onet.pl/30,0,72022, 1, artykuł, z dn. 20.12.2011, 1-9.
• Parsons T., (1969) Struktura społeczna a osobowość, tłum. M. Tabin, PWE, Warszawa.
• Pickel G., (2012), Religie Niemiec, Polski i Europy w porównaniu. Empiryczny test teorii socjologii religii, w: Firlit E., Hainz M., Libiszowska-Żółtkowska M., Pickel G., Pollack D., (red.), Pomiędzy sekularyzacją i religijnym ożywieniem, Akademia IGNATIANUM, Wydawnictwo WAM, Kraków, s. 135-152.
• Piwowarczyk B., (1992) Odczytać Kołakowskiego. Problem Boga, człowieka, religii, Kościoła..., Edycja Paulińska, Częstochowa.
• Piwowarski W., (1996) Socjologia religii, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.
• Piwowarski W., (1983) Socjologia rytuału religijnego. Zarys problematyki, "Roczniki nauk społęcznych KUL" t. XI, z. 1: 5-85.
• Pollack D., Muller O., Pickel G., (red.) (2012) The Social Significance of Religion in the Enlarged Europe: Secularization, Individualization and Pluralization, Ashgate, Farnham/Burlington.
• Rappaport R.A., (2007) Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, tłum. A. Musiał, T. Sikora, A. Szyjewski, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Rothenbuhler E.W., (2003) Komunikacja rytualna. Od rozmowy codziennej do ceremonii medialnej, tłum. J. Barański, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Sadowski A., (2006) Wielokulturowe społeczeństwa regionalne (jako pożądany kierunek przeobrażeń społeczności lokalnych i regionalnych w Polsce), w: Jałowiecki B., Łukowski W., (red.) Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Wydawnictwo Academica, Warszawa, s. 129-144.
• Sroczyńska M., (2013a) Rytuały w młodzieżowym świecie. Studium socjologiczne, Wydawnictwo FALL, Kraków.
• Sroczyńska M., (2013b) Rytuał w perspektywie metodologicznej badań społecznych, "Pedagogika. Badania. Dyskusje. Otwarcia", z. 2 (Specyfika pomiaru w badanich społecznych), s. 85-100.
• Szafrański A.A., (2000) "Nowa antropologia" wobec dawniejszych koncepcji religii i magii, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Szczepański M.S., (2006) Tożsamość europejska i lokalne rewindykacje, w: Jałowiecki B., Łukowski W., (red.), Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Wydawnictwo Academica, Warszawa, s. 39-56.
• Świątkiewicz W., (2009) Praktyki religijne w kulturowych kostiumach, w: Zaręba S.H. (red.), Socjologia życia religijnego w Polsce, UKSW, Warszawa, s. 209-234.
• Świątkiewicz W., (2012) Religijne praktyki i zwyczaje w pejzazu kultury polskiej rodziny, w: Borowik I., (red.) W poszukiwaniu ciągłości i zmiany. Religia w perspektywie socjologicznej, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków, s. 263-287.
• Tibi B., (1997) Fundamentalizm religijny, tłum. J. Danecki, PIW, Warszawa.
• Znaniecki F., (1974) Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, PWN, Warszawa.

Notes

PL

Artykuł 6. z numeru 9.