Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2018 | Numer 24 | 193-209

Article title

Ethnos jako podstawa tożsamości kulturowej

Content

Title variants

EN
Ethnos as a Basis of Cultural Identity

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Identyfikacja z grupą etniczną lub narodową jest o tyle skomplikowanym zagadnieniem, że obejmuje szereg zjawisk decydujących o różnorodności kultur. Szczególnie istotny jest mechanizm oddzielający „swoich” od „obcych”, a więc konstytuujący wszelkie sfery aktywności, które z jednej strony są oczywistością kulturową, a z drugiej mogą być przyczyną wartościowania innych przez pryzmat tego, co jest możliwe do zaakceptowania. Stawiam tezę, że o tożsamości kulturowej decyduje ethnos, a dokładniej jego cztery elementy strukturalne : język, obyczaje, historia oraz religia. Stanowią one odrębne systemy, których porządek wynika z korelacji zachodzących na poziomie interpretacyjnym. Szczególnie ważna w tej strukturze jest religia, która zabarwia emocjonalnie pozostałe elementy wierzeniami w istnienie rzeczywistości pozaempirycznej, a sądy i przekonania obowiązujące w grupie etnicznej lub narodowej czyni podstawowymi dla ukonkretnienia tożsamości kulturowej.

Year

Issue

Pages

193-209

Physical description

Contributors

  • Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Pedagogiczny i Artystyczny Polska

References

  • Bauman Z. (1997), Glokalizacja, czyli komu globalizacja, a komu glokalizacja, „Studia Socjologiczne” 3 (146): 53-69. Bauman Z. (2000), Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, PIW, Warszawa. Berger P. L., Luckmann Th. (1983), Społeczne tworzenie rzeczywistości, przeł. i wstępem opatrzył J. Niżnik, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa. Borowiak A. (2004), Światopogląd postmodernistyczny a postulat tolerancji, [w:] Tolerancja i wielokulturowość. Wyzwania XXI wieku. A. Borowiak, P. Szarota (red.), Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”, Warszawa: 39-40. Boski P., Jarymowicz M., Malewska-Peyre H. (1992), Tożsamość a odmienność kulturowa, Instytut Psychologii PAN, Warszawa. Boski P. (1992), O byciu Polakiem w ojczyźnie i o zmianach tożsamości kulturowo-narodowej na obczyźnie, [w:] Tożsamość a odmienność kulturowa, Instytut Psychologii PAN, P. Boski, M. Jarymowicz, H. Malewska-Peyre (red.),Warszawa: 71-211. Boski P. (2009), Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, WN PWN, Warszawa. Bystroń J. St.(1995), Megalomania narodowa, Książka i Wiedza, Warszawa. Gołaszewska M. (1995), Poetyka duchowości, [ w:] Oblicza nowej duchowości, M. Gołaszewska (red.), Uniwersytet Jagielloński, Kraków: 207-213. Kwaśniewski K. (1987), Tożsamość kulturowa, [w:] Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Z. Staszczak (red.), PWN, Warszawa: 351-353. Malewska-Peyre H. (1992), Ja wśród swoich i obcych, [w:] P. Boski, M. Jarymowicz, H. Malewska-Peyre, Tożsamość a odmienność kulturowa, Instytut Psychologii PAN, Warszawa: 15-64. Mariański J. (2006), Sekularyzacja i desekularyzacja w nowoczesnym świecie, Wydawnictwo KUL, Lublin. Mariański J. (2016), Megatrendy religijne w społeczeństwach ponowoczesnych. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. Mariański J. (2017), Tożsamości religijne w społeczeństwie polskim. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. Mielicka H. (2006), Antropologia świąt i świętowania, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce. Mielicka-Pawłowska H. (2017), Duchowość ponowoczesna. Studium z zakresu socjologii jakościowej, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków. Misztal B. (2000), Teoria socjologiczna a praktyka społeczna, Wydawnictwo Universitas, Kraków. Nikitorowicz J. (2010), Grupy etniczne w wielokulturowym świecie, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot. Nowak J. (2008), Uwalnianie zbiorowej pamięci, [w:] Polska-Ukraina. Pogranicze kulturowe i etniczne, J. Kamocki, E. Berendt, M. Piotrowski, A. Spiss (red.), Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 13-30. Omyła-Rudzka M. (2018), Stosunek do innych narodów. Komunikat z badań CBOS, nr 37/2018, URL = https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_037_18.PDF [dostęp z dnia 6.06.2018]. Ortner S.B. (2003), O symbolach kardynalnych, przeł. E. Klekot, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, M. Kempy, E. Nowicka (red.), WN PWN, Warszawa: 106-116. Robotycki Cz. (1980), Tradycja i obyczaj w środowisku wiejskim, Wydawnictwo PAN, Kraków 1980. Robotycki Cz. (1998a), Ethos jako kategoria opisowa, [w:] Rozważania o tradycji i ethosie, J. Bardziej, J. Goćkowski (red.), Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków: 93-101. Robotycki Cz. (1998b), Nie wszystko jest oczywiste, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998. Roguska B. (2012), Społeczne postawy wobec wyznawców różnych religii, Komunikat z badań CBOS, nr BS/130/2012, URL = https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/K_130_128.PDF [dostęp z dnia 6.06.2018]. Roguska B. (2015), Katolik w życiu publicznym – potencjalne konflikty norm i wartości, [w:] Religijność i Kościół po śmierci Jana Pawła II, M. Grabowska (red.), Diagnozy i Opinie nr 31, CBOS, Warszawa: 128-134. Sapire E. (1978), Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje, przeł. B. Stanosz, R. Zimand, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa. Schils E. (1984), Tradycja, przeł. J. Szacki, [w:] Tradycja i nowoczesność, wybrali J. Kurczewska i J. Szacki, wstępem opatrzył J. Szacki, Czytelnik, Warszawa: 30-90. Staszczak Z. (1987), Wzór kulturowy, w: Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Z. Staszczak (red.), PWN, Warszawa-Poznań: 372-374. Stróżewski Wł. (1981), Istnienie i wartość, Wydawnictwo Znak, Kraków. Turner V. W. (2004), Liminalność i communitas, przeł.Ewa Dżurak), [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, M. Kempny, E. Nowicka (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 240-266. Turner V.W. (2006), Las symboli. Aspekty rytuałów u ludu Ndembu, przeł. A. Szyjewski, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków. Whorf B.L. (1982), Język, myśl i rzeczywistość,przeł. T. Hołówka, PIW, Warszawa. Zaręba S. (2012), Religijność młodzieży w środowisku zurbanizowanym, Oficyna Pobitno, Warszawa – Rzeszów.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-ec9efb8b-b369-4634-84de-af61e28bda71
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.