„Skarb duszny, nad złoto i kamienie drogie kosztowniejszy”. Z dziejów pewnej książki

• Authors: Korzo Margarita A.

Title variants

EN

“Skarb duszny, nad złoto i kamienie drogie kosztowniejszy” (“A soul treasure, costlier than gold and precious stones”). From a Story of a Book

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji łacińskiego źródła polskiego druku dewocyjnego „Skarb duszny, nad złoto i kamienie drogie kosztowniejszy” oraz historii jego przekładów, dokonywanych przez wyznawców prawosławia w Rzeczypospolitej. Było to tłumaczenie pracy jezuity Franciszka Costera, ułożonej około 1576–1577 r. na potrzeby Sodalicji Mariańskiej kolegium Towarzystwa Jezusowego w Kolonii i tłoczonej wielokrotnie na przełomie XVI i XVII w. pod różnymi tytułami („Bulla super forma iuramenti professionis fidei”, „Thesaurus Piarum”, „Piarum et christianarum Institutionum libri tres”, „Libellus Sodalitatis”), ze wskazaniem autorstwa Costera albo anonimowo. „Skarb duszny”, wydrukowany w krakowskiej oficynie Andrzeja Piotrkowczyka (1582, 1594), został dwukrotnie przetłumaczony na tzw. prostą mowę i wydrukowany jako rodzaj prawosławnej księgi religijnej – o treści mieszanej, biblijno-liturgicznej – wileńskiego bractwa prawosławnego w drugiej połowie lat trzydziestych lub na początku lat czterdziestych XVII w. (fragment zachęcający do częstej spowiedzi) oraz jako druk samodzielny pod tytułem „Nauka o tajnie s. pokajanija” (Kijów 1671). Na przełomie XVII i XVIII w. tłumaczenie „Skarbu dusznego” na „prostą mowę” rozprzestrzeniało się na ziemiach ukraińskich również w odpisach rękopiśmiennych.

EN

The article is an attempt at reconstructing the Latin source of the Polish devotional print “Skarb duszny, nad złoto i kamienie drogie kosztowniejszy (A Soul Treasure, Costlier than Gold and Precious Stones)” and the history of its translations done by the Orthodox Church followers in the Polish-Lithuanian Commonwelth. It was a translation of a work by a Jesuit Franciszek Coster composed about 1576–1577 to serve the Sodality of Our Lady, College Society of Jesus in Cologne, and printed at the turn of 16th and 17th c. under various titles (“Bulla super forma iuramenti professionis fidei,” “Thesaurus piarum,” “Piarum et christianarum Institutionum libri tres,” “Libellus Sodalitatis”), indicating Coster as its author or anonymously. A Soul Treasure [...], launched in Cracow in Andrzej Piotrkowczyk’s publishing house (1582, 1594), was twice translated into so called simple language and printed in Vilnius Orthodox Brotherhood as a kind of biblical-liturgical Orthodox book, either in the second half of the 1630s or at the beginning of 1640s (a fragment urging to frequent confession), and as a separate print “Nauka o tayne svatovo pokayania (A Study of Mysterious Holy Confession)” (Kiev 1671). At the turn of 17th and 18th c. translation of “A Soul Treasure [...]” into simple language widespread in Ukraine also in handwritten transcripts.

Keywords

EN

“Skarb duszny... [A Soul Treasure...]"; Franciszek Coster; "A Study of Mysterious Holy Confession"

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2017
• Volume: 108
• Issue: 3
• Pages: 41-50

Dates

printed

2017-09-14

Contributors

author

Korzo Margarita A.

• Institute of Philosophy of the Russian Academy of Sciences, Moscow

Identifiers

ISSN

0031-0514