ZUR INTERPRETATION DES MOSAIKS IN DER FRÜHCHRISTLICHEN KIRCHE AUßERHALB DER STADTMAUER VON TEURNIA/ST. PETER IN HOLZ (KÄRNTEN/ÖSTERREICH)

• Authors: Zluwa Georg

Title variants

PL

Przyczynek do interpretacji mozaiki z wczesnochrześcijańskiego kościoła poza murem miejskim Teurnii/St. Peter in Holz (Karyntia, Austria)

• Languages of publication: DE PL

Abstracts

PL

Przedstawienia z poszczególnych pól mozaiki podłogowej w kościele położonym poza murem miejskim w Teurnii (Ryc. 1-3) są zwykle interpretowane w duchu teologii chrześcijańskiej. Jako podstawa takiej interpretacji przywoływane są mozaiki z bazylik Rzymu. Autor wskazuje na odmienną sytuację kulturową w Teurnii, czego dowodem jest także niestaranny sposób wykonania mozaiki. Motywy z poszczególnych pól mozaiki niekoniecznie muszą być interpretowane jako chrześcijańskie; najczęściej chodzi tu o motywy znane z „klasycznych” (późno)antycznych mozaik podłogowych. Orzeł (Ryc. 4) może być interpretowany, w nawiązaniu do inskrypcji fundatora, jako symbol Cesarstwa Rzymskiego; dowodem mogą być stele grobowe z Carnuntum oraz okolic Melku. Czapla i bocian (Ryc. 5, 6) walczą z wężami i jaszczurkami także w naturze, co ukazuje również dekoracja naczyń ceramicznych z Teurnii. Środkowe pole w drugim rzędzie od góry przedstawia według autora gołębia siedzącego na kantarosie i dwie gałęzie (Ryc. 7), przede wszystkim na podstawie analogii z przedstawieniami z sarkofagu z Portogruaro w metropolii weneckiej oraz fragmentu mozaiki w Metropolitan Museum w Nowym Jorku. Walka jelenia z wężem (Ryc. 8) jest ulubionym tematem antycznej ikonografii, podobnie jak przedstawienia kaczek z kaczętami (Ryc. 9). Szachownica (Ryc. 10) to częsty motyw zdobniczy podłóg, niekoniecznie z przesłaniem metafizycznym. Zwierzęta (Ryc. 11-13) są generalnie ulubionym motywem antycznych mozaik podłogowych. Jednakże autor nie pomija całkowicie chrześcijańskiego kontekstu mozaiki z Teurnii, na który wskazuje samo umiejscowienie jej we wnętrzu kościoła. Idąc za rozważaniami J. Engemanna i H. Maguire’a, dotyczącymi mozaiki ze wschodniego kościoła w Qasr-el-Lebia w Cyrenajce, której interpretacja jest potwierdzona poprzez inskrypcję, autor chciałby widzieć w przedstawieniach fauny i flory na mozaice z Teurnii wyobrażenie całości stworzenia. Podział mozaiki na poszczególne pola nie stoi w sprzeczności z tą interpretacją.

Keywords

DE

frühchristliche Ikonographie, frühchristliches Mosaik, österreichische Landesarchaologie, spätantikes Noricum, Teurnia

• Publisher: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Światowit
• Year: 2015
• Volume: Tom XII (LIII), fasc. A
• Pages: 111-125

Contributors

author

Zluwa Georg