Students’ Innocent Fun. Religious Riots and Rites of Passage in 16th Century Cracow

• Authors: Hryniewicz Iwo , Machaj Dawid

Title variants

PL

Żacząt igrzyska niewinne. Tumulty religijne i rytuały przejścia w XVI-wiecznym Krakowie

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

The main goal of this articles is to analyse the role of rites of passage in religious conflicts between Catholics and Protestants in early modern Cracow. In the article, several case studies of religious riots led by students of the Cracow University against Protestant funeral processions, weddings or simply churches were included. The key thesis of this article is that disturbing the rites of passage was a means of depriving Protestants of their social identity and - through the process of dehumanization – of their humanity. By interrupting weddings and capturing dead bodies during funerals Catholic perpetrators were trying to leave their opponents in the state of, to use Victor Turner’s phrase, „between and betwixt”, i.e. no longer having their previous status, but failing to acquire a new one. By disrupting the most holy Protestants ceremonies in such a humiliating manner, Catholics strove to show that their opponents lacked God’s support and their faith deserved to be considered nothing but an object of mockery. We would argue that, from perpetrators’ point of view, their actions were continuations of ritual activities started during Catholic feasts – transferring the cosmic struggle between Christ and Satan to the streets of early modern Cracow. In The participation of students in these acts of violence didn’t just demonstrate their belonging to a confession considered superior to that of their confessional other, but also participated in creating their social group identity. From this perspective, the violence surrounding rites of passage can be read as a transitional ritual for students in itself.

PL

Głównym celem artykułu jest analiza roli obrzędów przejścia w konfliktach religijnych między katolikami i protestantami we wczesnonowożytnym Krakowie. W artykule znalazło się kilka studiów przypadku tumultów religijnych zorganizowanych przez studentów Uniwersytetu Krakowskiego przeciwko protestanckim procesjom pogrzebowym, ślubom lub po prostu przeciwko zborom. Kluczową tezą artykułu jest to, że zakłócanie rytuałów przejścia było sposobem na pozbawianie protestantów ich tożsamości społecznej i - poprzez proces dehumanizacji - ich człowieczeństwa. Poprzez przerywanie ślubów i przechwytywanie ciał podczas pogrzebów katoliccy sprawcy próbowali pozostawić swoich przeciwników w stanie, używając zwrotu Victora Turnera " between and betwixt", tj. w stanie gdy nie posiadali już swojego poprzedniego statusu, ale gdy nie uzyskali jeszcze nowego. Przeszkadzając najważniejszym protestanckim ceremoniom w tak upokarzający sposób, katolicy starali się wykazać, że ich przeciwnikom brakowało Bożego wsparcia, a ich wiara zasługiwała na to, by być obiektem kpin. Uważamy, że z punktu widzenia sprawców, ich działania były kontynuacją rytualnych działań zapoczątkowanych podczas świąt katolickich - przeniesieniem kosmicznej walki między Chrystusem a szatanem na ulice ówczesnego Krakowa. Uczestnictwo studentów w tych aktach przemocy nie tylko świadczyło o ich przekonaniu do przynależenie do wyznania lepszego od wyznania ich przeciwników, ale także przyczyniało się do tworzenia tożsamości grupowej. Z tej perspektywy przemoc otaczająca rytuały przejścia może być interpretowana jako rytuał przejścia dla samych studentów.

Keywords

EN

religious riot; violence; rites of passage; students; catholics; Cracow University

PL

zamieszki religijne; przemoc; rytuały przejścia w XVI-wiecznym Krakowie

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2017
• Volume: 23/2
• Pages: 179-202

