Językowy obraz Kościoła z punktu widzenia głównych sił społecznych w Polsce w latach 1980–1981

• Authors: Kominek Andrzej

Title variants

EN

The linguistic view of the Church from the perspective of the main social forces in Poland in 1980-1981

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem tego opracowania jest zestawienie cech przypisywanych Kościołowi i odtworzenie ich różnych konfiguracji tworzących całościowy językowy obraz Kościoła. Autor mówi o różnych wariantach znaczenia, bo Kościół należy do nazw wspólnot ludzkich o wysokim stopniu aksjologizacji. Pojęcia oznaczające tego typu obiekty są nośnikami określonych wartości, są powiązane z interesami i opcjami ideowymi określonych grup ludzi. Autor w analizie posługuje się następującym zestawem kategorii: (1) pojęcie nadrzędne, (2) kolekcje; (3) cele Kościoła, (4) funkcja religijna Kościoła, (5) funkcja społeczna Kościoła, (6) funkcja polityczna Kościoła, (7) atrybuty Kościoła, (8) działania Kościoła, (9) relacja Kościół – człowiek, (10) relacja Kościół – rodzina, (11) relacja Kościół – naród, (12) relacja Kościół – ojczyzna, (13) relacja Kościół – społeczeństwo, (14) relacja Kościół – państwo, (15) relacja Kościół – klasa robotnicza, (16) relacja Kościół – partia, (17) relacja Kościół – „Solidarność”, (18) relacja Kościół – świat, (19) relacja Kościół – świat pracy, (20) relacja Kościół – świat kultury, (21) relacja Kościół – ludzie spoza Kościoła, (22) efekty działalności Kościoła, (23) owoce pracy Kościoła, (24) Kościół jako obiekt, (25) ludzie Kościoła. Podane kategorie stanowią swego rodzaju zestaw potencjalnych narzędzi mających służyć analizie materiału.

EN

The aim of this paper is to catalogue the characteristics attributed to the Church, and to reconstruct their different configurations, which all adds up to the holistic, linguistic view of the Church. The author discusses different variants of meaning as the Church belongs to the names of social communities that are axiologically charged. Terms denoting such like beings are carriers of specific values, and are related to the interests and ideological agenda of specific groups of people. The author, in his analysis, uses the following set of categories: (1) generic term, (2) collection, (3) aims of the Church, (4) religious function of the Church, (5) social function of the Church, (6) political function of the Church, (7) attributes of the Church, (8) actions performed by the Church. Also the following relations: (9) the Church—individual, (10) the Church—nation, (12) the Church—family, (13) the Church—society, (14) the Church—state, (15) the Church—working class, (16) the Church—communist party, (17) the Church—Solidarity [Polish trade union], (18) the Church—world, (19) the Church—world of work, (20) the Church—world of culture, (21) the Church—people from outside of the Church. Moreover, (22) effects of actions performed by the Church, (23) fruits of work performed by the Church, (24) church as an object, and (25) people of the Church. The categories listed above constitute a set of potential tools that can be employed in the analysis of materials.

Keywords

PL

językowy obraz Kościoła; wspólnoty ludzkie; kategorie jako narzędzia mające służyć analizie materiału

EN

the linguistic view of the Church; human communities; categories as tools for the analysis of materials

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 1996
• Volume: 8
• Pages: 201–233

Contributors

author

Kominek Andrzej

References

• Bartmiński J. (1987), Ojczyzna. Projekt fragmentu hasła do słownika aksjologicznego, [w:] Co badania filologiczne mówią o wartościach, t. II, Wydział Neofilologii UW, Warszawa.
• Bartmiński J. (1989), Projekt i założenia ogólne słownika aksjologicznego, [w:] Język a kultura, T. II, red. J. Puzynina, J. Bartmiński, Wrocław, s. 293-312.
• Bartmiński J. (1990), Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red., Bartmiński, Lublin, s. 109-127.
• Bartmiński J. (1991), Prawica — lewica. Sposoby profilowania pojęć, „Poradnik Językowy” 1991, 5-6, s. 160-166.
• Bartmiński J. (1993), O profilowaniu pojęć w słowniku etnolingwistycznym, [w:] Profilowanie pojęć. Wybór prac. Zestawił J. Bartmiński, Lublin, s. 7-17.
• Bartmiński J. (1993a), Polskie rozumienie ojczyzny i jego warianty, [w:] Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich, Lublin, s. 23-48.
• Bartmiński J. (1993b), O profilowaniu i profilach raz jeszcze, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin, s. 269- 275.
• Bartmiński J., Mazurkiewicz-Brzozowska M. (1993), Lud. Profile pojęcia i ich konteksty kulturowe, [w:] Profilowanie pojęć. Wybór prac. Zestawił J. Bartmiński, Lublin, s. 213-230.
• Bartol-Jarosińska D. (1993), Obywatel, [w:] Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne I, Redaktorzy: J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin, s. 177-197.
• Bralczyk J. (1987), O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Uppsala.
• Chlebda W. (1991), Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Opole.
• Głowiński M. (1990), Nowomowa po polsku, Warszawa.
• Głowiński M. (1993), Peereliada. Komentarze do słów 1976-1981, Warszawa.
• Karolak J. (1993), Patriotyzm, [w:] Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne I, red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin, s. 157-176.
• Koper A. (1993), Państwo. Jakie jest i jakie być powinno, [w:] Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne I, Redaktorzy: J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin, s. 199-211.
• Lewicki A. M. (1976), Wprowadzenie do frazeologii syntaktycznej, Katowice.
• Marody M. (1980), Polacy ’80 (badania prowadzone w okresie XII 1980 - I 1981), (maszynopis).
• Marody M. (1987), Technologie intelektu. Językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania, Warszawa.
• Mazurkiewicz M. (1989), Praca i sacrum w polszczyźnie ludowej, „Etnolingwistyka” 2, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 7-28.
• Mazurkiewicz M. (1990), Dwa spojrzenia na pracę. Perspektywa interpretacyjna a znaczenie słowa, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 129-146.
• Mazurkiewicz-Brzozowska M. (1993), Praca. Wybrane warianty znaczenia słowa we współczesnej polszczyźnie i ich struktura kognitywna, [w:] Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne I, red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin, s. 133-145.
• Sobechowicz M. (1990), Naród — Kościół — Partia w wybranych współczesnych tekstach publicystycznych, praca magisterska napisana pod kierunkiem J. Bartmińskiego, Lublin.
• Zagrodnikowa A. (1982), Słownictwo i frazeologia okresu przemian w Polsce, ,,Zeszyty Prasoznawcze” 1982, 1-2. Kraków.