Jan Długosz jako kronikarz dziejów Podniestrza w I połowie XII wieku

• Authors: Benyskiewicz Krzysztof

Title variants

EN

Jan Długosz as chronicler of the history of the Podniestrze region in the 1st half of the 12th century

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The article Jan Długosz as chronicler of the history of the Podniestrze region in the 1st half of the 12th century presents an analysis of the message contained in Długosz’s Annals dealing with the political situation in the south-eastern borderland of Rus’ and with the political and dynastic contacts between those ruling there and the Piast dynasty. The Annals of Jan Długosz represent an important source of information about Rus’ history as well as about the relations between Poland and Rus’ in the Middle Ages. In the light of the information provided in the Annals the history of region of Podniestrze during the rule of Rostislav of Tmutarakan’s descendants seem especially interesting. The very essence of Długosz’s reports is based on the fact that Długosz became a depositary of information which cannot be found in any other sources identified so far. The analysis of the information provided by Długosz has been made for separate checkpoints at three levels mentiod above. With respects to the internal situation – the conflicts in Podniestrze, the author notes, that Długosz’s description is a paraphrase of information taken from Rus’ chronicles and parts of documents of unknown origin. The 15th century’s chronicler’s reports on the border fights between Poland and the region of Peremyshl (Przemyśl) as well as mutual destructive invasions must be interpreted in a similar way. As a result, the whole cycle of the reports concerning Peremyshl contained in the Annals from the period 1122-1128 raises doubts as to the reliability of the information provided. The article refers also to the genealogical information provided by Długosz. Particular attention is given to the Duke Ivan, the alleged son of the Knyaz of Trembovla, Vasili Rostislavits. Długosz’s reference to this ruler’s existence is the only known mention. It seems to be a fictitious figure we are dealing with in this case. The strict assessment of the information by Jan Długosz in the concerning the parts covered by the analysis, results from the fact that it is not confirmed in any other source as well from the specificity of the reconstruction undertaken by the chronicler. Confabulation remains a significant element of this reconstruction. Particular attention should be drawn to Długosz’s creation of a new reality by a random combination of facts originally belonging to different realities.

Keywords

EN

Jan Długosz; Podniestrze

• Publisher: Instytut Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką
• Year: 2016
• Volume: 10
• Pages: 35-58

