Ekonomiczno-społeczne uwarunkowania efektywności procesów dostosowania struktur samorządowych do zasięgu obszarów funkcjonalnych na przykładzie Krakowa początków XX wieku

• Authors: Dominika Hołuj

Title variants

EN

The Economic and Social Determinants of the Effectiveness of Local Government Structures in Adjusting to Their Functional Areas – the Example of Cracow in the Early Twentieth Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule dokonano analizy uwarunkowań przeprowadzania procesów dostosowania gminnych struktur samorządowych do wymagań rosnącego obszaru zurbanizowanego wokół Krakowa z początków XX w. W objętych badaniem źródłach historycznych poszukiwano odpowiedzi na pytanie o determinanty sukcesu tego procesu. Porównano też ówczesną i obecną sytuację samorządów tworzących obszar funkcjonalny, stwierdzając z jednej strony wyraźne analogie, z drugiej zaś pewne zróżnicowanie sytuacji z początków wieku i współczesnej. Różnice te, wynikające z występującej obecnie większej zamożności gmin ościennych, wyższego poziomu wartości tożsamości lokalnej, spektakularnych sukcesów samorządów gminnych np. w polityce inwestycyjnej czy pozyskiwaniu inwestorów strategicznych, każą sądzić, że konieczny do przeprowadzenia w przyszłości proces dostosowawczy będzie niezwykle trudny do implementacji w formie zapewniającej efektywność jego działania.

EN

This paper analyses the conditions for municipal self-government structures adjusting to the requirements of the growing urbanised area around Cracow in the early twentieth century. In the survey of historical sources, the determinants of the success of this process were sought. The then and current situations of local governments comprising the metropolitan area were also compared, with clear similarities and certain differences becoming evident. The differences arose from: the greater prosperity of neighbouring communities, a higher level of local identity, and the spectacular success of local governments such as investment policy or attracting strategic investors. All this suggests that future adjustment processes will be extremely difficult to implement in a form that will ensure their effectiveness.

Keywords

PL

obszary funkcjonalne; obszary metropolitalne; Kraków; samorząd miejski

EN

functional area; metropolitan area; Cracow; local municipality

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2014
• Issue: 5(929)
• Pages: 93-110

Contributors

author

Dominika Hołuj

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Historii Gospodarczej i Społecznej, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland

References

• Bank Danych Lokalnych, http://www.stat.gov.pl/bdl.
• Bąkowski K. [1905], Sprawa rozszerzenia granic Krakowa, odbitka z „Głosu Narodu”, Kraków.
• „Biała księga obszarów metropolitalnych” [2013], Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa.
• Bober J. i in. [2013], Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, MSAP, Kraków.
• Izdebski H. [2012], Dylematy ustawy metropolitalnej, referat wygłoszony na konferencji „Polskie metropolie – dokonania i kierunki rozwoju”, Poznań.
• „Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030” [2011], dokument przyjęty przez Radę Ministrów 13.12.2011, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Kraków. Rozszerzenie granic. 1909–1915 [1931], red. K. Rolle, nakładem Gminy Stołecznego Miasta Krakowa, Kraków.
• Kumaniecki K.W. [1912], Tymczasowe wyniki spisu ludności w Krakowie z 31 grudnia 1910 r., nakładem Gminy Miasta Krakowa, Kraków.
• „Protokół z posiedzenia Rady Gminnej w Dąbiu” z 25.02.1905.
• „Protokół z posiedzenia Rady Gminnej w Dębnikach” z 17.03.1904.
• „Protokół z posiedzenia Rady Gminnej w Ludwinowie” z 14.03.1904.
• „Protokół z posiedzenia Rady Gminnej w Łobzowie” z 26.03.1904.
• „Protokół z posiedzenia Rady Gminnej w Półwsiu Zwierzynieckim” z 28.03.1904.
• „Protokół z posiedzenia Rady Gminnej w Zakrzówku” z 20.04.1904.
• Przeorski T. [1931], Rozszerzenie granic Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa w latach 1909–1915 [w:] Kraków. Rozszerzenie granic. 1909–1915, red. K. Rolle, nakładem Gminy Stołecznego Miasta Krakowa, Kraków.
• Slack E. [2007], The Role of Metropolitan Governance [w:] Managing the Coordination of Service Delivery in Metropolitan Cities, Policy Research Working Paper 4317, The World Bank, Urban Development Unit.
• Smętkowski M., Jałowiecki B., Gorzelak G. [2008], Obszary metropolitalne w Polsce: problemy rozwojowe i delimitacja, Raporty i Analizy – Euroreg 1/2009, Warszawa.
• „Sprawozdanie Komisji Gminnej o Sprawozdaniu Wydziału Krajowego w przedmiocie połączenia gmin i obszarów dworskich do Miasta Krakowa”, Ls. 2.951/1908, Lwów, 26.10.1908.
• „Sprawozdanie Komisyi Rady Miasta Podgórza delegowanej do zbadania warunków połączenia Podgórza z Krakowem z przebiegu przeprowadzonych dotychczas pertraktacji z gminą Miasta Krakowa” [1913], nakładem Gminy Miasta Podgórza, Podgórze.
• „Sprawozdanie stenograficzne z rozpraw galicyjskiego Sejmu Krajowego 34 posiedzenia I Sesji IX Perjodu” z dnia 3.11.1908.
• „Sprawozdanie Wydziału Krajowego w przedmiocie przyłączenia sąsiednich gmin i obszarów dworskich do miasta Krakowa” (LW.95.195/1907), Lwów, 27.09.1907.
• Statystyczne Vademecum Samorządowca 2012 – Krakowski Obszar Metropolitalny [2013], Urząd Statystyczny w Krakowie, http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_malopolskie/portret_obszaru_metropolitalnego/krakowski_obszar_metropolitalny.pdf (dostęp: 19.08.2013).
• Studya do sprawy przyłączenia gmin sąsiednich do miasta Krakowa [1905], nakładem Gminy Miasta Krakowa, Kraków.
• Swianiewicz P. [2013a], Ranking gmin według wydatków na infrastrukturę techniczną w latach 2010–2012, Pismo samorządu terytorialnego „Wspólnota”, nr 21/2013 z 12 października.
• Swianiewicz P. [2013b], Ranking – Najbogatsze samorządy 2012, Pismo samorządu terytorialnego „Wspólnota”, nr 14/2013 z 6 lipca.
• „Województwo małopolskie 2012” [2012], Departament Polityki Regionalnej, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków.
• „Założenia krajowej polityki miejskiej do roku 2020” [2013], dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 16 lipca 2013 r., Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• „Zielona księga dotycząca obszarów metropolitalnych” [2012], Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa.
• Serwis statystyczny „StatKrak”, http://msip2.um.krakow.pl/statkrak/view/show/view10.asp?tab=k_lud_ stan_ruch_naturalny_v1&rok=2012&wyniki=Wyniki (dostęp: 19.08.2013).