Oddział kosynierów z Bieździedzy – powstanie i działalność

• Authors: Mateusz Lechwar

Title variants

EN

The Kosynierzy Unit from Bieździedza – Beginning and Activity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Powstanie kościuszkowskie z 1794 r. było niezwykle ważnym wydarzeniem w historii Polski. Pamięć o nim, jak i o samym Tadeuszu Kościuszce wlewała w serca Polaków nadzieję na odzyskanie niepodległości. Wzrost świadomości narodowej wśród warstwy chłopskiej w Galicji, połączony z pracą społeczną (w tym także patriotyczną) księży pośród nich, owocował tworzeniem wielu formacji mających na celu podtrzymywanie ducha patriotyzmu. Oddział Kosynierów w Bieździedzy doskonale wpisuje się w ten nurt łączący w sobie idee Młodej Polski z zachętami płynącymi m.in. od bpa Józefa Sebastiana Pelczara. Wiele trudności sprawia dokładne zrekonstruowanie dziejów omawianego oddziału, czego przyczyną są nieliczne źródła pisane. Nieoceniona w takim przypadku pozostaje pamięć ludzi jak i przekazywana tradycja. Niniejszy artykuł przybliża historię powstania bieździedzkiego oddziału Kosynierów i jego losy; omawia umundurowanie i uzbrojenie oraz zaznacza, jaką dziś pełnią funkcję ci, którzy do niego należą.

EN

The Kościuszko Uprising of 1794 was extremely important in the history of Poland. The memory of it, as well as Tadeusz Kościuszko, poured into the hearts of the Poles the hope of regaining independence. The increase of national consciousness among the peasantry in Galicia combined with the social work (including patriotic one) of priests among them resulted in the creation of many formations aimed at maintaining the spirit of patriotism. Kosynierzy unit in Bieździedza perfectly fits into this trend combining the ideas of the Young Poland with the incentives flowing from Bishop Józef Sebastian Pelczar. Many difficulties are caused by the exact reconstruction of the history of the discussed unit, because of very few written sources. The memories of people as well as the tradition passed on are invaluable in this case. This article presents the history of the beginning of the Kosynierzy unit and its fate. The work also describes uniforms and armaments and indicates what role those who belong to him play today.

Keywords

PL

Bieździedza; Kosynierzy; powstanie kościuszkowskie; oddział

EN

Bieździedza; Kosynierzy; Kościuszko Uprising; unit

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 4: Historia Kościoła
• Pages: 41-53

Contributors

author

Mateusz Lechwar

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii

References

• Frančić M., Insurekcja Kościuszkowska, Kraków 1988.
• Gmitruk J, Mazurek J., Tradycja racławicka w ruchu ludowym w: Insurekcja Kościuszkowska w dziejach i tradycji, red. J. Gmitruk, A. Stawarz, Warszawa 2004, s. 81-100.
• Kargol T., Świadomość chłopów w Galicji w pierwszej połowie XIX wieku. Zarys problemu. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace Historyczne, 144” 2017, z. 2, s. 401-411.
• Kozioł-Lechowski A., Parafia Bieździedza w ciągu dziejów, Rzeszów 1997.
• Leosz Cz., Bieździedza. Wieś–Szkoła–Kosynierzy–Ochotnicza Straż Pożarna–100-lecie, Bieździedza 2005.
• Łukaszewicz W., Targowica i powstanie Kościuszkowskie, Warszawa 1953.
• Piekarska E., Tradycyjne rękodzieło ziemi kołaczyckiej, Kołaczyce 2014.
• Rawski T., Wojsko Rzeczypospolitej Obojga Narodów wobec groźby unicestwienia państwa (1793-1794), w: Insurekcja Kościuszkowska w dziejach i tradycji, red. J. Gmitruk, A. Stawarz, Warszawa 2004, s. 9-23.
• Siciński M., Wojsko powstania kościuszkowskiego, jego uzbrojenie i ubiór, w: Powstanie Kościuszkowskie i jego naczelnik, red. M. Ochman, M. Skotnicki, Warszawa 2017, s. 13-35.
• Śliwiński A., Powstanie Kościuszkowskie, Warszawa 2014.
• Wójtowicz B., Przewodnik turystyczny, Bieździedza 2011.
• Wysocki W.J., Władze powstańcze w 1974 r., w: Insurekcja Kościuszkowska w dziejach i tradycji, red. J. Gmitruk, A. Stawarz, Warszawa 2004, s. 43-50.
• Zajewski W., Bitwy o Wilno w Insurekcji Kościuszkowskiej w: Insurekcja Kościuszkowska w dziejach i tradycji, red. J. Gmitruk, A. Stawarz, Warszawa 2004, s. 63-70.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2019.66.4-3