Dates

published

2016

Contributors

author

Benyskiewicz Krzysztof

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Balzer O., Genealogia Piastów, oprac. J. Tęgowski, Kraków 2005
• Baumgarten N. de, Pervaâ vetv’ knâzej Galickih, „Letopis’ istoriko-rodoslovnogo obŝestva v Moskve” 1908, nr 4, s. 3-20 http://www.maxknow.ru/images/upload/articles51/1558.htm#galicky [data dostępu: 18.05.2015]
• Baumgarten N. de, Genealogies et mariages occidentaux de Rurikides Russes du Xe Au XIIIe siecle, „Orientalia Christiana” 1927, t. 9, z. 1,
• Bieniak J., Polska elita polityczna XII wieku. (cz. III C. Arbitrzy książąt – pełnia władzy), [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 8, red. S. K. Kuczyński, Warszawa 1999
• Biniaś-Szkopek M., Bolesław IV Kędzierzawy – książę Mazowsza i princeps, Poznań 2009
• Bogdan I., Gramota knâzâ Ivana Rostislaviča „Berladnika” 1134 goda. Soobŝenie, [w:] Trudy VIII Arheologičeskogo s’ezda v Moskve 1890 g., t. 4 Moskva 1897
• Budkowa Z., Perzanowski Z., Helena (żona Kazimierza Sprawiedliwego), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 9, Wrocław-Kraków-Warszawa 1960
• Cetwiński M., Podstępem i siłą? „Działania specjalne” i ich moralna ocena w kronikach śląskich, [w:] Średniowiecze polskie i powszechne, red. I Panic, J. Sperka, Katowice 2002
• Daškevič N. P., Gramota Ivana Riostislaviča Berladnika 1134 g., [w:] Sbornik statej po istorii prava, posvâŝen M. F. Vladimirskom-Budanovu ego učenikami i počitatelâmi, red. M. N. Âsinskij, Kiev 1904
• Dąbrowski D., Czy Jan Długosz pisząc siódmą księgę "Annalium" korzystał z Kroniki ha-licko-wołyńskiej lub źródła jej pokrewnego?, "Ruthenica" 2004, t. 3
• Dąbrowski D., Genealogia Mścisławowiczów. Pierwsze pokolenia (do początku XIV w.), Kraków 2008
• Donskoj D. V., Rûrikoviči. Istoričeskij slovar’, Moskva 2008
• Font M., Powstanie sojuszu halicko-węgierskiego w latach dwudziestych XII wieku, „Stu-dia Historyczne” 1993, t. 36, nr 3
• Golovko O. B., Knâz’ Volodimirko Volodarovič peršij volodar ob.’ednanogo Galickogo knâzistva, „Ukraïna: kulturna spadŝina, nacjonalna svidomist’, deržavnist’” 2006-2007, nr 15
• Graboveckij V. V., Zvenigrod, L’viv 1959
• Grala H., Rurykowicze na Bałkanach w XII i XIII wieku, „Balcanica Posnaniensia” 1989, t. 4
• Grodecki R., Bolesław Kędzierzawy, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 2, Kraków 1936
• Grot K. Â., Iz istorii Ugri i slavânstva v XII v., Varšava 1889
• Gruševskij M., Istoriâ Ukraїni-Rusi, t. 2, Kiïv 1992
• Jasiński K., Annales Poloniae Jana Długosza jako źródło do genealogii Piastów, [w:] Dlugossiana . Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, red. S. Gawęda, Kraków 1980
• Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław [b.d.w.]
• Karamzin N. M., Istoriâ gosudarstva Rossijskogo, t. 2, Sanktpeterburg 1818
• Kętrzyński S., Na marginesie „Genealogji Piastów”, „Przegląd Historyczny” 1930-1931, t. 9
• Klos B. M., Russkie istočniki I-VI knig Annalov Dlugoša, [w:] N. I. Ŝaveleva, Drevnââ Rus’ v „Polskoj Istorii” Âna Dlugoša (knigi I-VI), Moskva 2004
• Kogan V. M., Istoriâ roda Rŭrikovičej (Opyt istoriko-genealogičeskogo issledovaniâ), Sankt-Peterburg 1993
• Korduba M., Bolesław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 2, Kraków 1936
• Kotlâr M. F., Formirowanie territorii i vozniknovenie gorodov Galicko-Volynskoj Rusi IX-XIII vv., Kiev 1985
• Kotlâr M. F., Kiïvskij litopis XII stolittâ. Istorične doslidžennâ, Kiïv 2009
• Krip’âkevič I. P., Galicko-Volins’ke knâzivstvo, L’viv 1999
• Kuczyński S. M., Stosunki polsko-ruskie do schyłku wieku XII, [w:] S. M. Kuczyński, Stu-dia z dziejów Europy Wschodniej, Warszawa 1965
• Kunysz A., Persowski B., Przemyśl w starożytności i średniowieczu (Od czasów najdaw-niejszych do roku 1340), Rzeszów 1966
• Limonov Û. A., Ân Dlugoš i russkie letopisi, [w:] Kul’turnye Suzi Rossii s europejskimi stranami v XV-XVII vekah, Leningrad 1978
• Linničenko I., Vzaimnyâ otnošeniâ Rusi i Pol’ši do poloviny XIV stoletiâ, č. 1, Kiev 1884