Dates

published

2017-12-31

Contributors

author

Hryniewicz Iwo

• National Library of Poland

author

Machaj Dawid

• University of Warsaw

References

• Augustyniak, Urszula. „Potworne konspiracje, czyli problem zdrady w Rzeczypospolitej w czasach Wazów.” Barok. Historia-Literatura-Sztuka, 1/1 (1994): 233-248.
• Barycz, Henryk. Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu. Cracow, 1935.
• Baster, Marcin. „Students’ Everyday Lives in the Colleges of the University of Cracow in the Sixteenth Century.” Frühneuzeitliche Universitätskulturen. Ed. Kirsten Bernhardt, Ed. Barbara Krug-Richter, Ed. Ruth-E. Mohrmann, Köln, 2009. 109-118.
• Bieniarzówna, Janina, and Karol Kubisz. 400 lat reformacji pod Wawelem. Warsaw, 1958.
• Boroda, Krzysztof. Studenci Uniwersytetu Krakowskiego w późnym średniowieczu. Cracow, 2010.
• Bossy, John. „The Mass as a social institution 1200-1700”. Past and Present 100 (1983): 29-61.
• Chmiel, Adam. Domy krakowskie: ulica św. Jana, Cz. 1, Liczby or. nieparzyste (1-19), Cracow, 1924.
• Czubek, Jan. Krzysztof Trecy. „Przywódca kalwinów małopolskich.” Reformacja w Polsce 1 (1921): 35–42.
• Davies, Douglas. “Christianity”, Rites of Passage. Ed. Jean Holm, Ed. John Bowker. New York, 1994. 41-65.
• Davies, Jonathan. Culture and Power. Tuscany and Its Universities 1537-1609. Leiden-Boston, 2009.
• Davis, Natalie Z. “The Rites of Violence.” Past & Present 59 (1973): 51-91.
• Douglas, Mary. Purity and Danger. New York, 1966.
• Kaplan, Benjamin J. Divided by Faith: Religious Conflict and the Practice of Toleration in Early Modern Europe. London, 2007.
• Füssel, Marian. „Riten der Gewalt. Zur Geschichte der akademischen Deposition und des Pennalismus in der frühen Neuzeit.“ Zeitschrift für Historische Forschung 32/4 (2005): 605-648.
• Gennep van, Arnold. The Rites of Passage. Trans. Monika B. Vizedom and Gabrielle L. Caffee, Introd. Solon T. Kimball. London, 1960.
• Kaniewska, Irena. „Młodzież Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1510-1560.” Studia z dziejów młodzieży Uniwersytetu Krakowskiego w dobie Renesansu. Ed. Kazimierz Lepszy. Cracow, 1964. 1-89.
• Korolko, Mirosław. Klejnot swobodnego sumienia. Warsaw, 1974.
• Kossowski, Aleksander. Protestantyzm w Lublinie i w Lubelskiem w XV-XVIII wieku. Lublin, 1933.
• Lubieniecki, Stanisław. Historia Reformationis Polonicae. Amsterdam, 1685.
• Machaj, Dawid. „Sądownictwo rektorów krakowskich w XVI wieku.” Czasopismo Prawno-Historyczne, 66 (2014), z. 1: 41-76
• Machaj, Dawid. „Sytuacja wyznaniowa w Uniwersytecie Krakowskim w XVI I XVII w.” Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 59 (2015): 95-135.
• Moore, Robert I. The Formation of a Persecuting Society. Oxford, 2007.
• Pietrzyk, Zenon. Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego 1400-2000. Cracow, 2000.
• Ptaśnik, Jan. Obrazki z życia żaków krakowskich w XV i XVI wieku. Cracow, 1900.
• Rites of Passage, Ed. Jean Holm and John Bowker. New York, 1994.
• Tazbir, Janusz. A State without Stakes: Polish Religious Toleration in the Sixteenth and Seventeenth Centuries. Trans. Alexander T. Jordan. New York, 1973.
• Turner, Victor. The Ritual Process: Structure and Anti-Structure. Chicago, 1969.
• Turner, Victor. “Betwixt and Between: The Liminal Period in Rites of Passage.” The Forest of Symbols. New York 1967.
• Wotschke, Theodor. „Christoph Thretius. Ein Beitrag zur Geschichte des Kampfes der reformierten Kirche gegen den Antitrinitarismus in Polen.“ Altpreußische Monatsschrift, 44 (1907): 1-42; 151-210.
• Wyczański, Andrzej. „Uniwersytet Krakowski w czasach złotego wieku.“ Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764. Ed. Kazimierz Lepszy, vol. 2. Cracow, 1964.
• Żelewski, Roman. Materiały do dziejów reformacji w Krakowie. Zaburzenia wyznaniowe 1551-1598. Wrocław-Warsaw-Cracow, 1962.

Identifiers

ISSN

0867-8294

DOI

10.15633/fhc.2239

URI

http://czasopisma.upjp2.edu.pl/foliahistoricacracoviensia/article/view/2239