• Majorov A. V., Galicko-Volynska Rus’. Očerki social’no-plitičeskih otnošenij v domongol-skij period. Kniaz’, boâre i gorodskaâ obŝina, Sankt-Peterburg 2001
• Maleczyński K., Bolesław III Krzywousty, Kraków 2010
• Marzec A., Bolesław IV Kędzierzawy, [w:] Piastowie. Leksykon biograficzny, red. S. Szczur, K. Ożóg, Kraków 1999
• Matuszewski J., Annales seu Cronicae Jana Długosza w oczach Aleksandra Semkowicza, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987
• Nazarenko A. V., O „russkoj marke” v srednevekovoj Vengrii, [w:] Vostočnaâ Evropa v drevnosti i srednevekov’e, Moskva 1978
• Pašuto V. T., Očerki po istorii Galicko-Volynskoj Rusi, Moskva 1950
• Pašuto V. T., Vnesnaâ politika drevnej Rusi, Moskva 1968
• Perferckij E., Peremišl’skij litopisnij kodeks peršoj redakciï v skladi hroniki Âna Dlugoša, „Zapiski Naukovogo Tovaristva Imieni Ševčenka” 1927, nr 147
• Perfeckij E., Historia Polonica Jana Długosze a ruské letopisectví, Praha 1932
• Perhavko V. B., Drevnââ Rus’i Nižnee Podunav’e, Moskva 2000
• Perhavko V. B., Knâz’ Ivan Berladnik na Nižnem Dunae, [w:] Vostočnaâ Evropa v drev-nosti i srednovekov’e. VIII Čteniâ pamâti V. T. Pašuto, Moskva 1996
• Poppe A., Wołyń, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, t 6, red. G. Labuda, Z. Stieber, Wrocław-Warszawa Kraków-Gdańsk 1977
• Poppe A., Gród Wołyń. Z zagadnień osadnictwa wczesnośredniowiecznego na pograniczu polsko-ruskim, „Studia wczesnośredniowieczne” 1958, t. 4
• Rabinovič R. A., Berladniki, brodniki, galickie vygoncy, [w:] „…I rozošlis’ slavâne po zemle”. Iz istorii Karpato-Dnestrovskih zemel’ VI-XIII vv., red. N. Te’lnov i inni, Kišinev 2002 [w:] http://papacoma.narod.ru/articles/rabinovich_berladniki.htm [data dostępu: 15.05.2015 r.]
• Rapov O. M., Knâžeskie vladeniâ na Rusi v XI – pervoj polovine XIII v., Moskva 1977
• Rosik S., Bolesław Krzywousty, Wrocław 2013
• Semkowicz A., Krytyczny rozbiór Dziejów polskich Jana Długosza (do roku 1384), Kra-ków 1887
• Skrzypek J., Studia nad pierwotnym pograniczem polsko-ruskim w rejonie Wołynia i Gro-dów Czerwieńskich, Warszawa 1962
• Sreznevskij I., Materialy dlâ slovarâ drevnerusskogo âzyka, t. 3, Sanktpeterburg’’ 1903
• Smoliński M., Caesar et duces Poloniae. Szkice z dziejów stosunków polsko-niemieckich w drugiej połowie XII wieku (1146-1191). Gdańsk 2006
• Swoboda W., Wasylko, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, t. 6, red. G. Labuda, Z. Stieber, Wrocław-Warszawa Kraków-Gdańsk 1977
• Stefanovič P. S., Volodar’ peremyšlskij v plenu u Polâkov (1122 g.). Istočnik, fakt, legen-da, vymysel (č. 1), „Drevnââ Rus’. Voprosy Medievistiki” 2006, nr 3
• Ŝaveleva N. I., Drevnââ Rus’ v „Polskoj Istorii” Âna Dlugoša (knigi I-VI), Moskva 2004
• Tatiŝev V. N., Istoriâ Rossijskaâ v semi tomah, č. 2, Moskva 1995
• Tęgowski J., Kontakty rodzinne dynastów polskich i ruskich w średniowieczu, [w:] Między sobą. Szkice historyczne polsko-ukraińskie, red. T. Chynczewska-Hennel, N. Jakowenko, Lublin 2000
• Vojtovič L., Knâz’ Ivan Birladnik: zagadkowa postat’, „Drogobickij kraêznavčij zbirnik” 2008, nr 11-12
• Vojtovič L., Knâža doba. Portrety eliti, Bila Cerkva 2006
• Vojtovič L., Perša galicka dinastiâ, „Genealogični Zapiski” 2009, nr 7
• Vojtovič L., Ruś Halicka a Bizancjum od XI do XIV wieku. Wybrane problemy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2011, nr 1318, z. 138
• Wasilewski T., Helena księżniczka znojemska, żona Kazimierza Sprawiedliwego, „Prze-gląd Historyczny” 1978, t. 69, z. 1
• Włodarski B., Bolesław IV Kędzierzawy, [w:] Poczet królów i książąt polskich, red. A. Gar-licki, Warszawa 1984
• Włodarski B., Ruś w planach politycznych Bolesława Krzywoustego (1102-1138), „Zeszy-ty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1966, z. 20
• Włodarski B., Sojusz dwóch seniorów. (Ze stosunków polsko-ruskich w XII w.), [w:] Euro-pa – Słowiańszczyzna – Polska. Studia ku uczczeniu prof. Kazimierza Tymienieckiego, Poznań 1970
• Żmudzki P., Władca i wojownicy. Narracje o wodzach, drużynie i wojnach w najdawniej-szej historiografii Polski i Rusi, Wrocław 2009